VU Magazine 1979 - pagina 165

\ffl magazine 31

'Maar je moet wel weten wat je er in stopt...'

Computergebruik in de theologie door Frits Stoffels ,,Onkunde. Gewoon onkunde" Met een breed gebaar veegt Jan Helderman z'n sigarenas én de argumenten van de twijfelaars aan de zin van coraputergebruik-inde-theologie van tafel. ,,Veel theologen zeggen: je kunt er niets mee. Maar dat is m'et waar. Je hoeft echt geen modernist te zijn om het nut van de computer op de theologische fakulteit in te zien. De computer is gewoon een praktisch hulpmiddel, waardoor je sneller en fijnmaziger bepaalde onderzoeken kunt doen". Een gesprek met Eep Talstra (oudtestamentikus en programmeur) en Jan Helderman (voorzitter van de Werkgroep-Informatika aan de VU).

Gereformeerden rekenen graag... De Werkgroep-Informatika aan de VU startte in december 1977 en werd opgericht om enerzijds dienstverlenend werk te verrichten voor vakgroepen die daarvan gebruik willen maken en anderzijds zelfstandig onderzoek te doen. met name op taalkundig en exegetische 1) gebied. Reeds lang bestond op de theologische fakulteit belangstelling voor de computer. Helderman: ,,Wij gereformeerden hebben altijd graag gerekend, het getal 666 uit de Openbaringen, de voorspellingen uit Daniël, wanneer vergaat de wereld, we hébben wat afgerekend. Vandaar die interesse". Toch wordt er bepaald niet op deze manier gerekend met de computer. Ik refereer aan een Amerikaans onderzoek: de computer had uitgewezen dat Jozua inderdaad de zon had laten stilstaan. Zowel Talstra als Helderman hebben hun vragen bij zulk soort onderzoek. ,,Als je maar subjektief genoeg bent, kan je de computer alles iaten zeggen watje wilt horen. Het zijn in Amerika de fundamentalistische groeperingen (6) die zo te werk gaan. En in Nederland bijvoorbeeld de bioloog Ouweneel. Maar de bijbel is geen geschiedenisboek. De bijbelse chronologie moetje denk ik anders beoordelen" aldus Jan Helderman.

Eep Talstra

„En daar leg ik de nadruk o p . . . " Wat wordt er dan wél gedaan met de computer? Een aantal projekten: A) kerksociologisch onderzoek, in samenwerking met het Instituut voor Praktische Theologie B) taalkundig onderzoek van het Oudegyptische „Dodenboek", in samenwerking met het Instituut voor Oude Testament en Egypte C) het samenstellen van konkordanties(3) op Hebreeuwse, Griekse en Koptiscbe teksten D) het samenstellen van een systematische catalogus, waardoor het mogelijk

wordt heel l^nmazige vragen te beantwoorden, bijvoorbeeld: wat schreven de anglikanen tussen 1930 en 1950 over het lijden van Christus? Waarna een keurig lijstje uit de computer rolt. Helderman: ,,Je moet je uitgangspunten zoeken in cleane, objectieve vragen en alle subjektiviteit zoveel mogelijk uitbannen. Alleen dan geeft de computer betrouwbare resultaten". Het taalkundig-exegetisch onderzoek is wellicht het interessantst. Talstra: ,,Voor het kerksociologisch onderzoek (A) kunnen we gebruik maken van bestaande computerprogrammas. Maar voor onderzoek naar de taal van de bijbel moeten we zelf programma's ontwerpen. Met name in Amerika was men daar al mee bezig, maar de computer kan geen Hebreeuws lezen, dus ontwierpen ze een transcriptiesysteem ,(7) dat er echter nogal ingewikkeld en omslachtig uitziet. Mijn ideaal is, en daar blijf ik de nadruk op leggen, dat elke willekeurige student die hier binnenkomt zonder al teveel moeilijkheden z'n gegevens kan verzamelen. Die moeilijkheden hou je altijd, maar het systeem dat wij ontworpen hebben, is een stuk grondiger en ook veel beter leesbaar". Jan Helderman toog met de VU-gegevens naar het Tweede Internationale Kongres over Gnostiek(2), aan de Yale University in New Haven, maart 1978. ,,En men was daar vrij verrast over onze methode. Ze hebben ons de suggestie gedaan nog enkele projekten uit te voeren".

Het lot van Abraham Trommius Wat kan de computer nu doen op het gebied van de bijbeltaal en verwante teksten? De computer kan grammatika's en woordenlijsten opstellen van bijvoorbeeld het Hebreeuws en het Grieks van de bijbelboeken. Je kunt speciale woordstudies verrichten, of een grammatikaal onderzoek. Ook zijn vergeüjkingen mogelijk met andere

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen