VU Magazine 1973 - pagina 373

Drs. J. F. Petrie

^Ik ben o.k. - jij bent o.k.' nieuwe psychiatrische deodorant Het meest verkochte boek van Amerika in 1972 - zo meldt de praatgrage achterflap Tm ok - you're ok', geschreven door de psychiater T. A. Harris, is nu door de uitgeverij Ambo in Nederland ingevoerd en verscheen onder de titel 'Ik ben o.k. - jij bent o.k.', voorzien van de even pakkende als grootscheepse ondertiteling en aandachttrekker: hoe wij kunnen leven en laten leven. Deze publikatie loopt behendig mee in de nog steeds groter wordende optocht psychiatrische lectuur. In deze optocht zijn nog enkele subgroepjes aan de hand van spandoeken en borden te onderscheiden. Allereerst de vakmensen die kritische geluiden laten horen over de eigen professie, zoals Foudraine met zijn kraker 'Wie is van hout', de invloedrijke psychiater Laing, auteurs van de bundel opstellen 'Dat wordt me te gek', Johan Verhulst met 'Pokerspel geneeskunde', enz. Daar zijn de getuigenissen van psychiatrische patiënten die hun ziektebeeld beschrijven, bijvoorbeeld het 'Dagboek van een schizofreen' van Sechehaye en van Egbert Teilegen 'Waar was de dood nog meer'. Ook zijn er aangrijpende beschrijvingen van mislukte behandelingen als 'Laten ze het maar voelen . . . ' van C. A. van Eijk-Osterholt en 'In het land der blinden - een martelgang door de psychiatrie' van E. Paull o.a. En daar zijn de handige kookboeken voor zelfhulp, zoals het boek van Perls, Goodman en Hefferline 'Ken uw zelf en wellicht valt 'Ik ben o.k. -Jij bent o.k.' ook in deze categorie. Al deze publikaties doen het zo bestsellerig, omdat de belangstelling voor deze lectuur uitermate krachtig is, naar onze mening opgebouwd uit een drietal hoofdmotieven: een ietwat verdachte belangstelling voor de vuile was van de zich onaantastbaar gedragende zielknijpers, die nu uitbundig wappert aan de publicistische drooglijnen, de serieuze belangstelling van leek en vakman voor mogelijk nieuwe en produktieve bewegingen in het veld van de geestelijke volksgezondheid en de belangstelling van velen die in grote geestelijke nood en spanning verkeren en op de één of andere wijze niet kunnen profiteren van psychiatrische of psychologische hulpverlening en die hopen iets van verlichting in de literatuur te vinden. Vooral de laatste groep in de belangstellingsrij, de ongelukkige mensen, zullen wel gezorgd hebben voor de

toekomst zal gebeuren wat er ook in het verleden mag hebben plaatsgevonden, die personen in staat stelt te veranderen, zelfbeheersing te ontwikkelen, hun eigen richting te bepalen en de werkelijke vrijheid van keuze te ontwikkelen', een term overigens, die Harris ontleent aan het werk van Berne, een psychiater die ook al twee 'bestsellers' op zijn naam heeft staan? 'De eenheid van sociale omgang noemen wij een transactie', waarmede de ontmoeting van hoeuiilkuAACfi mensen wordt bedoeld. 'Als twee of meer Iftveii «Il krii«ii teven mensen elkaar tegenkomen zal vroeg of laat één van de twee iets zeggen of op de één of andere wijze aangeven dat hij de aanwezigheid van de ander erkent. Dit heet de transactionele prikkel'. Dit elkaar tegenkomen dient men zo breed mogelijk op te vatten, het slaat op ontmoetingen op straat met de buurman, op %mhQ ontmoetingen aan de conferentietafel, in gezinnen, overal waar mensen op elkaar ingaan. 'Een ander zal dan iets zeggen of doen dat op de één of andere manier op deze prikkel in'meest verkochte boek van 1972' - onderscheihaakt en dat heet de transactionele reactie'. ding van het boek van Harris. Wat is dit eigenActie en reactie in de ontmoeting van menlijk voor een boek? sen is het onderwerp van de studie. 'Transactionele analyse is de onderzoeksmethode van Ontevreden Na de vaderlijke vermaning het boek van het deze ene transactie: ik doe jou iets en jij doet begin tot het einde, in de volgorde van de iets terug en de bepaling welk deel van de hoofdstukken te lezen en vooral op te letten veelzijdige individu de boventoon voert.' Het in hoofdstuk twee en drie, begint Harris zijn laatste deel van deze zin vraagt om een naboek met 'in de laatste jaren neemt de onte- dere uitleg. Berne en zijn navolger Harris vredenheid over de psychiatrie steeds toe, met hebben een speciale opvatting over het inname over de schijnbare eindeloosheid ervan, dividu, een opvatting die op een kenmerde hoge kosten die zij met zich brengt, de be- kende wijze onderscheid maakt tussen de twistbare resultaten en de vage vaktermen.' aanhangers van de methode van de transacOok Harris is ontevreden en schrijft daarom tionele analyse en methode in de psychoeen boek over zijn aanpak in de psychiatri- therapie en de navolgers van andere opvatsche omgang met mensen in moeilijkheden. tingen, richtingen en stromingen in de beEen boek, waarin '... volgens mij de belang- handelingen. rijkste doorbraak in de psychiatrie': de transactionele analyse' beschreven wordt. Deze Speciale mensopvatting transactionele analyse is dan de methode om De mens is op te vatten als een samenstelling mensen die zich niet zo o.k. voelen en/of van drie onderdelen: Ouder, Volwassene en anderen als niet-o.k. ervaren, te brengen tot Kind. De mens manifesteert zich in de onteen fundamenteel ander levensgevoel: ik ben moeting met de ander nu eens als een Ouder, o.k. -jij bent o.k., eindpunt van de therapie soms als Volwassene en dan weer als Kind. van Harris en tevens de titel van zijn boek. Deze 'ego-staten', ik-toestanden, sluiten elkaar uit, d.w.z. de mens is in de relatie met de ander of Ouder, of Volwassene of Kind. Transactionele analyse Wat bedoelt Harris met de term 'transactio- Berne kwam tot deze mensopvatting door de nele analyse', zijn specifieke behandelings- praktijk van zijn werk als psychiater. Een methode, die '. . . de patiënt onder ogen brengt vijfendertig)arige advocaat die hij behandeldat hij verantwoordelijk is voor hetgeen in de de zei: ik ben eigenlijk geen advocaat, ik ben

TllOflMI/ll.ll€lffi/

5

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen