VU Magazine 1978 - pagina 28

M[l magame 26

Christen-socialisten bespot

Duitse socialisten verlaten massaal de kerk „Te Berlijn raakt men op den goeden weg. Van Christelijke zij vat men daar de socialistische quastie op", schrijft De Standaard op 14 januari. Er heeft zich een comité gevormd, waarin de hofpredikant Stöcker een prominente plaats inneemt. Dit comité is zich er „helder van bewust, dat ze niet slechts met een quaestie van vroomheid, maar allereerst met een sociale quaestie te doen heeft." Men wil trachten de arbeiders „tot hun recht te laten komen, zonder dat met derailleerde uit het Christelijk spoor." De Berlijnse socialisten houden de bewegingen van deze christen-socialisten argwanend in de gaten en deinzen er niet voor terug vergaderingen te verstoren. Het socialistische Rijksdag-lid Most, bijgenaamd „de kleine Demosthenes" roert zich danig. Öp een der bijeenkomsten wordt zelfs een motie aangenomen van de volgende strekking: „overwegende, dat de Christelijke godsdienst negentien eeuwen gehad heeft om den nood en de ellende van het grootste deel der menscbheid te verzachten en het hierin niet geslaagd is; overwegende, dat de tegenwoordige belijders en leeraren van dezen Christelijken godsdienst precies hetzelfde doen wat hun vaderen vroeger deden; overwegende eindelijk, dat sociale lotsverbetering den arbeider niets baat, indien hij niet tegelijk de meest onbeperkte vrijheid op Staatsterrein verlangt en het program van het Christelijk Comité (Stöcker c.s.) dezen eisch niet opnam — decreteert de Vergadering van Berlijnsche arbeiders, dat zij alleen van de invoering der socialistische democratie heil wacht."

Uittreding Volgens De Standaard zijn de socialisten er toch niet gerust op. Er schijnt sprake te zijn van een zekere overloop van socialististen naar chris-

ten-socialisten. De partij besluit uittreding uit de Evangelische Kerk op ruime schaal te gaan bevorderen. Onder de kop „Een nieuw kabaal", doet de Standaard op 29 januari verslag van een socialistische bijeenkomst, waar propaganda voor uittreding wordt gevoerd. Menige lezer van De Standaard zal bij lezing van dit verslag de rillingen over de rug hebben voelen lopen. Het was een bende. Speciale nadruk wordt gelegd op de aanwezigheid van vele vrouwen. „Reeds terstond bleek het, dat het publiek in de opvatting omtrent het doel der bijeenkomst niet had misgetast. Bij den ingang toch stond eene tafel, waaraan eenige socialisten zitting hebben genomen, deels om exemplaren uit te reiken van het biljet van aangifte, hetwelk volgens de wet bij de overheid moet worden ingediend, als bewijs van uittreding uit het kerkgenootschap, deels om de reeds rondgedeelde exemplaren in-

gevuld ter verzending in ontvangst te nemen." Ook Most is aanwezig. „Het volk heeft het recht te eischen, dat aan de kinderen op school niet meer die onzin wordt geleerd, dat God de wereld in zes dagen heeft geschapen, den mensch uit een klomp aarde heeft gefabriceerd en zo al meer. De wetenschap heeft die domheden reeds lang wedergelegd", zegt hij. ,,Het eenig gepaste antwoord op (...) de handelingen van sommige Berlijnse predikanten moet zijn: gezamenlijke formeele uittreding uit de Evangelische Kerk." Volgens een nader bericht heeft hij onder andere uitgeroepen: „Wij vreezen voor niets, noch voor God in den Hemel, noch voor enige macht op aarde! Geen verstandig mensch heeft behoefte-aan godsdienst! ... De Bijbel is een mispunt; de geestelijkheid met haren aanhang een hoop zwarte kruisspinnen! Zijn slotwoorden: „Uittreding uit de kerk" werden met daverende toejuichingen begroet. „Uit de Kerk! Er uit! Er uit!" galmden onophoudelijk een duizendtal stemmen, boven welke vooral de vrouwen uitkrijschten: „Eruit! Eruit! Weg met het domperdom!"

Moderne heiligen In een der hervormde kerken Van de Zaan laat het Tweede Kamerlid Meijier zich toezingen met een voor de gelegenheid aangepaste versie van een gezang. „Eer hij van den kansel afklom (heeft men hem) een lied toegezongen, waarin met gelijkluidende woorden en op gelijke wijs" als in een der gezangen „eere aan den levende God wordt toegezongen, een geestelijke ovatie gebracht." Men bejubelt het kamerlid als volgt: „U te loven, U te danken Voor al 't goeds, door U verricht; Met oprechte weemoedsklanken U te loven, U te danken Voor al 't goeds door U verricht. Is eenplicht, die 't hart verlicht. " „Onvoegzamer", zo commen-

tarieert De Standaard (7 januari), „meer naar heiligschennis zweemend, is er wel niet; dan een zeer gewoon schepsel met een loflied te bewierroken, dat ontleend is aan een lofzang tot Gods eer."

Alberdingk Thijm feest niet mee Overal in het land worden commissies in het leven geroepen, die het derde eeuwfeestgaan voorbereiden van de „Unie van Utrecht", (verbond van Noordnederlandse gewesten tegen Philips H van Spanje). Ook in Amsterdam wordt zo'n commissie opgericht. Burgemeester Den Tex is ,,eerevoorzitter". De vooraanstaande katholiek prof. J. A. Alberdingk Thijm, wordt uitgenodigd zitting te nemen, maar hij bedankt voor de eer. „Historische wetenschap en politieke overtuiging, die de zaak van het Recht wenschen te dienen, maakten het mij (...) onmogelijk, die onderscheiding aan te nemen, tot die feestviering mee te werken." Eenige aandachtige herlezing van de Unie van Utrecht, zal het voor ieder duidelijk maken, waarom het mij bedenkelijk voorkomt, dat eenig Nederlandsch Katholiek, die prijs stelt op zijn waardigheid, aan de viering van het eeuwfeest zou deelnemen." „Ik eindig, niet zonder de hoop uit te spreken, dat allengs de gelegenheid tot viering van ,,nationale feesten" die de bevolking niet verdeelen, maar hoe langer hoe inniger vereenigen zich mogen vermenigvuldigen." (19 januari).

Telefoon of klankleider? „Het is vermakelijk, hoe tal van menschen hun hersens pijnigen om een Hollandsch woord te vinden voor den „telefoon". Mr. Vosmaer (Flanor) stelt in den Spectator voor, het werktuigje „klankleider" te noemen. Ongelukkiger vertaling hebben we nog niet gezien en 't zou ons verwonderen als 't leelijke woord burgerrecht kreeg. Wat is een klankleider? De lucht zelf is een klankleider;

de hoorn, die doove lieden bezigen, is een klankleider; de dirigent van een orkest zou zich ook klankleider kunnen noemen. Maar waartoe een vertaling? Telefoon zal even goed zijn plaats vinden als telegraaf en telescoop; de letterlijke vertaling van het laatste door verrekijker, is de eenige, die zich gehandhaaft heeft; maar met verreschrijver of verreschrift, verrespreker of verrespraak zal dat wel nooit het geval zijn." (24 januari).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen