VU Magazine 1985 - pagina 363

overige Nederlanders, uiteindelijk heeft geresulteerd in een grotere afstand tussen beide."

D

at alles neemt niet weg dat dr. Janse in zijn boek conculdeert dat er niet alleen aanmerkelijke verschuivingen zijn in het leefpatroon van de bevindelijken toen en nu, maar vooral ook tussen hedendaagse jongeren uit bevindelijk milieu en hun ouders. En dat geldt zelfs, zij 't in wat mindere mate, de meest hechte en trouwe kern van deze bevindelijke groepering, namelijk de groep wier politieke voorkeur uitgaat naar de SGP. Ook daar loopt het verschil in opvatting tussen 'oud' en 'jong' soms aanzienlijk uiteen. Men kan er niet omheen: het 'oude spoor' dreigt in toenemende mate te worden verlaten. En dat klemt temeer waar dr. Janse zelf tot slot van zijn studie waarschuwt de situatie toch vooral niet te rooskleurig in te schatten. Hij ondervroeg slechts leerlingen die scholen van strikt eigen (reformatorische) signatuur bezochten. Verwacht moet daarom worden, aldus dr. Janse in zijn slotwoord, "dat jongeren die — bij gebrek aan beter — op andersoortige scholen zitten (bij voorbeeld algemeen protestants-christelijke scholen) meer geneigd zullen zijn om afstand te nemen van hun ouderlijk milieu. Dat zou betekenen dat de generatiekloof in bevindelijk gereformeerde kring in werkelijkheid groter is dan uit onze enquête naar voren komt." De "niet onbelangrijke culturele assimilatie (zal) in de hele categorie van 16- en 17-jarige leerlingen uit bevindelijk gereformeerde kring, beslist nog groter zijn."

Dr. C. S. L Janse: "ruimte laten voor Gods voorzienig bestel

\ stellatie en in de maatschappelijke verhoudingen: de vroe; ger nogal imposante rooms-katholieke zuil is een erg wan; kele geworden. Je kunt dus eigenlijk wat dat betreft niet '• zeggen: de SGP is veranderd. Nee, de omstandigheden zijn I veranderd. Men moet nu zelfs constateren dat men in bevin; delijke kring het soms nogal es eens kan zijn met bisschop \ Gijsen, kardinaal Simonis en Johannes Paulus de tweede. ; Maar let wel, zolang het om ethische vragen gaat! Tja, de • uitersten raken elkaar, zegt men dan..." '. Maar: er zijn, gezien de resultaten uit uw onderzoek, nog \ wel andere verschuivingen in het bevindelijk denken en doen • te melden. U spreekt niet zonder zorg van een dreigende cul'. turele assimilatie, het risico dat de bevindelijken zich lang'. zaam maar zeker gaan aanpassen aan het algemeen gel; dende cultuurpatroon. ; "De vraag is natuurlijk: kun je dat voegen onder het kopje • 'vertraagde aanpassing'? Bepaalde resultaten kun je inder\ daad zo interpreteren. De bezwaren tegen vaccinatie en ; verzekering, die vroeger in deze kringen zo zwaar golden, ; zijn er nog wél maar minder en lang niet meer bij iedereen. • Die. bezwaren leverden vroeger problemen op bij hun maat• schappelijk functioneren. En die zijn nu voor een deel ver'. dwenen. Anderzijds zijn er inmiddels weer nieuwe conflict: punten, bij voorbeeld in de sector gezondheidszorg rond de ; kwestie van abortus en euthanasie en daarbuiten bij voor' beeld de toenemende inschakeling van de zondag in het '• produktieproces. Ik blijf erbij dat het tempoverschil in het ; veranderingsproces, bij bevindelijk gereformeerden en de VU-magazine, 14e jaargang nr. 8, september 1985

Beziet men dat dan weer tegen de achtergrond van het, ondanks de absolute groei, relatief teruglopend getal der bevindelijken — een gevolg van het niet onaanzienlijk aantal 'overlopers' naar lichtere vormen van protestantisme en andere afvalligen — dan doet dat de vraag rijzen: waar moet het heen met de gereformeerde gezindte in Nederland?! Een uiterst zorgelijke ontwikkeling voor dr. Janse en de zijnen. Of niet? "Met alle voorzichtigheid is die toekomstverwachting bepaald wel zorgelijk, ja. Dat geldt vooral het aantal jongeren dat afhaakt, hetzij naar de onkerkelijkheid, hetzij naar wat wij noemen de lichtere vormen van protestantisme, waaronder wij niet alleen de oecumenische hoofdstroom verstaan, maar ook de evangelische beweging, zoals tot op zekere hoogte gedragen door een EO en een RPF. Dat wordt van ons uit gezien als, tja... toch een vorm van afval. Maar er zijn gelukkig jongeren die, ondanks vraagtekens, bezwaren en kritische kanttekeningen, zich met deze kring verbonden blijven voelen. Dat aantal is verhoudingsgewijs zelfs groter dan wat bij voorbeeld in de gereformeerde kerken binnen de groep blijft. Maar je kunt inderdaad óók constateren, dat onder degenen die in de bevindelijke kring blijven, althans — het zijn immers 16-, 17-jarigen bij wie dat allemaal nog niet zo is uitgekristalliseerd — tot op heden toe zijn gebleven, men over een aantal dingen wat makkelijker en wat anders denkt dan de ouders. Maar of dat in een stroomversnelling zal geraken? Dat zijn toch altijd wat speculatieve constructies. Maar ik geef toe: de vergelijking met de ontwikkelingen in de gereformeerde kerken dringt zich al gauw op. Er zijn parallellen met wat zich daar destijds afspeelde. Aan de andere kant bood de theologie daar ook wat meer aanknopingspunten tot een dergelijke ontwikkeling, de 'gemene gratie' bij voorbeeld, die leidde tot maatschappelijk activisme en godsdienstig optimisme. Dat ligt in bevindelijke kring natuurlijk anders. Hier wordt nog altijd het vreemdelingschap beklemtoond en domineert nog het idee dat het toch vooral van binnen moet zitten, de kritische zelfbeproeving. Maar ik maak me zorgen. Niet in de laatste plaats vanwege de erosie van waarden en normen en de verschraling van het geestelijk leven in onze kringen. Naar de mens gesproken is er geen reden de toekomst rooskleurig te zien. En toch — maar dat is natuurlijk veel meer een geloofszaak — leeft in ons het besef dat God door het onmogelijke heenwerkt. De toestand is niet hopeloos, omdat het uiteindelijk niet van ónze activi297

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen