VU Magazine 1973 - pagina 494

DAAROM IS GEEN REDEN (Burgerlijke ongehoorzaamheid) 'Waar moet dat heen Hoe moet dat gaan Waar komt die rotwet toch vandaan?' zongen studenten februari van dit jaar bij de bezetting van het hoofdgebouw van de VU uit protest tegen de duizendguidenwet. Op deze wet werd tevens de aandacht gevestigd in de op de wijs van het bananenlied (André van Duyn; gezongen vraag; Waarom is die wet zo krom? Drempels in het onderwijs houden je dom.' Kon de bezettingsactie weinig genade vinden in de ogen van oudere VU-bestuurders, vertrouwd moet hen niettemin in de oren geklonken hebben het bezettingslied: 'Maar als zij slechts gaan studeren, die de Mammon adoreren dient de wetenschap alleen het kapitaal.' Immers het bondslied van de gereformeerde jongelingsvereniging uit hun jeugdjaren signaleerde eenzelfde gevaar: 'De tijdgeest wil ons tronen naar 's Mammons hoogaltaar Het liefst ziet hij 's lands zonen De bloem der natie daar. Maar wij in fierheid werpen de handschoen voor zijn voet En leren 't wapen scherpen dat hem bestrijden moet.' Of bij dat wapen gedacht werd aan 'burgerlijke ongehoorzaamheid' is niet geheel duidelijk, al zijn er, die menen dat 'Calvijn en de zijnen wel een goede aanzet gegeven hebben voor het programma van burgerlijke ongehoorzaamheid' (Dr. C. P. van Andel. Kernvraag, sept. '73). Feit is in ieder geval dat naar aanleiding van de bezetting van het VU-hoofdgebou7/, drs. H. J. Brinkman, lid van het college van bestuur (Brinkman, regiitreer je eiguh, Brinkman, registreer Jan lles'j de //enselijkheid opperde van diepere bezinning op het verschijnsel 'burgerlijke ongehoorzaamheid'. En zo startte dezer dagen een project van die naam, aan de VU opgezet door de Disputorenraad en de stuHijne Stoffels (links) en drs. Wouter van Raamsdonk van de Disputorenraad van de Vrije Universiteit, die deel uitmaken van de 16 oktober opgericPite v/erkgroep 'Potchefstroom', welke zich ten doel stelt 'D'; /IJ ertoe ''; b';//':g':ri 'i': tjhri'i'-.r, rn';t rjc, ,jrii/':r:itf:ii /^n ^cjV.h'-J-Ar'jrjrri 1'; './^(tj(':'f"-,ri en ^>^^/^Jen hhr^ 'Je yri^jfj^-ri rri^:i 'vmp;jf/'/;e/'ere uni/^r'jthit'^r! in zui'i'jl'jk Alrik^ De werkgroep ontstond in het kader van het project 'Burgerlijke Ongehoorzaamheid' van Disputorenraad en studentenpredikanten. Leden ervan zijn verder Paul van den Bogaard, Rudy Knoef, ds. Lodewijk Ringnalda en Dio Soeteman.

22

denten-predikanten. Een rondgestuurd stencil gaf aan, wat bij dit project, dat mogelijk in november of december eindigt met een weekend, aan de orde komt: 'Tot voor kort vielen Nederlanders niet op door grote activiteit als het erom ging gev/enst geachte /eranderingen in de maatschappij te bewerkstelligen. Dat lieten ze liever over aan de 'autoriteiten', de leiders van politieke partijen en vakbonden. De volgzaamheid van de gewone staatsburger, het vertrouwen in de elites behoorden tot de kenmerken van het Nederlandse maatschappelijke leven tot in de jaren '60. Volgens een in 1964 gehouden onderzoek was voor Nederlanders de eigenschap 'heeft eerbied, kent zijn plaats' een van de meest bewonderde Wij hadden meer eerbied en kenden beter onze plaats dan de Engelsen, de Amerikanen, de Italianen en zelfs de Duitsers. Als het erom ging iets te doen tegen b.v. een wetsvoorstel, dat als onrechtvaardig of schadelijk werd ervaren, zou, volgens ditzelfde onderzoek, meer dan de helft niets doen of niet weten wat te doen. In deze houding tegenover het gezag, door Daalder gekarakteriseerd ais een mengeling van eerbied en onverschilligheid, lijkt de laatste jaren verandering te komen: de passiviteit en volgzaamiheid lijken af te nernen. Eerste symptoom van die verandering v/as v/ellicht de provobeweging van het midden van de jaren zestig; daarna ging het steeds sneller; het studentenverzet, de ontwikkelingen binnen de vakbeweging, de ernancipatiebevv'egmg onder dienstplichtigen (WDM en BVD) zijn slechts voorbeelden die het meest de voorpagina's hebben gehaald. Actiegroepen (vooral milieugroepen) schieten als paddestoelen uit de grond en zijn lang niet altijd zo kortademig als sommige Kamers van Koophandel hopen. Kenmerkend voor deze hele beweging is dat zij kv/alitatieve veranderingen in de samenleving voorstaat en de traditionele methode om die te bereiken (de 'parlementaire weg') niet als alleenzaligmakend beschouv/t De mogelijkheden die de .stembus biedt //orden ar. onvoldoende ervaren (v/e rnogen maar 3 keer in de 4 jaar stemmen), gev/apend verzet (guerrilla, rebellie, revolutie) wordt in Nederland door niemand in ernst gepropageerd, f/laar daartussen liggen nogal v/at vormen van politieke steliingnarne, c.q. protest. Volgens .Schuyt frecht, orde en burgerlijke ongehoorzaamheid; ziet het continuurn tussen de bovengeschetste uitersten er ais volgt uit; 1. legale protestvorrnen Cdernonstratie, petitie, e.d.); 2. non-cooperatie ^boycot, met sternrnen orn politieke redenen, e.d.); 3. geweldloze directe actie; 4. burgerlijke ongehoorzaamheid; 5. gev/eldloos burgerlijk verzet; 6. burgerlijk verzet ^sabotage, gev/elddadige actie.sj; 7. gev/apend verzet, guerrilla; 8. rebellie; 9. revolutionair verzet. Bij de eerste /ler /orrnen v/ordt de legitimiteit van de bestaande orde erkend, bij de laatste vijf ontkend Burgerlijke cr;'-j<-;hoorzaarnheid is in zoverre een grerisge/al, dat het een illegaal karakter draagt (onderscheid rnet l - 3 j en zich met richt tegen het hele bestaande s/steern maar tegen een of meer onderdelen daar/an (onderscheid rnet 5-9). We zien hier dus een combinatie van wetsovertre-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen