VU Magazine 1985 - pagina 324

^mM^i^^^'^<^-^^yjW'i

laat geen dingen open. En dat doe je in onderzoek wèl, net als in poëzie. Je bent dan verkennenderwijs bezig. Ik merk, nu ik me op dit moment zo intensief op onderzoek toeleg, dat er ook geen plaats is voor poëzie. Dit werk doet bij mij kennelijk een beroep op dezelfde soort creativiteit; het put uit dezelfde bron." Dat Ad Zuiderent als dichter het wetenschappelijk gebeuren nochtans kritisch, zelfs wat ironisch beziet, mag blijken uit hetgedicht 'Tuin der wetenschap', uit zijn jongste, in '84 verschenen bundel Natuurlijk evenwicht. Daar is de lucht geregeld, de zon geweerd bij dag. Het duister vijftien vloeren dik is jou een zorg. Pracht van een hortus om de hoek — geen heemtuin — met paden van verpulverd houten bordjes wie aanwezig is, wie uit. Daar sproeien slangen hun verdoving over perk en pad. Tuin van papier; lees je erover, lijkt het heel wat. Watgroeitomhoog in vreemde talen? Kijk op de plattegrond: carrière onder airconditioning. Een boom

universitaire wereld is bovendien in hoge mate een tuin van papier. Op papier lijkt het allemaal prachtig en heel gewichtig. Maar in werkelijkheid is het een bedrijf als alle andere, waar goede en slechte dingen gebeuren, inclusief jaloezie en carrièrezucht. De 'meetbaarheid' is er verheven tot alleenzaligmakend criterium waaraan wetenschappelijk werk getoetst dient te worden. De ware methodologen gaan dan ook steigeren wanneer iemand eens oppert dat een wetenschappelijk commentaar op een gedicht eigenlijk alleen maar in de vorm van een gedicht zou kunnen, omdat al het andere tot verdere vervlakking en verlies aan dimensie leidt. Maar ik ben daar zelf natuurlijk heel dubbel in: Ik doe immers mee om in mijn wetenschappelijke werk aan de geldende methodologische en form uleringseisen te voldoen. Soms denk ik cynisch: dat is nou eenmaal de afspraak; daar word ik voor betaald. En ik ben bovendien niet iemand om in m'n eentje tegen zo'n systeem te vechten. Ik zit dus in een rare situatie: aan twee kanten van de wip tegelijk. Of dat ook een 'natuurlijk evenwicht' is betwijfel ik. Ik wil ervoor blijven zorgen dat ik over mijn schouder niet alleen de methodologen voel kijken, maar ook de literatuur. Anders zou ik me een verrader van mezelf gaan vinden."

•Ai

'^ ^ü emotie

Dat Zuiderents werk als wetenschappelijk onderzoevan kennis die je longen uit tot ker en zijn poëzie "uit dezelfde bron putten" kan lucht vervloog. Op je bureau een bloedwellicht verklaren waarom hij wel "een spaarzaam" spoorvan verbeelding? Hou het maar droog. dichter is genoemd. In zestien jaar tijd deed hij slechts vier bundels het licht zien — Met de apocalyp"Dit gedicht bestaat uit vijftien regels, net zoals het tische mocassins van Michel de Nostredame op reis VU-hoofdgebouw vijftien verdiepingen telt. door Nederland (1968 en in '82 herdrukt). De afstand Als je schrijft — wat je ook schrijft — zijn er voor mijn tot de aarde O 974), Geheugen voor landschap O 979) gevoel altijd instanties die over je schouder meele- en Natuurlijk evenwicht0984)—, twee typische 'tuszen. Datgeldtvoor poëzie èn voorwetenschappelijke senbundels' (Transport en Evenwichtsoefeningen), publicaties. Degenen die bij het schrijven van gedich- waarvan de gedichten in latere bundels werden opten met je meelezen zijn de dichters die je hoogacht; genomen, niet meegerekend. niet de kritici, maar degenen met wie je je zou willen "Ik zit nu in een periode — en ik weet dat ik dat vaker meten. heb na het verschijnen van een dichtbundel — dat ik Dat zijn hele stimulerende instanties. Terwijl, als je een jaar of langer vrijwel niet schrijf, althans geen een wetenschappelijk artikel produceert, die instan- gedichten." ties vaak van een dogmatischer soort zijn. Dat botst Een dergelijke periode van dichterlijke stilte lijkt opheel sterk met mijn karakter. Vanwege dat dogmatis- merkelijk voor iemand als Zuiderent. In een eerder me — in methodiek en formulering bij voorbeeld — is vraaggesprek (met Tom van Deel, in Revisor, decemde universiteit voor mij een slechte wereld; niet als je ber '79) bekent hij: "indertijd schreef ik almaar nieuwat verder komt in de wetenschap, maar wel in een we gedichten, soms tien op één avond." En over het aantal voorstadia. Dat negatieve gevoel — noem 't procédé dat hij in aanvang hanteerde meldt hij: "Ik weerzin — vind je terug in dit gedicht. Dat woordje verzamelde begrippen uit de bijbel, uit de aardrijks'droog' slaat terug op dat dorre dogmatisme. De kunde, de geschiedenis, en groepeerde die. Daarna

taal die ons allercommunicatiemiddei iets te zeggen, waarop ze echter absois, maar net op een ander manier dan in luut geen nadruk willen leggen, omdat de alledaagse werkelijkheid. Dat sticht ze het esthetische karakter van de taal „Poezië is ontzettend veel: een taalverwarring. zéker zo belangrijk vinden als hetgeen uiting met heel specifieke vormkenze te melden hebben. (Lacht wat iroPoëzie grenst in z'n geconcentreerdmerken. Maar daarmee ben je erniet. heid ook aan de meer compacte filoso- nisch). Zo mooi heb ik het nog nooit Poëzie is niet alleen compacter dan fische taaluitingen als van Nietzsche en gezegd, geloof ik. Maar die omschrijproza, maartegelijk vaak wezenlijker, ving heeft natuurlijk alles te maken met speelser ook, zit dichter bij de abstrac- Wittgenstein. tie van muziek bij voorbeeld. Kortom: poëzie is een kunstvorm in een de poëzie die ikzelf schrijf. Poëzie is vaak zo verfijnd dat je wel van Poëzie is een kunstvorm in een grens- grensgebied die verwarring sticht en gebied, méér dan schilderkunst dat is. die heel geschikt is voor degenen die poëzie moet houden om poëzie te gaan In poëzie wordt gebruik gemaakt van de niet een boodschap hebben, maar wèl lezen. Zo vicieus is die cirkel." D

Over poëzie

262

VU-magazine. 14e jaargang nr 7. juli/augustus 1985

I

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen