VU Magazine 1987 - pagina 385

raakt. Van de Frankfurter Schule tot de holisten hebben velen moeiteloos de zwakke plekken, de oogkleppen, de eenzijdigheden van de Verlichting gesignaleerd. De kritiek was niet te hardvochtig: in deze eeuw stelt menigeen zich een rationalist voor als een norse grensbewaker van een bloedeloze wetenschap, driftig bekeuringen uitdelend aan ieder die zich niet aan zijn regels houdt. De inspiratie voor een kritiek hoeft echter helemaal niet zo ver gezocht worden als sommigen doen; juist filosofen als Voltaire, Diderot en Lichtenberg belichamen de meest doeltreffende kritiek op al die moderne, gekortwiekte denkers die zich met veel aplomb als de erfgenamen van de Verlichting presenteren. Deze achttiende eeuwers vertegenwoordigen een rationalisme dat zich bewust is van zijn eigen beperkingen; een rationalisme dat daarnaast lichamelijk, spiritueel en bovenal geestig is. Lichtenberg en zijn geestverwanten hebben de diepe overtuigingen, de hoogstaande principes en de onomstotelijke regels niet nodig en lijken zich juist daardoor als vissen in het water te bewegen; juist het gebruik van humor en fantasie leidt bij hen tot een wendbare en spitsvondige intelligentie. ' 'Waarom is het zo dat mensen er op hun domst uitzien wan-

'Waarom is het zo dat mensen er op hun domst uitzien wanneer zij hun 'diepste' overtuigingen onthullen.' neer zij hun 'diepste' overtuigingen onthullen", is de vraag die de hedendaagse satirische filosoof Paul Feyerabend zich stelt. En tegenover de ernst en de domheid van de van de juistheid van zijn principes overtuigde mens, plaatst hij de lachende mens: "Een lachend mens toont zich van zijn beste kant - men houdt van hem, hij ziet er intelligent uit (veel intelligenter dan een mens die zijn 'diepe' overtuigingen uitlegt), en hij duikt voor korte tijd op uit de oceaan van angst, ellende en egoïsme waarin hij door zijn lot is geworpen en waarin hij gewoonlijk door de 'waarheden' van zijn opvoeders wordt gehouden.'' D Georg Christoph Lichtenberg - Donderslagen op muziek: een keuze uit zijn kladboeken. Amsterdam, Van Oorschot, 1987.

S

oms vraag ik mij verbaasd af waarom mensen zich ineens vreselijk over iets opwinden. Zo stond er in juni een berichtje in de Volkskrant over een onderzoek naar menstruatiepijn. De kop luidde: Arts wil rustkamers voor menstruerende scholieres. Een woedende lezeres schreef dat het ten hemel schreiend was dat een man anno 1987 mocht promoveren op zo'n onderwerp. Het voorstel voor rustkamers vond ze , ,ronduit Victoriaans. In een kamertje liggen zeker, terwijl de jongens voor het raam komen gluren wat dat nu wel is, dat enge bloeden." Hierop kwamen'Weer reakties over de toch "vrouwvriendelijke" kwaliteiten van het proefschrift en over het al dan niet normaal zijn van menstruatiepijn. Toen korte tijd later Gerrit Komrij in NRC-Handelsblad het persbericht citeerde in zijn rubriek "nieuws uit Absurdistan" was mijn nieuwsgierigheid zo sterk geprikkeld dat ik het proefschrift heb opgevraagd. Nu: het is een degelijk werkstuk waar echt niets op aan te merken valt.

De jeugdarts R. Hirasing onderzocht het vóórkomen van menstruatiepijn bij schoolmeisjes van 14 tot en met 18 jaar in Westfriesland. 23 procent van de 1580 meisjes heeft nooit, 43 procent soms en 34 procent regelmatig buikpijn tijdens de menstruatie. Andere veel voorkomende klachten zijn hoofdpijn en rugpijn, braken en diarree. Tien procent moet zes dagen of meer per jaar verzuimen wegens dysmenorroe (menstruatiepijn). 45 procent van de meisjes met dysmenorroe gebruikt medicijnen. Hoewel dysmenorroe op de verschillende schooltypen even vaak voorkomt, is langdurig schoolverzuim hiervoor frequenter op LBO en HAVO dan op VWO. Toch verzuimt

in de zesde klas VWO nog 37 procent van de meisjes vanwege dysmenorroe. Hirasing vindt dat de schoolleiding met dit probleem rekening moet houden en hij stelt een aantal maatregelen voor. In biologie- of maatschappijleerlessen zou het onderwerp besproken moeten worden en er zouden rustkamers op school moeten zijn waar meisjes even kunnen gaan liggen. In bedrijven zou men met derge-

ingrepen uitgevoerd om menstruatieklachten te behandelen. Zo presteert de redactie van het gezaghebbende Engelse vakblad The Lancet het nog op 15 augustus 1987 het verwijderen van de baarmoeder te propageren als remedie tegen hevig vloeien tijdens de menstruatie. Zelfs voor jonge vrouwen vindt men dit een oplossing. Denk eens aan de voordelen juicht de redactie:

Rustkamers

lijke rustkamers gunstige ervaringen hebben opgedaan. Tot zover het proefschrift. Een leuk en nuttig onderzoek met hele genuanceerde adviezen. Ik zou het zelf toejuichen als er hier op de VU rustkamers kwamen, want na één of twee uur liggen in een warme omgeving is de ergste buikpijn meestal over en hoefje nietje toevlucht te nemen tot pijnstillers. Waarom dan al die commotie?

grotere betrouwbaarheid op het werk, continue beschikbaarheid voor geslachtsverkeer en besparing op de kosten van maandverband! Nee, geef mij dan liever de rustkamers van Hirasing. Dysmenorroe, een pijnlijk moment voor menig adolcscant; R. Hirasing. Van Gorcum, Assen 1987.

Het wantrouwen van vrouwen naar sommige mannen die uitspraken doen over menstruatie is historisch misschien wel begrijpelijk, maar in dit geval niet op zijn plaats. Menstruatie is in het verleden maar al te vaak gebruikt om vrouwen van een gelijkwaardige positie in de maatschappij uit te sluiten. Ook zijn er onzinnige en verminkende behandelingen toegepast. Hirasing noemt de eind vorige eeuw gangbare operatie volgens Battey: maar liefst beide eierstokken werden verwijderd om ernstige menstruatiepijn te bestrijden. Ook nu nog worden onnodige operatieve

Koos Neuvel is socioloog en journalist. 30

VU-MAGAZINE - OKTOBER 1987

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen