POPULAIR-WETEN SCHAPPELIJKE SCHETSEN

„Het Proces tegen Jezus van Nazareth".

V.

Het Barabbas-intermezzo.

Een merkwaardige figuur in het lijdiensveritiaal is Barabbas. Het is de moeite waard om zijn plaats in liet proces tegen den Heiland Le bepalen. Nu heeft de studie van Pickl „Messiaskönig Jesus" ons nader liclit ook over dezen man verspreid. Trouwens al wat Pickl schrijft is de moieite van het kennisnemen meer dan waard. Al moeten dan ook vele van zijn beschouwingen criüsch gelezen worden.

Wat leert de Schrift ons nu over de persoon en het werk van Barabbas? We hebben in den regel deze voorstelling van hem: Barabbas is een moordenaar, die uit hebzucht een of ander rijk mensch gedood heeft. Of hij is een mensch, die bij een relletje in de binnenstad zijn tegenstander onschadelijk gemaakt heeft.

Pickl toont nu aan, dat het woord dat Johannes gebruikt om Barabbas te karakteriseeren een zeer merkwaardig licht over hem ontsteekt.

„Barabbas was een testes". (Joh. 18:40). En de „moordenaren" in wier midden de Heiland aan het kruis geslagen is, waren ook testes (Matth. 27:44). Dat waren nu menschen, die behoorden tot z.g. vrijscharen, die bedoelden de afwerping : an het romeinsche juk, en vooral fel gekant waren tegen de belastingen, door den keizer ingevoerd.

• Zij hebben getracht Jezus van Nazareth als hun leider te krijgen. Zij wilden Hem koning maken. (Joh. 6). Er was hun alles aan gelegen om den Heiland aan het hoofd te plaatsen van hun actie, van den messiaanschen opstand. Maar Jezus heeft telkens weer hun wensöhen afgewezen. Hij weigert absoluut iets te maken te hebben met het revolutionaire woelen en kuipen dezer vrij heidsbenden.

En dan is het merkwaardig om op te merken, dat nu Barabbas de plaats van Jezus van Nazareth is gaan innemen. Hij toch wordt naar Matth. 27:16 ons meedeelt, bende-leider. De Statenverrtaling doet ons lezen: „Zij hadden toen een welbekenden gevangene, genaamd Barabbas, " Ik onderstreep de woorden waarop het aankomt. Maar het Grieksch veroorlooft ons ook aldns te lezen: „Zij hadden toen een gevangen bendeaanvoerder, genaamd Bar-Abbas". Dat hij zijn Leiderstaak goed vervuld heeft, doet Lucas weten. Hij schrijft toch (23:19): „dewelke was om zeker oproer, dat in de stad geschied was, en om een doodslag, in de gevangenis geworpen". De woorden laten deze verklaring toe: „die om een zekeren opstand, die in de stad geweest was, en om het (aangerichte) Moedbad, in de gevangenis geworpen was". En Marcus zegt hetzelfde van de twee moordenaren (Mare. 15:7). „En er was een, genaamd Barabbas, gevangen met andere medeoproermakers, die in het oproer een doodslag gedaan hadden". Weer dezelfde gedachte: opstand in Jeruzalem gepaard anet ©en bloedbad.

Wanneer wij ons nu afvragen waar in het evangelie ons nog meer van zoo'n opstand verhaald wordt, herinneren wij ons het veelszins duistere verliaal van Luc. 13:1—5. En dan voeren de onderzoekingen van Pickl en de exegetische uiteenzelitingen van Bornliauser („Studiën zum Sundergut des Lucas" bl. 94—103), tot eenzelfde resultaat: er is een opstand in Jeruzalem op twee punten der stad neergeslagen en in bloed gesmoord. Pickl combineert dat verder met mededeelingen van Jozefus en zet ons dan voor het feit van een Loofhuttenfeestopstand, waar Barabbas de aanvoerder van was. Maar hij en twee andere onderaanvoerders geraken in gevangenscihap en 'zullen straks op het Paaschfeest hun verdiende straf ontvangen: de kruisiging, de rehellendood! Juist op hel Paaschfeest, want nu kan Pilatus, die het romeinsche gezag heeft te verdedigen, een afschrikwekkend voorbeeld stellen aan alle rebellen die nog mochten broeden op samenzweringen en toebereidselen voor den messiaanschien opstand

Het resultaat is dus dit: Pilatus heeft een gevangen rebellen-aanvoerder Barabbas, die zijn vrijscharen op het laatste feest heeft aangevoerd bij een opstand. Bij het bloedbad, dat ontstaan is, raakte hij in de handen van de Romeinen.

Voorts valt de aandacht op de mededeeling van alle evangelisten, dat op het Paasdhfeest de stadhouder één gevangene moest loslaten. Een z.g. paaschamnestie. Dat wist het volk. En daarvan maken de „Barabbas-vrienden" gebruik. Tenminste, er komt een massa^deputatie op Gabbatha om hun wensch als andere jaren te vervullen.

Marcus verhaalt ons (15:8): „en de schare riep uit en begon te begeeren, dat hij deed, gelijk hij hun altijd gedaan had".

Ik onderstreep weer de woorden waarop het aankomt; er is toch een lezing in sommige ban< ischriften, die als volgt luidt: „en er kwam een schare op enz." Mattheüs wijBt ook op iets dergelijks (27:17): „Als zij (n.l. de B.arabbas-vrienden of de vrijscharen, de lestes) dan vergaderd waren"-

Deze menschen wenden dan pogingen aan, dai één van hun geliefde leidslieden zou mogen dealen in de gebruikelijlce paaschamnesüe. Maar niet melden de evangelisten wiens vrijheid zij staan te eischen van Pilatus. Het komt onis voor, dat ^l

ge«n bepaald persoon aan den stadhouder wilden voordragen.

Maar Pilatus benut de schoone gelegentoeid om van den Nazarener en van diens prooes af te komen. Hij stelt hen voor een keuze; hij plaatst den Heiland op een tweetal: Barabbas of Jezus, die genaamd wordt Christus. Zoo heeft de man alle moeite gedaan om Clirislus in vrijbeid te stellen. En wanneer de wensch maar geuit was, dan waren èn Barabbas èn Jezus beiden in vrijheid heengegaan. Bij de overweging van des stadhouders motieven valt te denken aan den indruk, dien Jezus op hem gemaakt beeft en aan polilieke doeleinden.

Op dat laatste willen wij toch even nader ingaan. Het ligt toch voor de hand, dat de stadhouder bij zichzelf overwogen heeft wat op den duur voor de rust onder het volk het meest profijtelijk was: de vrijheid van Barabbas of de loslating van Jezus. Barabbas zal er in zijn sympathie voor de romeinsche heerschappij niet beter op worden, indien hij lange jaren in de gevangenis zuchten moet. Dat pleitte ervoor om Barabbas los te laten. Maar wanneer de Nazarener weer onder het volk 'komt heeft de stadhouder een goed tegenwicht tegen den invloed van het Sanhedrin. Dat pleitte dus voor Jezus. En dan kwam daar nog iets bij. De vrijheidsbond was er op uit om opstanden te organiseeren; zie o.a. de Loofhuttenfeestopstand. En deze vrijscharen zijn op zoek naar een leider Voor hun ondernemingen. Het zou Pilatus heel vi^at waard zijn, wanneer hij kon bewerken, dat Jezus van Nazareth aan het hoofd kwam te staan Van deze vrijheidsbeweging. Temeer, omdat uit ihet proces gebleken was, en bevestigd door de houding van Christus bij zijn arrestatie, dat diens rijk niet van déze wereld was. Voor de romeinsche belangen was bet dus verreweg het beste, wanneer Barabbas aan het rebellenkruis kwam en Jezus in vrijheid. 'Met Zijn populariteit kan Hij aan het gevaarlijke streven der vrijheidspartij een einde maken en een voorname factor voor de politieke rust in het Joodsche land worden. Alle moeite, die Pilatus toch aanwendt om Jezus los te laten, kan in deze richting wijzen, (cf Lucas 23 VS 20; Mare. 15:12).

Maar zie, Pilatus kan zijn doel niet bereilcen. 'Want lioewel deze vrij heidsbenden voor een zeer moeilijke keuze gesteld waren: Barabbas of Jezus van Nazareth; óf de leider van den laatsben opstand, die zijn sporen verdiend had; óf de groote rabbi van Nazareth, die zoo populair was en die zoo grooten invloed had en die zoo vele malen gevraagd was om him leider te worden, het laatst nog bij Zijn glorieuzen intocht in Jeruzalem — tóch hebben zij tenslotte gekozen vóór Barabbas.

Maar zij waren daarvoor dan ook danig bewerkt door niemand minder dan de leiders van het volk, door de overpriesters en de ouderlingen, (Matth. 27:10; Mare. 15:11). Deze hebben van •de pauze, ontstaan door de boodschap van Pilatus' huisvrouw (Matth. 27:19) gebruik gemaakt om propaganda te maken voor Barabbas. Zij hebben aan de leden der vrijheidsbeweging de overtuiging bijgebracht, dat zij niets, maar dan ook niets van Jezus te verwachten hadden. Zij hebben verhaald hoe de Heiland door Zijn gedrag en woorden absoluut had afgewezen een Messias te willen zijn naar den wensch van de „testes". Geen opstand werd door Hem begeerd. Geen strijd wilde Hij bij Zijn arrestatie, hoewel Hij die gemakkelijk had kunnen voeren èn winnen (cf Joh. 18: 6; Matth. 126:53). Hij beval zelfs om de zwaarden op te steken. (Matth. 26:52). Ja, Hij stemde zelfs niet in met het programma van de „lestes": geen schatting aan den keizer. Maar beval zelfs: geef den keizer, wat des keizers is. (Matth. 22:21). Zoo zagen dus deze „lestes" al hxm verwachtingen beschaamd. Van Jezus was voor hun en program niets meer te hopen. beweging

En zoo kwamen zij er toe om vóór Barabbas te kiezen, van hem was nu hun verwachting, op hem bouwden zij voor de toekomst; maar tegen Jezus: kruis Ileml Het plein weergalmde van hun woedend gebrul: Kruis Hem! Niets meer wilden zij met Hem te maken hebben. Eens bejubeld, nu verworpen I En dan mag Pilatus praten wat hij wil; en alle mogelijke moeite doen om Jezus vrij te krijgen; hij bereikt er slechts mee, dat men gaat gelooven, dat Pilatus er belang bij h-eeft om Jezus te handhaven, omdat deze zich aan de zijde Van de Romeinen gesteld heeft; hij bereikt er slechts mede, dat de woede der massa, stijgt tot kookhitte en hun en der overpriesteren geroep ge- 'weldiger wordt. (Luc. 23:20—28). Toen kon Pilatus niet anders doen dan Barabbas loslaten.

En het vonnis van het eerste proces wordt ten uitvoer gebracht over den Heiland.

Dit Barabbas-intermezzo scliijnt van gewicht te zijn geweest, nu alle evangelisten ons op de hoogte ervan stellen.

Maar sterker kan ook niet de tegenstelling gevoeld worden tusschen tweeërlei Messias-verwachting, de aardsche in Barabbas belichaamd en de geestelijke door Christus voorgestaan. Wiant terwijl Barabbas belooft: „Mijn Messiaansche rijk is van deze wereld, maakt u vrij van Rome"; onderwijst Jezus Christus ons aangaande Zijn Rijk': „Mijn Messiaansche Rijk is niet van deze wereld, maakt u niet vrij van Rome's tyrannie; maar de waarheid. Ik zal u vrijmaken van zonde en maken tot kinderen Gods".

D. K. W'.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen