VU Magazine 1977 - pagina 182

nj magazine 4 Mee-beslissen mogelijk? De onlangs verschenen ..Discussienota inzake de structuur van de onderneming" (uitgave VNO, NCW) meent, dat ..onderwerpen van centraal beleid" niet tot de mede-heslissingsbevoegdheden van de ondernemingsraad behoren. Sociale weienschappers — voor zover mij hekend — plegen zich. na gedaan onderzoek, nogal somber te uiten over de stand van zaken m.b.i. industriële democratie. Is meebeslissen door werknemers in belangrijke zaken (bij voorbeeld investeringen) mogelijk in onze economische orde?:

Pruijt: De nogal sombere visie van sommige beoefenaren van sociale wetenschappen op de stand van zaken met betrekking tot de industriële democratie kan ik niet delen. Het huidige vennootschapsrecht en de Wet op de Ondernemingsraden betekenden voor de grotere ondernemingen naar mijn mening belangrijke stappen naar werkbare structuren. Enerzijds behoudt de centrale leiding een zoodanige mate van zelfstandigheid dan zij in staat kan zijn de grote uiteindelijke verantwoordelijkheid die op haar rust te dragen. Anderzijds vindt via raden van commissarissen, ondernemingsraden, werkoverleg en bedrijvenwerk van vakorganisaties een zodanige beïnvloeding van het beleid plaats, dat in toenemende mate alle medewerkers in de bedrijven hun verantwoordelijkheid zullen kunnen beleven. Nog te vaak wordt de betekenfs van het adviesrecht van de Ondernemingsraden onderschat. Er moeten wel zeer zwaarwichtige motieven zijn, wil de leiding een advies van een OR naast zich neer leggen. Juist de discussies over een advies kunnen veel bijdragen tot een evenwichtige besluitvorming door de leiding. Het oordeel van werknemers in belangrijke zaken van ondernemingsbeleid weegt op de hierboven aangegeven wijze zwaar mee bij de besluitvorming. Ik zou in die gevallen wel van meebeslissen durven spreken, al blijft de verantwoordelijkheid voor de uiteindelijke beslissing naar mijn mening bij de leiding berusten. De centrale leiding kan slechts goed functioneren indien het door haar gevoerde beleid in voldoende mate weerklank bij de medewerkers vindt. Zon-

der wederzijds vertrouwen kan een moderne onderneming niet goed functioneren. De ontwikkelingen op dit gebied in de afgelopen jaren geven aanleiding tot vertrouwen in de toekomst.

Van Zuthem: Ik wil hier volstaan met de opmerking, dat meebeslissen over investeringen een kern van het meebeslissingsrecht behoort te zijn. Ik erken, dat deze vorm van meebeslissen geleerd moet worden en zeker voorlopig niet buiten deskundige begeleiding kan. Dat het kan bewijst een bedrijf als Breman Beheer, in Genemuiden (zie VU-magazine maart 76). Om misverstanden te voorkomen: een pleidooi voor meebeslissen over investeringen is geen pleidooi voor arbeiderszelfbestuur. Ook vergaande vormen van medezeggenschap kunnen m.i. niet buiten een leiding met een eigen verantwoordelijkheid.

S trij dorganisatie? In dezelfde discussienota wordt aan de onderneming het karakter toegeschreven van een „strijdorganisatie". De voorzitter van de commissie die de nota opstelde vergelijkt (in de Haagse Post van 6 november jl.) de onderneming zelfs met ..een land-irtoorlog". Zulke vergelijkingen met het krijgsbedrijf roepen de vraag op, of verantwoordelijkheden in de onderneming toch niet moeten worden vertaald in termen van: beleid bepalen-uitvoeren:voorschrijven-gehoorzamen

moet inspannen voor de eigen continuïteit en dat de onderneming opereert op markten waar ook anderen actief zijn. Van de leiding eist dat inventiviteit en slagvaardigheid. Hoe die inventiviteit en slagvaardigheid beleefd kunnen worden zonder andere mensen tekort te doen in hun menszijn en in hun verantwoordelijkheidbeleving heb ik reeds bij de beantwoording van de vorige vragen aangeduid. Scherpe tegenstellingen in de zin van beleid bepalen/uitvoeren of voorschrijven/ nakomen doen tekort aan het feitelijk gebeuren in de moderne onderneming. Van Zuthem: Uitdrukkingen als „strijdorganisatie" hebben betrekking op de marktsituatie en worden m.i. ten onrechte gebruikt in de discussie over de medezeggenschap. Voorzover de marktsituatie snelle beslissingen vereist of geheimhouding, zal de beleidsvoorbereiding en de besluitvorming gedeeltelijk aan bepaalde personen gedelegeerd moeten worden. Verantwoording achteraf blijft dan wel mogelijk. Volgens mij blijven deze situaties in het geheel van de besluitvorming beperkt in aantal. Bovendien zijn er tal van beslissingen, die wel in alle rust en openheid genomen kunnen worden en thans ook aan de werknemers voorbij gaan (in de zin van meebeslissen). De kern van de nota VNO/NCW ligt trouwens niet in het punt van de strijdorganisatie. Deze kern is, dat men alleen de leiding in staat acht tot een evenwichtige afweging van belangen. Hierin komt een bepaalde visie op de werknemers als mens naar voren.

Sociaalbeleid Het economisch beleid van een onderneming kan in harde cijfers worden uitgedrukt. Bij een sociaal beleid is dal niet mogelijk. Is niettemin iels concreets te zeggen over de plaats die dit beleid in de onderneming zou moeten innemen en hoe het tot stand moet komen?

-Pruijt: Het sociaal beleid in ondernemingen dient niet geïsoleerd te worden van andere beleidsaspecten. In tegendeel: het sociale beleid dient het totale ondernemingsgebeuren te doortrekken. Indien bij beslissingen van technische of commerciële aard niet tevens het sociale aspect in de beschouwing wordt betrokken, zou daardoor in sommige gevallen reeds bij voorbaat de mogelijkheid van een goed sociaal beleid weggefallen kunnen zijn. Ook de maatschappelijke functie van de onderneming kan niet goed tot haar recht komen indien deze niet tevens wordt bePruijt: De vergelijking van het onderne- zien vanuit een oogpunt van sociaal bemingsgebeuren met het krijgsbedrijf gaat leid. mij te ver. In feite wordt ermede bedoeld, ,,Problemen van effectieve zeggenschapsdat elke onderneming zich voortdurend verhoudingen, openheid van beleid, zin-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen