Vrije Universiteitsblad 1960 - pagina 191

Sociale geneeskunde: een uitgestrekt terrein Wanneer men zo in de wandeling iemand vraagt wat geneeskunde is, dan zal men vrijwel direct daarop een duidelijk antwoord krijgen. Geneeskunde, zo zal men antwoorden, heeft betrekking op het genezen van zieke mensen, op het verlenen van hulp bij ongevallen, op het behandelen van patiënten, zowel thuis als in ziekenhuizen, sanatoria en gestichten en voorts ook op het voorkómen van ziekten. Maar wanneer men de vraag stelt : wat is nu sociale geneeskunde, dan zullen velen het antwoord schuldig blijven of iets mompelen over geneeskundige verzorging van arme mensen, bestrijding van epidemische ziekten, wettelijke voorzieningen en dergelijke algemeenheden. T e verwonderen is dit overigens niet, want een goede definitie van sociale geneeskunde ontbreekt nog, al zijn er dan volgens René Sand, de vroegere hoogleraar in de sociale geneeskunde aan de Université Libre te Brussel, meer dan vijftig definities in omloop. Het loont overigens de moeite een en ander eens na te gaan, want juist door de diverse omschrijvingen krijgen we langzamerhand een helder inzicht wat nu eigenlijk onder sociale geneeskunde moet worden verstaan. Om niet te breed te worden zal ik mij echter tot slechts drie definities beperken. In zijn inaugurele rede omschrijft Baart de la Faille, destijds hoogleraar in de sociale geneeskunde aan de Rijksuniversiteit te Utrecht, het begrip sociale geneeskunde als v o l g t : „De sociale geneeskunde vormt het grensgebied tussen de geneeskunde en de sociale wetenschappen. Zij heeft de betrekkin-

gen tussen de maatschappelijke en geneeskundige toestanden in de samenleving vast te stellen en heeft maatregelen te ontwerpen van geneeskundige en sociale aard om factoren die schadelijk zijn voor de gezondheid onwerkzaam te maken of hun gevolgen zoveel mogelijk te verminderen. Zij tracht ook de uitkomsten van de gezondheidsleer en de klinische geneeskunde aan die groepen der maatschappij ten goede te doen komen die daaraan het meest behoefte hebben en die meestal niet in staat zijn uit eigen middelen de kosten daarvan te dragen. Zij levert de artsen de bijzondere kennis, die deze bij hunne bestrijding van algemeen maatschappelijke en beroepsziekten nodig hebben." Reeds hier treffen we de gedachte aan, door talrijke schrijvers later op diverse wijze uitgewerkt, dat de sociale geneeskunde een grensgebied is en wel tussen de medische wetenschap enerzijds en de sociologie anderzijds. W i e een definitie wil geven van sociale geneeskunde moet altijd de maatschappij, de samenleving hetzij in haar geheel, hetzij in haar talrijke groeperingen voor ogen hebben, Julius heeft eveneens getracht in een korte definitie de sociale geneeskunde samen te vatten. „Sociale geneeskunde", aldus genoemde auteur, „houdt zich bezig met de studie der wisselwerkingen van geneeskunde met de mens, levende in maatschappijverband." Tuntler heeft echter terecht opgemerkt, dat de sociale geneeskunde zich hier niet alleen mede bezig houdt. Zij wenst meer te weten dan alleen de betekenis van de geneeskunde voor d^ mens in maatschappijverband. Het is ook nodig de wisselwerking te kennen tussen allerlei sociale factoren en de mens, zij het dan dat de sociaal-geneeskundige zijn onderzoek beperkt tot het opsporen van het verband, dat er bestaat tussen de inwerking van deze factoren op de gezondheidstoestand. Bovendien is de sociale geneeskunde bij uitstek een practisch vak. Zij studeert niet alleen, maar wil ook handelend optreden. Om misverstand te voorkomen geeft Tuntler, liever dan aan de hand van een definitie duidelijk te maken wat onder sociale geneeskunde moet worden verstaan, een werkprogramma aan en beschrijft hij de taak van de sociale geneeskunde als volgt : Zij bestudeert ten eerste de sociale oorzaken van ziekte en ongeval, ten tweede Je sociale gevolgen van ziekte en ongeval, ten derde de sociale maatregelen ter behandeling van zieken en gewonden, ten vierde de sociale maatregelen ter voorkoming van ziekte en ongeval en ten vijfde de sociale maatregelen voor de nazorg van zieken en gewonden. Anders gezegd : de sociale geneeskunde bestudeert sociale notiologie, sociale symptomatologie en sociale therapie, Uit deze beschouwingen is nu gemakkelijk af te leiden de plaats van de sociale geneeskunde in het maatschappelijk bestel, Allereerst zal zij zich bemoeien met de demografie (bevolkingsleer) en derhalve interesse hebben voor geboorte, huwelijk en overlijden. Verder zal zij ijverig speuren naar sociale oorzaken van (Vervolg op pag. 3137)

3135

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen