Studentenalmanak 1928 - pagina 118
n o DE UNIVERSALITEIT DER RECHTSGEDACHTE
lijkheidsideaal in een nieuwe humanistische opvatting door.
Zij is niet te verwarren met de Hegeliaansche trans-perso-
nalistische staatsbeschouwing, doortrokken met het histo-
risch nationaliteitsprinciep, waarin de antieke machtsge-
dachte met den mantel der hoogere zedelijkheid wordt
bekleed. De kultuurstaatsidee, gelijk ze door Fichte in zijn
latere periode en in de vroegromantiek werd gepredikt,
en in de moderne kultuurphilosophie haar verdere uitwer-
king vond, ziet het wezen van den staat in de humanitaire
kultuurgemeensohap van een volk, zooals die zich open-
baart in taal, kunst ,zede, wetenschap, techniek en bedrijf.
De staat is in dezen gedachtengang niet de gepantserde
heros der geschiedenis, wiens recht gelegen is in zijn macht
tot zelfhandhaving en waarin de ijzeren wet der staats-
raison de hoogere gerechtigheid der historie vervult, doch
hij vertoont de veel zachtere trekken van een dienares der
geestelijke kuituur. De humaniteitsidee, gelijk ze ons reeds
in Herders „Ideëen zur Philosophie der Geschichte der
Menschheit" tegemoettreedt, is vervuld van de humanisti-
sche gedachte van de rechten der menschheidsgemeenschap,
zij verwijdt het humanistisch persoonlijkiheidsideaal, dat
bij Kant nog streng individualistisch was gevat, tot een
sociale gedachte.
Diesseitig is deze humaniteitsidee en openbaart daarin
de grondtrekken der humanistische wetsidee, zij is niet ge-
worteld in de souvereiniteit Gods, doch in de souvereiniteit
der menschelijke rede. Zij is wellicht 'historisch te verstaan
als de saeculariseering eener Christelijke grondgedachte,
doch heeft naar haar wezenszin met het Christendom niets
van doen. Wordt de staat nu op deze wijze in dienst gesteld
van de totaliteit der menschelijke kuituur, dan stonden ver-
schillende wegen open, om de rechtsgedachte haar plaats
in de moderne kultuurgedachte aan te wijzen.
Of wel men hield vast aan de oude individualistische
reohtsgedachte, maar moest dan ook de leer van den rechts-
staat prijs geven, om hoogstens de rechtsibescherming als
een der doeleinden van den staat naast zijn algemeene
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van zondag 1 januari 1928
Studentenalmanak | 238 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van zondag 1 januari 1928
Studentenalmanak | 238 Pagina's