Revue 2002 - pagina 41

'werker' naast 'werken', die kan ook 'zapper' maken naast 'zappen', en naast 'SMSen' (zelf al een nieuw werkwoord) ook 'SMSer'. Hobbitje Fascinerend is ook het verschijnsel van vormvariatie of allomorfie: hetzelfde element kan meerdere vormen hebben. Zo heeft de verkleinwoordsuitgang van het Nederlands vijf verschillende vormen, als in 'traan-tje', 'klep-je', 'konin-kje', 'riem-pje' en 'bommetje'. De keuze tussen die vijf varianten is systematisch en kan worden beschreven in termen van

de klankeigenschappen van het basiswoord, ledere spreker van het Nederlands weet feilloos dat een kleine hobbit een 'hobbitje' is. De keuze tussen uitgangen bij een woord wordt vaak gestuurd door de outputvorm ervan. Deze bevinding wordt perfect geïllustreerd door het Nederlands dat twee meervoudsuitgangen kent, -s en -en. De keuze tussen die twee wordt in essentie geregeerd door een ritmisch principe: zorg ervoor dat de meervoudsvorm eindigt op een trochee (een combinatie van twee lettergrepen) met klemtoon op de eerste. Vandaar dat we kie-

zen voor 'zonen' en 'appels' als meervoudsvorm - 'zoons' en 'appelen' voldoen niet aan de trocheïsche eis: het zijn archaïsche vormen - en vandaar dat kinderen liever 'trammen' zeggen dan 'trams' (een leenwoord). Het Nederlands bewijst dus de theoretische stelling dat 'fonologische output constraints' nodig zijn voor de adequate beschrijving van de morfologische systematiek van een taai. Deze voorbeelden maken duidelijk waarom linguïsten van over de hele wereld belangstelling hebben voor het Nederlands. Omdat Nederland van oudsher een vooraanstaande internationale rol speelt in de theoretische en beschrijvende taalwetenschap, is er ook altijd veel belangstelling geweest voor de taal van Nederland, die relatief goed is bestudeerd. Redenen genoeg dus om trots te zijn op het Nederlands als moedertaal. Geert Booy, The Morphology of Dutch, Oxford University Press, Oxford, 2002 Ceert BooiJ, decaan

Psalm 139 - "wij zijn doorgrond en gel<end zie pagina 48

vrije

Universiteit

amsterdam

De faculteiten

39

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen