VU Magazine 1973 - pagina 27

nekkige stijging der prijzen, zulks ten nadele van degenen die vaste geldinkomens hebben, terwijl de financiering zowel van de bedrijfsinvesteringen als van de overheidsuitgaven erdoor wordt bemoeilijkt. Wanneer de consumenten bij de besteding van hun inkomen grotere matiging zouden betrachten, wat betreft de bevrediging van voor noodzakelijk levensonderhoud niet strikt vereiste behoeften, zou zulks: a) de druk op de prijzen verminderen en de aandrang tot inkomenverhoging doen afnemen; b) meer besparingen beschikbaar stellen voor noodzakelijke overheidsuitgaven, voor ontwikkelingsfinanciering, en voor bestrijding van de milieuvervuiling; c) het tempo van intering op grondstoffenvoorraden vertragen.

van wetenschappelijk onderzoek noodzakelijk zijn voor uitvoering van de doelstelling van de VU in deze problematiek. En ook zou de vraag aan de orde moeten komen of de VU moet meedoen aan het uit de hand lopen van de topsalarissen.'

Inleiders Vier inleiders legden op de Rotterdamse 'Versoberingsdag' hun stellingen voor aan het publiek, prof, dr. T. P. van der Kooy, emeritus-hoogleraar economie Vrije Universiteit, drs. G. J. van Apeldoorn, ontwikkelingseconoom (medewerker van prof. Linnemann), drs. D. M. Schut, wetenschappelijk medewerker internationale betrekkingen aan de Vrije Universiteit, en de Utrechtse studentenpredikant dr, J. M. van Minnen.

Stellingen Een deel van de stellingen van prof. Van der Kooy: 'Mede tengevolge van de groei van de bevolking en technologische ontwikkelingen, heeft zich een sterke economische groei voorgedaan die nog werd versterkt door aanzienlijke opvoering der militaire bewapening. Zo ontstond roofbouw op de grondstoffenvoorraden der aarde, vervuiling van het natuurlijk milieu en schade voor de bestaansmogelijkheden der arme landen. Daarbij komt:

Niet alleen in de consumptiehuishoudingen, ook in de ondernemingshuishoudin-

land waarschijnlijk wel heel moeilijk zijn een overheid bereid te vinden een dergelijke ontwikkeling van bovenaf op te leggen. Ook is het niet waarschijnlijk dat ondernemers en arbeiders gaarne aan zulk een herstructurering zouden meewerken. Het vergroten van de inspraak der arbeiders in de ondernemingsleiding zou de bereidheid daartoe niet vermeerderen.'

Consumenten Maar er zijn er meer, die verantwoordelijkheid dragen, signaleerde prof. Van der Kooy: de consumenten. 'De macht der consumenten moet niet worden onderschat. De bedrijfssluitingen en -inkrimpingen die zich voordoen, zijn uiteindelijk veelal toe te schrijven aan verschuivingen die zich in de vraag naar het eind-produkt hebben voorgedaan. De gezamenlijke consumenten hebben een belangrijke invloed op a) de omvang van de werkgelegenheid; b) het volume der investeringen;

Prof. dr. T. P. van der Kooy

a) een krachtig streven der lagere inkomensgroepen naar vermindering van de bestaande ongelijkheid in de inkomensverdeling; b) onder druk van vele bevolkingsgroepen streeft de overheid naar uitbreiding van de collectieve voorzieningen; c) onder druk van de concurrentie streven de ondernemingen naar expansie; d) alle inkomensgroepen streven naar afwenteling van iedere verhoging van lasten op anderen wanneer zij de kans daartoe krijgen. Een en ander heeft geleid tot een hard-

Uommune 'dient vëfsobërini ROTTERDAM — 'Voor diepergaande versobering in het persoonlijk leven is een weg het Stichten van leefgemeenschappen. In een leefgemeenschap is openheid over ieders privé-inkomen sn de besteding daarvan. Leefgemeenschappen kunnen versobering h»t beste praktiseren.' Dit staat in een van de discusiestukken die uterdag werden kbesproken in de tweede landelijke werkdag voo» 'ïntwikkelingssa••nenwerking in de Verrijzeniskerk te Rotterdarn-Alexanderstad.

f

e eerste dat was dit voorjaar in wolle en hield zich vooral bezig met et vraagstuk van de economische pachtsvertleling in de wereld. De dajfen worden belegd door het secretahaat voor ontwikkelingssampnwgyking "•^n de be|?Trf<raari voor zending _£n_ " •Plfiriiak.m^at vafTrip i\UJ fJii%VMiKK^

i

ImSTnVr.

aan zo'n herstructuiering meewerken. Zelfs ae vergroting van' de inspraak van werknemers in de o/idernemingsleiding zou volgen.' prof. /Van der Kooy de bereidheid tot dit alles niet doen toenemen. BH]'t over: de macht van de consumente'. Zij moeten die hc'-ust (en mei

gen en in de overheidshuishouding zou versobering in de zin van herziening van ai te zeer opgeschroefde doelstellingen en al te zorgeloze besteding van middelen tot deze effecten kunnen bijdragen. Het is echter wel nodig in het oog te houden, dat de daardoor optredende herstructurering van het produktieproces a) achteruitgang van het totaal inkomen b) toeneming van werkloosheid, c) een zekere kapitaalvernietiging in de zin van het waardeloos worden van een deel van het produktie-apparaat, tengevolge zou hebben.'

ius de soberheid als een noodzakelij kwaad ziet en als middel in dien' van de evangelie verkondiging, md met zijn typering 'raak niet, sm^ niet, roer niet aan' maakt hij duidelijk, dat hij met een 'versj ving' of een onthouding zonder niet veel op heeft. Ascese is volgens de exegese van d^ V^n Minnen geen wezenskenmerk var het christenleven, wel zorg voor h e t ! rechte gebruik van de aarde. In de materiële welvaart en de goede verde- ling ervan is de Schrift sterk geïnteresseerd, dit in tegenstelling tot de Indische en ook de Chinese en Griekse religieuze en wijsheidsliteratuur,

samen met anderen.' Want 'In het algemeen is het ZO: dat men voor politieke beslissingen anderen nodig heeft.' Alle voorbeelden om tot een politieke aanpak van versobering te komen, moeten dus in meervoud gedacht worden, betoogde drs. Schut. Hij somde het volgende lijstje op voor degenen, die besluiten willen bevorderen, die 'versobering' bevorderen: - Hij/zij kan lid worden van een politieke partij en er aan werken, dat die partij het doel overneemt en middelen bedenkt. - Hij kan stemmen op de partij, die zijn doel het meest nabij komt of al overgenomen heeft. - Hij kan parlementsleden benaderen (bijv. door brieven te schrijven). - Hij kan een actiegroep (helpen) oprichten, die politiek actief wil worden. - Hij kan lid worden van een vakbond en het doel daar aan de orde stellen. - Hij kan in de gemeentepolitiek nagaan, hoe daar aan versobering kan worden bijgedragen. - Hij kan alvast zelf kritische consument worden. - Hij kan zich toeleggen op bewustmaking: het informeren of overtuigen van anderen.

- overvloed is telkens kenmerk van Gods handelen, - Abraham - het land overvloeiende van melk en honing - de tempelinrichting de Messias, die zijn ezel aan de wijnstok bindt (vervuld te Kana Joh. 2 en bij de zalving Joh. 12:5), - psalm 72:16 e.v. en 'de stad met de gouden straten' enz. - 'Alles is uwe . . . ' 1 Kor. 3:22. Soberheid kent Paulus wel, maar dan als noodzakelijk kwaad en als middel in dienst van de gang van het evangelie. - Paulus' autarkie in Filip. 4:12 ('met de omstandigheden genoegen nemen') is dan ook een geheel andere dan die van de Stoa, - Paulus schuwt ook de overvloed niet. - Ascese als versterving is in de bijbei onbekend ('van weinig nut'), Vgl. Coloss. 2:20 e.v. (over 'raak niet, smaak niet, roer niet aan') en 1 Tim. 4:4 (over 'niets is verwerpelijk') en Titus 1:15 (over 'alles is rein'). - Wel staat dit alles onder beding van 1 Kor. 6:12, met het onderscheid tussen geoorloofd en nuttig en het perspectief van Rom. 14:6 e.v.: de Gods heerschappij.

Bijbelse notities

Soberheid geldt in de bijbel niet zozeer de consumptie als wel (of: zeker ook) de produktie, i.e. de arbeid. WaartHj dan niet zozeer gemikt wordt op een andere kwantiteit, maar wel op een andere kwaliteit, die bepaald is door 'het zitten onder wijn-

Dr. Van Minnen gaf een paar bijbelse notities over het begrip 'soberheid'. 'De bijbel mikt niet op soberheid, maar op overvloed.

c) de mate van economische groei; d) het al of niet slagen van reclamecampagnes. (Al kan het op kort zicht wel eens lijken alsof de verantwoordelijkheid voor de verschijnselen a-d alleen bij de leiders van het bedrijfsleven ligt.) Het zou zeker niet verwerpelijk zijn, indien de consumenten hun macht (zij het met wijze zelfbeperking om al te groot nadelig effect te vermijden) welbewust zouden leren gebruiken om een gezonde ontwikkeling der samenleving te helpen bevorderen.'

Samen met anderen Somber

'Versobering' 24

Wat sombertjes voegde prof. Van der Kooy daaraan toe: 'Het zal in een democratisch geregeerd

Het veelal als dooddoener gebezigde spreekwoord 'verbeter de wereld, begin bij jezelf', werd door drs. Schut in zijn stellingen vervangen door 'Verbeterde wereld 25

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen