VU Magazine 1977 - pagina 458

1 0 magazine 16

leerd. De resultaten van dergelijk onderzoek tonen in eerste instantie aan dat de bezorgdheid van de onderzoekers wat overdreven geweest is. Een wat overdreven bezorgdheid in het beginstadium van nieuwe wetensch^pelijke ontwikkelingen is overigens verreweg te prefereren boven een wat laconieke, onvoorzichtige houding. De veranderde inzichten hebben er zelfs toe geleid dat Senator Kennedy, voorzitter van de Senaatscommissie voor gezondheid en welzijn, in de V.S. zijn steun aan een wetsvoorstel dat vergaande beperkingen beoogde voor het recombinant DNA onderzoek, heeft ingetrokken.

Nuttige aspecten Men zal zich intussen welHcht afvragen of de recombinant DNA technieken ook nuttige resultaten opleveren, of afvragen of het nut van genetische manipulatie ook speculatiefis. Ik zou willen zeggen dat de nuttige aspecten een vastere basis hebben. Er zijn twee gebieden waarbij dit onderzoek belangrijk kan zijn. Op de eerste plaats zijn de recombinant DNA technieken van belang voor het fundamentele, wetenschappelijke onderzoek. Op de tweede plaats ligt het belang in mogelijk praktische toepassingen van de onderzoekresultaten. In de afgelopen 4 jaar heeft het gebruik van recombinant DNA technieken reeds een stroomversnelüng veroorzaakt in het fundamentele onderzoek naar de structuur en functie van de erfsubstantie zowel bij lagere als bij hogere organismen. Ook in het wetenschappelijk onderzoek in mijn eigen laboratorium hebben wij een belangrijke vooruitgang geboekt door toepassing van die technieken. Op het niveau van de praktische toepassing maken de technieken de constructie mogelijk van bacterie-stammen die belangrijke biologische substanties kunnen produceren, zoals antilichamen en hormonen. Een aantal experimenten zijn op dit punt al in een vergevorderd stadium, b.v. experimenten die de erfe-

lijke eigenschap voor de productie van het hormoon insuline in de darmbacterie gebracht hebben. (Belangrijk voor diabetici). Een probleem op dit moment is, dat DNA van hogere organismen, ingebracht in bacteriën, daar nog niet direct actief is d.w.z. daar niet direkt producten maakt. Op korte termijn wordt echter voor dit probleem een oplossing verwacht. Over niet al te lange tijd kunnen we ook verwachten dat de recombinant DNA technieken de productie bewerkstelligen van antibiotica, vitamines, medisch en industrieel nuttige chemicaliën in eenvoudige, goed en snel te kweken bacteriën zoals de darmbacteriën. Op dit moment worden die producten gehaald uit slecht groeiende excentrieke bacteriën en schimmels.

Voedsel en energie Andere voordelen van het recombinant DNA onderzoek b.v. op het gebied van de voedsel- en energievoorziening en op het gebied van de therapie van erfelijke ziekten, zijn meer speculatief. We mogen echter wel zeggen dat er voldoende grond aanwezig is om te verwachten dat in de toekomst of verre toekomst een doorbraak mogelijk is. De productie van voldoende hoeveelheden van hoogwaardige voedingsstoffen voor de wereldbevolking is een van de belangrijkste doelstellingenvan deze samenleving. Door genetische manipulatie van landbouw gewassen zouden we b.v. kunnen proberen de voedingswaarde te verhogen, de opbrengst te verbeteren, door ze b.v. resistent te maken tegen ziekten, droogte enz. en door ze minder afhankelijk te maken van de schaarse en dure kunstmeststoffen door eigenschappen in te brengen die de plant in staat stelt de vrije stikstof in de lucht te gebruiken. Honderden, zelfs duizenden jaren heeft de mens getracht de erfelijke eigenschappen van de landbouwgewas-

sen te verbeteren met behulp van relatief primitieve technieken. Nu zijn er technieken voorhanden waarbij dit met grote precisie geschieden kan. Bepaalde algen kunnen waterstof produceren uit water met behulp van zonUchtals energiebron. Ditproces kan in principe een schier onbeperkte bron van energie opleveren, vrij van milieuverontreiniging, als tenminste de technische en biochemische problemen, die zich voordoen bij de bekende waterstof-producerende organismen kunnen worden opgelost. Recombinant DNA technieken houden mogelijk een oplossing voor deze problemen in. Ook de manipulatie van de erfsubstantie van micro-organismen, zodat zij effectiever de afvalproducten van de menselijke voedsel- en energiebehoefte te lijf kunnen gaan, ligt voor de hand.

Ethiek De wetenschappelijk onderzoeker wordt geconfronteerd met vragen als: welke experimenten, welke ontwikkelingen zijn nu goed? Welke experimenten, ontwikkelingen van het wetenschappelijk onderzoek zijn verwerpelijk? We komen dan vanzelf op de ethische aspecten van de huidige en toekomstige ontwikkelingen van het erfelijkheids-onderzoek. Ethische aspecten van het onderzoek zelf (veüigheid van de onderzoeker en zijn medemens) en van de toepassingen van het onderzoek, o.a. toepassingen op de mens zelf. Om normen te kunnen aanleggen is het voor de samenleving noodzakelijk om zich een beeld te kunnen vormen van wat gaande is, m.a.w. er dient een duidelijke voorlichting te zijn over nieuwe technologische en wetenschappelijke ontwikkelingen. Nu is de voorlichting over nieuwe ontwikkelingen vaak voorspellend van aard. De onderzoeker zegt: dit is in de toekomst mogelijk, dat staat er te gebeuren etc. Echter, het is beter om te proberen te formuleren waar we met z'n allen naar

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen