VU Magazine 1978 - pagina 478

magazine 36 tiek t.a.v. de Indonesische zelfexpressie zo typeerde, in nuce samengevat". Zo was het inderdaad. Maar onjuist is de indruk dat de tweede militaire actie slechts het gevolg was alleen van de onkunde van Beel. Het was de Nederlandse kiezer die bij de stembus van 7 juli 1948 de macht van de ,,haviken" in de het parlement en de regering had vergroot. En niet onbedoeld. Centraal stond in de verkiezingscampagne de Indonesische kwestie. De kiezers wensten krachtiger optreden tegen de Republiek. Op 19 december gebeurde dit. Met slechts de stemmen van de communisten tegen keurde de Tweede Kamer de volgende dag het besluit tot de oorlog goed. De PvdA van Vorrink liet Drees niet vallen. Premier Drees eindigde zijn regeringsverklaring aldus: ,, Uit de gehele ontwikkeling van zaken blijkt aan Nederlandse kant het eerlijke streven om de vrijheid van Indonesië langs verantwoorde wegen van rechtsorde op te bouwen tot de uiteindelijke figuur: de sou vereine Verenigde Staten van Indonesië in gelijkwaardig deelgenootschap met het Koninkrijk. Juist om die vrijheid van Indonesië te waarborgen moest de Nederlandse Regering thans handelen gelijk zij doet".

Kreet ,, Weg met de kolonialen'' schreeuwde iemand vanaf de publieke tribune nadat Drees was uitgesproken. De kreet drong keihard in de Nederlandse huiskamer door want de man riep het in de microfoon van NCRV-radio-reporter Gerard Hoek. Ook een vrouw slaakte enkele verontwaardigde kreten. Kamervoorzitter Kortenhorst hamerde driftig om stilte. Gerard Hoek lichtte toe: ,,De man die de schreeuw gaf wordt nu natuurlijk verwijderd. Wij zijn hier tegenwoordig geweest bij een belangrijke gebeurtenis in het Nederlandse volk. Dit was een plechtig ogenblik in de geschiedenis van ons volk: de ontmoeting van een vrije regering temidden van een vrij gekozen volksvertegenwoordiging. In die ontmoeting past niet het rumoer en de deining van de politieke agitator. Hier past de rust en de bezinning van het volk zelf, het volk dat zelf zijn vrijheid verkiest en die zeker de vrijheid van andere volken evenzeer wenst. K VP fractie-voorzitter Romme richtte zich ook met een radio-toespraak tot de natie: ,,Het doel is: de vrijheid, de veiligheid en het recht evenzovele feiten te doen worden voor de volkeren van Indone-

Minister Drees in Tweede

Kaïner

[epubliek was niet tot reg bereid of in staat GEEN ANDERE KEUS TENZIJ NEDERLAND INDIË AAN DEN CHAOS OVERLIET

Solo en Blitar bezet

Bij het ter p e r » gaan van d editie vernetncD wij van oEüc zijde, dat de Nederlandse troej Solo <S9erakarU), Blitar en Ba jirnegara hebben bezet.

De Nederlandse minisler-prcsidcni. dr. W, Drees, heeft gistermiddag onder grote belangstelling van Kamer en pablielc een lange regeringsverklaring afgelegd over de gebenrtenissen in Indonesië. De banken der afgevaardigden waren nagenoeg alle bezet; ook de •es, waarin o.a. aanwezig was de vice-president van den Raad van State, jhr. mr. F. Bcevaii Tïïokïand, en de publieke tribone waren geheel gevuld.

Gulden bijslag ook vd gehuwden onde 23 jaar {Van onzen parlen'entatU^ Minister iloekes hec'

dr. Drees met zijn verklarinfi hfgon, vifl er stilte in de zaal. Met grote aandacht tcerd sijn In dr Tweedf KwiirrJ retertBj bereid 1 ï, T/I> hij met rustige %tem. nu en dan vrij snel voorlas. Recofgrf. **n juWen W^ •»» setaMwdi de regerlac eca

Trouw, dinsdag 21 dec. '48

sië en in een hechte duurzame samenwerking met het Koninkrijk in een souvereine Nederlands-Indonesische Unie. Deze beide staatkundige gemeenschappen: Verenigde Staten van Indonesië en Unie zijn volstrekt onmisbare middelen om Indonesië dezelfde vrijheid- geen mindere vrijheid, maar dezelfde vrijheid- te doen deelachtig worden als welke wij hebben en hartstochtelijk willen hebben". De oorlog tegen de Republiek Indonesië diende dus om de Indonesiërs de vrijheid te bezorgen. Na 30 jaar kijkt men vei'wonderd op van dit motief. Maar er is geen twijfel aan dat de overgrote meerderheid van de Tweede Kamer er toen zo over dacht. En men kan niet volhouden dat het parlement niet handelde conform de wensen van de kiezers. Schermerhom zou later in een interview verzuchten: ,,De democratie is een uitstekend systeem zolang het goed gaat. Maar in een zaak van leven en dood, als in de jaren 1945-1949 met de Indonesische kwestie, is de democratie levensgevaarlijk omdat zij ontoereikend is". (Trouw, 1 febr. 1969).

geschiedenis De eigenlijke geschiedenis van Nederlands laatste koloniale oorlog moet nog geschreven worden. De televisieserie over oorlogsmisdaden in 1969 had als nuttig effect dat aan prof. S. L. van der Wal opdracht werd gegeven voor een Bronnenpublikatie over de periode tussen 1945 en 1949. Een schat van materiaal is reeds in zeven dikke boekwerken gepubliceerd. Prof. Van der Wal is thans met de publikatie van de belangrijkste documenten gevorderd tot 20 maart 1947. Het duurt dus nog jaren voordat het werk af is. Maar

dit betekent niet dat er nog in het geheel niets te zeggen valt over het raadsel hoe Soekamo, een jaar nadat hij was gevangengenomen in een ogenschijnlijk succesvolle Nederlandse militaire operatie, zijn zegenvierende intocht in Batavia kon houden (28 december 1949) omstuwd door een geestdriftige menigte met rood-witte vlaggetjes, daags nadat de driekleur voorgoed was gestreken. Hoe kon dat? ,,Strijd was onder alle omstandigheden te verwachten", zei Drees maandag 20 dec. 1948 in de Tweede Kamer. ,, Want wanneer overeenstemming met de Republikeinse regering bereikt was, dan zou bijna zeker 'n deel van het Republikeinse leger samen met extremistische groepen in opstand zijn gekomen '. Wie de film nog eens vertraagd laat afdraaien wordt nieuwsgierig naar deze uitlating van Drees. En hij wil ook meer weten wat er achter de verwijtende opmerking van Stikker zit:,,Indien de Verenigde Staten ons enige redelijke steun hadden gegeven zou de Tweede politionele actie in december, die tienduizenden mensen het leven kostte, niet hebben plaatsgevonden". (Memoires, pag. 110). Wat was er gebeurd wanneer Nederland wel z'n zin had kunnen doordrijven dertig jaar geleden? Het blijft uiteraard speculatie, maar Mohammed Roem, een van de koppigste onderhandelaars aan Republikeinse kant uit die tijd, is er wellicht niet ver naast met z'n veronderstelling dat Indonesië dan wellicht 'n soort ,,Vietnam" was geworden. Aannemelijk is deze veronderstelling zeker. Wat Nederland wilde, was de Re-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen