VU Magazine 1986 - pagina 147

I SI

Het is moeilijk risico's te schatten van iets dat maar een beperkt aantal malen voorkomt. De pijlerdam in de Oosterschelde is hier een goed voorbeeld van. De dam is opgebouwd uit 66 pijlers waartussen bij stormvloed schuiven kunnen worden neergelaten. Als een van de schuiven op het kritieke moment weigert zal het wassende water hier met grote kracht langs stromen en met zijn zuigkracht de dam ondermijnen. Het risico schuilt dus in ieder afzonderlijk deel van de dam. Het risico dat een schuif weigert is af te leiden uit de faalkans van de honderden onderdelen die het dalen van de schuif in het goede tempo moeten laten verlopen. Voor ieder onderdeel is de betrouwbaarheid uit ervaringscijfers bekend. Met deze gegevens is de faalkans van de dam als geheel te schatten. Men kan ook — langs de omgekeerde weg redenerend — de betrouwbaarheid van de onderdelen zo kiezen, dat het risico van een ramp aanvaardbare proporties krijgt. Om de garantie die de Deltacommissie van te voren vaststelde te kunnen realiseren, was het nodig iedere schuif door drie onafhankelijke computersystemen te laten besturen. De computers bepalen in een voortdurend debat de besturing. Bij onenigheid geldt een meerderheid van stemmen.

Aanvaarding Wetenschappelijke schattingen van gevaren vormen bij het nemen van beslissingen een belangrijke rol. Minstens even belangrijk is echter de maatschappelijke aanvaarding van verschillende risico's. De angst van de maatschappij voor bepaalde risico's strookt vaak niet met de wetenschappelijke cijfers. Het risico van roken wordt eerder aanvaard dan het risico van verkeer, terwijl roken toch 25 maal zo gevaarlijk is. Het gevaar van een ramp met een kerncentrale boezemt meer angst in dan het gevaar voor een griepje of een val van een keukentrapje. Deze verschillen worden voornamelijk veroorzaakt doordat de genoemde risico's van verschillende aard zijn. Roken is een vrijwillig risico', deelnemen aan het verkeer doet iedereen. Een wankelend keukentrapje kan aanleiding geven tot een kleine tragedie, terwijl een ramp met een kerncentrale een grote omvang heeft. Het aanvaarden van een bepaald risico heeft niet alleen met de grootte van het risico te maken, maar ook met de vrijwilligheid, de rampzaligheid en de persoonlijke geaardheid. Risicovergelijking is hierdoor een worsteling met een ,,appels en peren vraagstuk". De keuze tussen verschillende risico's is geen wetenschappelijke maar een politieke keuze. Wetenschappers kunnen aan de politieke keuzes een solide basis geven. Van de wetenschap worden handzame risicoschattingen verwacht. Van wetenschappers wordt verlangd dat zij ingewikkelde risico's in simpele maten uitdrukken. Dikwijls wordt een risico uitgedrukt in een relatief aantal slachtoffers per jaar. Zo komt ieder jaar gemiddeld één op de 5.700 automobilisten om het leven, en sterft één op de 5 Mount Everest-beklimmers in de

VU-MAGAZINE — APRIL 1986

133

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen