VU Magazine 1987 - pagina 368

met politieke vluchtelingen omgaan, hebben misschien moeite met dat feit. Ik probeer hen voor te houden dat vluchtelingen mensen zijn. Mensen die veel zijn kwijtgeraakt: hun vertrouwde fysieke en sociale omgeving, hun sociale status, en de perspectieven die zij zagen voor hun toekomst. Misschien komt dat wat schoolmeesterachtig over."

"Het effect kan men bovendien nog versysteemtheorie. Deze methode kan ik sterken door de toepassing van een tweeechter uitsluitend aanbevelen bij jonge de methode. Deze houdt in dat men de vluchtelingen waarvan de ouders niet onasielzoekers ook langs andere wegen zo- bemiddeld zijn. Ze berust op gebruikmaveel mogelijk isoleert in sociaal opzicht. king van de emotionele relatie tussen de Men kan dat bereiken door ze in grote vluchteling en diens ouders. centra op te vangen, ze af en toe van het De jonge vluchteling die voor de vlucht ene centrum naar het andere te verplaat- een sterke band met zijn of haar ouders sen, of ze in kleine groepjes onder te had, mist die ouders; de ouders missen brengen in eengezinswoningen in ver van hun zoon of dochter. De vluchteling en de grote steden verwijderde gehuchten. de ouders zullen daarom elkaar willen w eerste methode om de geesteDan moet je er natuurlijk wel voor zorontmoeten. Als men de psychische gelijke gezondheid van vluchtelingen dat de vluchtelingen over zo weinig zondheid van de vluchteling wil schaden, gen te ondermijnen haakt in op financiële middelen beschikken dat ze hoeft men alleen maar een regeling te dat verlies van toekomstperspectief. nauwelijks naar andere plaatsen kunnen treffen die dergelijk familiebezoek in "Zeker: die methode is er op gericht om reizen of aan sociale activiteiten kunnen principe mogelijk maakt, doch anderde vluchteling de mogelijkheden te ontdeelnemen. Als ik het wat 'unbürgerlijk' zijds dermate ondoorzichtig is en zo nemen om een nieuwe toekomst op te formuleren mag: ze moeten geen 'pfentraag werkt dat de vluchteling lange tijd bouwen. Vooral met jong volwassen nig' overhouden om naar de disco of de tussen hoop en vrees heen en weer gevluchtelingen, zoals de meeste Tamils, hoeren te gaan, want dan ontspannen ze slingerd wordt." kan ze bijzonder effectief zijn.'' "De toepassing is erg eenvoudig. Men zich misschien." maakt het de vluchteling onmogelijk om recherbecke, een wat vlezige Wat vindt u zelfde meest verfijnde metholangs legale wegen werk te vinden of een veertiger met een zacht gezicht, opleiding van enige niveau te volgen. Je de? rommelt in een stapel dossiers en "Dat is een techniek die uitgaat van de verbiedt bijvoorbeeld de arbeidsbureaus buigt zich vervolgens samenzweerderig om asielzoekers aan een baan te helpen, en je zorgt ervoor dat asielzoekers niet in aanmerking komen voor shidiefinanciering." Prof Brecherbecke bestaat niet. Het interview met hem is gefingeerd. Waar"De asielzoekers zijn dan gedwongen om? Omdat het naar hem genoemde Brecherbecke-effect weldegelijk bestaat. om werkloos af te wachten tot het moVrijwel iedere asielzoeker krijgt te maken met de 'zeven methoden' van deze ment dat hun asielaanvrage geaccepteerd professor. Het artikel op deze pagina's berust dan ook op ware feiten. of definitief afgewezen wordt. Lang niet Langzamerhand groeit het besef dat politieke vluchtelingen in ons land steeds alle asielzoekers zijn in zo'n wachtkavaker in geestelijke nood raken en psychiatrische hulp inroepen. Voor een deel mersituatie in staat om zinvolle activiteizijn deze moeilijkheden terug te voeren op de gevolgen van gevangenschap en ten te ontplooien. Een aantal van hen vermarteling, op cultuurverschillen, aanpassingsproblemen en geringe bereidheid trekt daarom naar een ander land. Zo reitot acceptatie door het gastland. Ook het vluchtelingenbeleid heeft echter een zen de laatste maanden veel asielzoekers, sterk negatieve invloed op de psychische gezondheid van politieke vluchtelinmet name Tamils en Iraniërs, naar Canagen. De talloze procedures en formaliteiten alvorens een vluchtelingenstatus da. Ook uit Nederland, heb ik me laten wordt verleend bijvoorbeeld kunnen, gewild of ongewild, de mentale spanvertellen. Die mensen zijn ons in zekere kracht van een vluchteling breken. zin te slim af. Van de asielzoekers die Het is niet waarschijnlijk dat het Nederlandse vluchtelingenbeleid erop uit is blijven, zijn er heel wat die hun dagen vluchtelingen gek te maken. Dat beleid zal als in alle Westeuropese landen wel vooral apathisch en piekerend doorbrenten doel hebben om zich keurig aan de letter van het Vluchtelingenverdrag van gen. Sommigen worden tenslotte zeer deGeneve te houden en toch zo min mogelijk vluchtelingen in ons land toe te pressief of psychotisch.'' laten. Deze doelstelling heeft echter als consequentie dat ambtenaren die asielzoekers verhoren, in zekere zin de opdracht krijgen gegevens te verzameWerkt deze techniek bij alle categorieën len die als voorwendsel kunnen dienen om asielzoekers de toegang te ontzegasielzoekers? gen. Het betekent ook dat er voor de opvang van asielzoekers regelingen zullen worden verzonnen, die hen ontmoedigen om van de rechten die hen overeen"De methode is in elk geval zeer effeckomstig het Vluchtelingenverdrag van Geneve toekomen, gebruik te maken. tiefbij echtparen of vluchtelingen die een Beide zaken blijken in de praktijk de psychische gezondheid van asielzoekers andersoortige intieme relatie onderhouernstig te kunnen schaden. Bewust of onbewust toegepast sorteren 'Brecherden. Als een van de partners apathisch becke's methoden' uiteindelijk dat effect. Guus van der Veer, die dit artikel op wordt en aan het piekeren slaat, zal hij of persoonlijke titel schreef, weet dat uit ervaring. De slachtoffers van dit beleid zij de andere partner op den duur gek ontmoet hij dagelijks in zijn werk als psycholoog-psychotherapeut, verbonden maken. Maar ook voor alleenstaande aan de Amsterdamse Sociaal Psychiatrische Dienst voor Vluchtelingen. De feivluchtelingen blijft deze methode diktelijke gegevens voor dit artikel zijn aan die dagelijkse praktijk ontleend. Omwijls niet zonder resultaat. De alleendat het daarbij echter zonder uitzondering om zeer vertrouwelijke informatie staanden worden niet alleen gek van het gaat, koos hij voor de vorm van een gefingeerd interview. gepieker, maar ook van eenzaamheid Wie naar het schilderachtige Bitterfeld spoort om Brecherbecke te vinden, zal omdat ze niet over de mogelijkheid bedus lang moeten zoeken. Maar het Brecherbecke-effect bestaat echt. En het schikken om via werk of opleiding sociawordt tijd dat het bestreden wordt. D le contacten op te doen.''

U

B

Het Brecherbecke-effect

Foto ANP TTemand die na het ondergaan van m.artelingen, of na bloedige ervaringen met terreur, of na de door politiek geweld veroorzaakte dood van familieleden of vrienden zo verstandig is om te vluchten, kun je natuurlijk niet zomaar gek maken. Je hebt er goed doordachte, bij voorkeur op muhidisciplinair onderzoek gefundeerde technieken voor nodig. En deze technieken zullen in de regel pas na geruime tijd het beoogde effect opleveren." Dat zegt professor Anton Brecherbecke, hoogleraar in de transculturele psychologie aan de universiteit van BitterfeldindeDDR. Brecherbecke heeft zich de afgelopen jaren verdiept in de psychische problemen van politieke vluchtelingen. Zijn onderzoeksmethode is onderwerp van veel dis-

I

12

cussie, omdat Brecherbecke zich vooral richt op de manieren waarop men psychische problemen kan veroorzaken in plaats van op genezing of preventie daarvan. Hij weet het antwoord op de vraag hoe je bijvoorbeeld een Tamil gek zou kunnen maken. Professor Brecherbecke: "Ik houd me alleen bezig met schone technieken, die vind ik het interessantste. Ik bedoel met schoon dat het technieken zijn die men door beschaafde, zachtaardige en goedwillende mensen kan laten uitvoeren, zonder dat die zich persoonlijk verantwoordelijk zullen voelen voor het resultaat. Ik onderscheid zeven verschillende technieken; ze kunnen worden uitgevoerd door verschillende soorten mensen en op verschillende niveaus.''

Is het juist dat uw werk vooral door beleidsmakers gewaardeerd wordt? "Dat zou kunnen. Mijn methoden zijn vooral geschikt voor toepassing op beleidsniveau. Maar ik zou niet durven beweren dat ik in ambtelijke kringen erg vaak geciteerd wordt, want ik heb niet de ülusie dat veel beleid op grond van wetenschappelijk onderzoek tot stand komt. Mijn werk zal wat dat betreft geen uitzondering vormen." ' u waarom sommige mensen felle tegenstanders zijn van uw methoden ? "Ik zou het kunnen verklaren uit de omstandigheden dat mijn methoden voortvloeien uit een zorgvuldige inleving in de positie van politieke vluchtelingen. Beleidsmakers en mensen die beroepshalve VU-MAGAZINE - OKTOBER 1987

VU-MAGAZINE - OKTOBER 1987

^

13

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen