VU Magazine 1981 - pagina 382

Een van de lievelingsdenkbeelden van Hittel- is, dat er een goede en goedl(oope volksauto moet komen in de prijs van ptm. ƒ 500,-. De autofabrieken zagen geen kans voor een dergeti|ke prijs een wagen te maken. „Dan doen we het zelf" zei Hitler. De eerste steen van de nieuwe fabriek te Fallersleben, waar deze auto gemaakt zal worden is dezer dagen door den Führer gelegd. Onze foto geeft dit moment weer. (Foto en onderschrift uit De Spiegel van 11 juni 1938).

De Volkswagen, die de Duitsche regeering voor slechts 900 Mark In den handel brengen wil, heeft de t)elangstelling van velen in de autowereld. Op de Berlijnsche autotentoonstelling was deze maquette te zien van het reusachtige fabriekencomplex, dat men voor den volkswagen wit bouwen. Het wachten is thans op de resultaten van dit plan. (Foto en onderschrift uit De Spiegel van 5 maart 1938).

meer een oplossing bieden, zo leek het. Brüning moest dan ook regeren met behulpvan noodverordeningen. De nazi's hebben dankbaar gebruik gemaakt van de door demagogen van links en rechts aangewakkerde ontevredenheid. Zij zijn daarbij hun belofte om de werkloosheid aan te pakken, nagekomen. Zij hadden daarbij het tij al weer mee, maar hebben zich toch ook zelf zeer ingespannen om werkgelegenheid te creëren. De volledige opheffing van de werkloosheid was slechts mogelijk door een steeds verdergaande reglementering van de economische betrekkingen tussen Duitsland en de rest van de wereld, plundering van de buitenlandse schuldeisers, misbruik van macht tegenover zwakke handelspartners en verlies van vrijheid. Gewoonlijk gaat een expansie gepaard met een toeneming van de invoer. Reeds zonder expansie waren er grote problemen in het Duitse betalingsverkeer met het buitenland. De negatieve invloed van een expansie werd voorkomen door Duitsland vergaand te isoleren van de wereldeconomie. Een expansie legt ook een opwaartse druk op de prijzen: er ontstaan knelpunten, de ondernemers zijn bereid meer te betalen voor produktiefaktoren en kunnen ook meer voor hun produkten vragen, de waarde van de eigen geldeenheid daalt wellicht, zodat buitenlandse goederen duurder worden. Deze negatieve invloeden werden gekeerd door de lonen, de prijzen en bovendien de rentevoet vast te leggen, naast weer de isolering tegenover het buitenland. Zo'n gereguleerd systeem levert de consument niet meer de goederen en diensten die hij het liefst heeft en levert de goederen niet op de meest efficiënte wijze. Maar dat hinderde de nazi's niet; het leverde de overheid wel de goederen die het wenste.

Zo'n systeem met zijn vele vergaande voorschriften vergt een effectieve afstraffing van overtreding van die voorschriften. Bij voorbeeld met plaatsing in een concentratiekamp. Het is niet zo moeilijk de werkloosheid te laten verdwijnen zonder dat inflatie optreedt als men de mensen dwingend voorschrijft waar zij moeten werken, wat zij moeten produceren en welke prijzen zijn voor hun arbeid en hun produkten mogen vragen. Enige werkloosheid kan de prijs van de vrijheid zijn. Daarmee hoeven overigens de stimulerende maatregelen die in 1933 en 1934 genomen werden, niet negatief beoordeeld te worden. Wel was het mogelijk geweest om de vaste officiële goudprijs van de Mark los te laten. Ook van de zijde van de export had dan een stimulerende invloed kunnen uitgaan (de wereldhandel trok na 1932 weer aan), de buitenlandse schuldeisers hadden in mindere mate geplunderd hoeven te worden en men had met een tieperkter reglementering van het handels- en betalingsverkeer kunnen volstaan. De invoerprijzen zouden wel gestegen zijn, maar die waren tevoren zeer sterk gedaald. Gezien de prijsdalingen die in het binnenland hadden plaatsgevonden zouden binnenlandse loon- en prijsstijgingen van beperkte omvang ook niet zo erg geweest zijn, maar men kan begrip opbrengen voorde angstvoor inflatie die in Duitsland na 1923 heerste (al lijkt die nu zwaar overdreven, gezien de werkloosheid die in 1933 nog bestond) en daarmee voor het vasthouden aan Iconen prijsvoorsch riften. Ook een niet-totalitair regime had de maatregelen van 1933 en 1934 kunnen nemen (maar dan zonder onderdrukking van de vakbonden), in feite waren ze voor een niet onbelangrijk deel al door de niet-totalitaire voorgangers van Hitler voorbereid.

348

vu-Magazine 10 (1981) 9 (oktober)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen