Studentenalmanak 1914 - pagina 138

128 FARRAGO

welke eigenaardigheid dezen zich van andere menschen onder-

scheiden, uit welk milieu ze zijn voortgekomen, en hoe zij zich

ontwikkeld hebben, welke hunne bijzondere begaafdheid was en

in welke richting zij deze hebben ontplooid enz. Ten derde kan

zij de kunstwerken in oogenschouw nemen, welke in den loop

der eeuwen, bij de verschillende volken en in heel de mensch-

heid zijn voortgebracht, en deze nagaan in hun ontstaan, ont-

wikkeling, invloed, overeenkomst, verscheidenheid enz. Ook zon-

der eenige nadere aanwijzing is het voor ieder duidelijk, dat het

aesthetisch onderzoek op elk van deze drie terreinen eindeloos

zich uitbreiden, en in de meest minutieuse détails afdalen kan.

Alleen moet hieraan nog toegevoegd worden, dat de aesthetica

bij al deze onderzoekingen van de meest verschillende methoden

zich bedienen en tot de meest uiteenloopende verklaringen de

toevlucht nemen kan. Alnaar zijne wereld- en levensbeschouwing

zal de onderzoeker, om den schoonheidszin der menschheid, den

scheppingsdrang der kunstenaars en de waarde der kunstwerken

te verstaan, met psychische of physische, ethnologische of cul-

tuurhistorische, biologische of evolutionistische, climatologische

of sociale factoren enz. rekening houden. Ook hier zijn er schier

zooveel richtingen, als er onderzoekers zijn.

Er is geen oogenblik twijfel aan, dat deze empirische aes-

thetica recht heeft van bestaan, en dit recht ook afdoende door

haar treffende uitkomsten bewezen heeft. Wat gaat er een licht

over den kunstenaar en zijn kunstwerk op, als wij beide in ver-

band brengen met tijd en plaats, met volk en sociale toestanden!

En hoe is door het onderzoek met name van de kunst bij de

zoogenaamde primitieve volken aangetoond, dat de elementen der

cultuur, ook der aesthetische cultuur, overal in heel de mensch-

heid dezelfde zijn, en de kunstwerken bij de laagste volken in

het wezen der zaak naar dezelfde wetten gevormd zijn als de

hoogste scheppingen der kunst!

Maar dat neemt toch niet weg, dat de empirische aesthetica

zonder meer eenzijdig is en niet geven kan wat men er mede

beoogt.

Dat komt al terstond daarin uit, dat het natuurschoon bij

haar niet tot zijn recht kan komen. Immers is hier geen psycho-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen