VU Magazine 1973 - pagina 339

In Europese ogen begint de geschiedenis van Ghana pas in 1470, toen de Portugees Santander er als eerste voet aan wal zette, maar het vaderlandse geschiedenisboekje van de Ghanezen bestrijkt evenveel eeuwen als de Westeuropese. Onderontwikkeld, primitief, achtergebleven of arm kon men West-Afrika in de vroege middeleeuwen niet noeOp het rijke verleden van dit koninkrijk werd teruggegrepen, toen in 1957 onder Nkroemah, een Britse kolonie onafhankelijk werd, die voordien op alle Europese kaarten aangeduid werd als 'Goudkust', een benaming, waarmee de Europeanen evenals die voor de aangrenzende gebieden Siavenkust en Ivoorkust, hun belangstelling tot uitdrukking brachten voor de exportprodukten van die streken.

Vaartuigen De Portugezen waren in de vijftiende eeuw bekwame zeevaarders, maar de kustbevolking van het huidige Ghana was dat ook. Tot aan Angola toe moeten ze hebben gevaren om kusthandel te bedrijven. Het verschil tussen hen en de Portugezen was evenwel dat zij in kano's bleven varen, terwijl de Portugezen aanzienlijk grotere schepen hadden weten te bouwen. De kustvorm van Ghana maakte het ook niet mogelijk grotere schepen dan kano's in zee te brengen. Eeuwenlang moesten voor Ghana alle goederen enkele honderden meters voor de kust in kano's en sloepen worden overgeladen. Aanvankelijk mengden de Portugezen met hun grotere schepen zich als tussenhandelaren in het zakenverkeer tussen de Afrikaanse kustvolken, later importeerden zij er goederen uit Europa, zoals stoffen en metalen gebruiksvoorwerpen, terwijl de schepen naar Portugal terugvoeren met goud, ivoor en peper. Ai vroeg tekende zich dus de ontwikkeling af dat het ambachtelijk verder gevorderde Europa industriële produkten leverde en Ghana grondstoffen. Betrekkelijk kort nadat zij in de bocht van Guinee actief werden, ontstond bij de Portugezen behoefte aan een handelsfort op deze kust. In 1482 werd het door hen gebouwd. Het fort Sao Jorge d'Elmina was het eerste grote Europese bouwwerk in de tropen. Het zal nog ettelijke malen komen opduiken in dit verhaal. Al tientallen jaren beoefenden Portugezen en Spanjaarden ook toen reeds de slavenhandel, maar dat was bijzaak. Ontwikkeld hebben de Europese slavenmarkten zich nooit. Protesten van de roomskatholieke kerk kwamen er niet. Integendeel. Door een slaaf te kopen, kon men een ziel winrien voor de moederkerk en redden van

men in vergelijking met Europa. Integendeel. Ten tijde van de Friezen, Franken en Saksen bestonden er grote Soedanese rijken, waarin het levensniveau niet belangrijk moet hebben verschild met dat van de toenmalige Westeuropeanen. Een ervan was het koninkrijk Ghana, bekend om de goudhandel en gelegen ten noordwesten van de huidige staat Ghana. Er heerste een opmerkelijke graad van beschaving.

het in Afrika oprukkend mohammedanisme, zo was de gedachte.

Las Casas Grotere betekenis kreeg de slavenhandel vanuit Afrika pas, nadat in het begin van de zestiende eeuw (1511) de Spaanse geestelijke Las Casas begon te protesteren tegen de uitbuiting van tot slavernij gedwongen Indianen op Spaanse plantages in Cuba. In 1515 kwam hij persoonlijk een protestnota aan het Spaanse hof brengen om de aandacht te vestigen op de grote sterfte onder de Indianen. Hij suggereerde de sterker geachte Afrikaanse neger voor dit werk te gebruiken en daarmee begonnen de transatlantische slavenvaarten, die zich tot ver in de vorige eeuw hebben voortgezet. De winsten, die de Portugezen maakten met hun handel op West-Afrika waren aanzienlijk. Tegen het eind van de 15e eeuw was een winst van 500% niet ongewoon. Dit kon omdat de scheepvaart uitsluitend hun zaak was en ze daarmee de 'markt' konden beheersen. Tegen het eind van de zestiende eeuw begonnen de 'ketterse' Nederlanden zich evenwel te ontwikkelen als een geduchte handelsconcurrent. In 1594 werd in Enkhuizen de 'Guinese Compagnie' opgericht.

Na 1621 kwam de handel op West-Afrika geheel in handen van de Westindische Compagnie, die zich al spoedig opmaakte om overal de Portugezen met geweld te verdrijven, teneinde het handelsmonopolie over te nemen.

Elmina De belangstelling ging in de eerste plaats uit naar het Portugese fort Elmina op de Afrikaanse westkust, waar eerder al eens vergeefse aanvallen op waren gepleegd, in 1596 door enkele kapiteins en in 1625

De Portugezen van Elmina laten hun slaven Inkopen doen op Hollandse schepen tegen betaling van goud. Naar een gravure uit 1506 Het kasteel 'St. George d'Elmina'. Uit W. Bosman: Nauwkeurige Beschrijving. Amsterdam, 1709

23

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen