Revue 2001 - pagina 77

voor stopwatches. Zijn onderzoek luistert zo nauw, dat hij liever zijn nachtrust eraan geeft, dan dat iemand hem tijdens een proef komt storen. Het duurt een paar dagen voordat Revue met Janssen kan praten over zijn werk. Een eerste afspraak loopt mis, nadat de chemicus een nacht lang fotodissociaties heeft uitgevoerd. "Die apparatuur is heel erg gevoelig. Bedenk dat het een proefopstelling is waarmee je bezig bent. Als alles het doet, kun je beter doorgaan met meten. Wie weet hoe lang het duurt voor je de boel nog een keer optimaal aan de praat hebt", verontschuldigt Janssen zich voor zijn aanvankelijke afwezigheid. Eenmaal op de praatstoel is Janssens enthousiasme niet te stuiten. Hij werkt aan het beantwoorden Moleculaire bundelmachine voor studie reacties ^^^ ^g vraaa hoe een molecuul in brokstukken uiteenvalt als je er met een laser op 'schiet'. "Het blijkt dat de mate waarin het splitst, afhankelijk is van het deel van het molecuul waarop je schiet. Dat wist ik nog niet", aldus een opgetogen Janssen. Hij concludeert dat uit een afdrukje van een lichtgevoelig schermpje, waar helemaal aan het eind van de testkamer de uiteindelijke meting wordt verricht. Het ziet eruit als een groot zwart vlak met aan de zijkanten twee sikkels van wit oplichtende ionen en is het resultaat van een aanzienlijke hoeveelheid denkwerk. Janssen werkt bij de 'beschieting' van de moleculen met exemplaren die in principe stabiel zijn. Dat wil zeggen, dat ze niet automatisch uit elkaar vallen. Er is een klein beetje energie nodig om ze in stukken te breken. Je moet de stof over een bepaalde

vrije Universiteit

amsterdam

'drempel' tillen, voor hij uiteen valt. Chemici benoemen deze drempel als een 'aangeslagen' toestand. Een aangeslagen toestand bereik je door energie aan het molecuul toe te voegen. Janssen doet dat in zijn experimenten gecontroleerd. Hij maakt daarvoor gebruik van een laserpuls, de 'pomppuls' in jargon. Deze kan variëren in intensiteit, golflengte en polarisatie, zodat heel nauwkeurig is te bepalen hoe de moleculen worden aangeslagen. Is de pomppuls voldoende krachtig, dan worden de moleculen over hun drempel getild en vallen ze in stukken uiteen. Een tweede puls, de 'probepuls', zorgt voor de uiteindelijke meting. Die komt slechts enkele femtoseconden na de pomppuls, en wordt uitgezonden met een golflengte waar een van de gevormde molecuuldelen gevoelig voor is. Elke stof absorbeert namelijk licht in een stof-specifiek spectrum, dat een soort vingerafdruk van die stof vormt. Op die manier de aanwezigheid van de stof detecteren noem je in de chemie 'spectroscopie'. Het gemarkeerde molecuul geeft op het meetscherm een witte vlek. De plaats en omvang van die vlek zeggen iets over wat tijdens de reactie heeft plaatsgevonden. Door elementen in de opstelling ^ ° ^ ^^^^^'^ ^°^ ^^^^ (zwavel)moleculen te variëren is het hele reactietraject te volgen. Wat levert dat op? Voor Janssen staat de bevrediging van wetenschappelijke nieuwsgierigheid voorlopig bovenaan. Maar er is

De Onderzoekers

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen