VU Magazine 1988 - pagina 105

Beneden in het dal kronkelt een weg zich door het landschap; één van de vluchtwegen naar Pakistan. Langzaam nadert in de verte een ezel met twee kleine kinderen op de rug. Een grotere jongen ernaast maant de ezel tot spoed. Waarschijnlijk weer hetzelfde verhaal: geen ouders, geen familie. Op de achtergrond weerklinkt het inslaan van granaten. De Russische post, anderhalve kilometer verderop is in vol bedrijf. Het kanonnenvuur weerkaatst tegen de bergwanden. Onder ons lopen de drie figuurtjes met de ezel; bang kijken ze naar boven. Ze groeten aarzelend, vragen om eten. Ze hebben al een paar dagen niets gegeten. Van uitrusten wil de knaap naast de ezel niets weten. Ze gaan meteen verder; op weg naar

Trots blijft Shariff in de klas achter; voor hem is het de eerste keer dat hij de school van binnen ziet. een onzeker bestaan, maar in ieder geval al bijna buiten bereik van de allesvernietigende oorlog. Voor deze kinderen en hun generatie zal een toekomstige terugkeer naar hun vaderland gepaard gaan met de haast onmogelijke taak een begin te maken met de wederopbouw van wat eens het mooiste land ter wereld was. Voor mij betekent terugkeer een vlucht naar huis. Tegen het hotelraam tikt nu al dagen lang de regen; buiten is het ijskoud. Liggend op het zachte, wat doorgezakte bed, staar ik naar het plafond. Azim en Shariff, nog meer Azims, gewonden en twee miljoen verschillende kindergezichten. Zouden de drie figuurtjes hun weg uit Afghanistan gevonden hebben? De koude doet de automatische thermostaat van de verwarming aanslaan. Een behagelijke warmte vult te kamer. Als ik voor de spiegel een schoon overhemd aantrek wordt er op de deur geklopt. De reiswekker op het nachtkastje zegt dat het 18.30 uur is. Samen met een collega loop ik het restaurant van het hotel binnen; het is tijd om te dineren. D Mike Hille is reizend journalist.

VU-MAGAZINE—MAART 1988

E

en toevallige aanschaf bij een antiquair zette mij op het spoor van een gerechtelijke moord, gepleegd "Inden Hage" zoals men toen schreef op "den Xlllemeij 1619", De beul sloeg zijn hoofd er af en tevens, omdat hij knielde in de bidhouding, twee van zijn vingers. Hij was in 1547 geboren, dus al een oude man. En de souvereine Staten van Holland deden verklaren dat hij geweest was "een man van grooten bedrijve, besoigne, memorie en directie, Jae singulier in alles". En toch, onthoofd. En wel op het plein gelegen voor de zaal waar diezelfde Staten vergaderden (thans vergadert er de Eerste Kamer), Echter op last van Haar Hoogmogenden de StatenGeneraal, de buren, die samenkwamen in het gebouw waar nu het departement van Algemene Zaken zit. Zij waren aangemoedigd door de stadhouder. Prins Maurits,

ten tegen Hitler van 20 juli 1944, veroordeeld in een schijnproces door het nazigericht van Freisler, Van den Bergh bestrijdt dat de vierentwintig rechters die waren aangesteld door de Algemeene Staten niet bevoegd zouden zijn geweest (Van Oldenbarnevelt had dooreen Hollandse rechtbank berecht moeten zijn, zo luidde de kritiek), en dat de rechters partijdig waren, Aan de hand van het toen geldende, voor ons abominabele, procesrecht was er niks aan de hand. Goed, de rechters behoorden allen of tot de vijf provincies die partij tegen Van O, gekozen hadden, of waren contra-remonstranten, maar wat wil je. Dat was

Moord? Men zag het toen als een omwenteling, de rest van Generaliteit - de andere vijf provincies dus, plus de opde groep die het politiek voor perbevelhebber der strijdhet zeggen had gekregen. krachten-tegen Holland en Van O, had de bijeenroeping Utrecht. Latijns-Amerikaanse van de Nationale Synode wiltoestanden, behalve dan dat len tegenhouden, waarbij de die bevelhebber niet de kans remonstranten waartoe hij kreeg dictator te worden. zich rekende werden veroorDaarvoor had de oude man, deeld. Hij beriep zich op de singulier in alles als hij was, Unie van Utrecht, de republiek al te stevig ge- Godsdienstzaken waren vestigd. Dat blijkt ook uit het voorbehouden aan de proboekje van 31 bladzijden dat vincies zelf, geen zaak van ik vond: Het proces van 01- de Unie, Hij zag dat de drijdenbarnevelt, getoetst aan verij der orthodoxen een de wet. Van de hand van de splijtzwam in de staat vormrijksarchivaris mr L,Ph,C, van de. Zowel uit geloofsovertuiden Bergh en uitgegeven bij ging als uit staatkundig beMartinusNijhoff, 1876, ginsel bestreed hij dat. Dankzij vooral Hugo de Het vonnis luidde: majesteitsGroot en zijn Waarachtige schennis (laesio majestatis). historie van Oldenbarnevelt - Dat klinkt gek In een repunauwelijks een objectieve bliek. Maar de oude vormen bron, daar hij in hetzelfde en gedachten waren nog niet proces met Van Oldenbarne- geheel gestorven. Verraad velt terecht stond - hebben heette toen zo. Het werd gelatere historici, in de vorige zien als ontrouw aan de eeuw met name Motley (The vorst. Die was er weliswaar Rise of the Dutch Republic) niet meer, maar voor onen Fruin ons diets gemaakt trouw aan de Unie was nog dat het gegaan is als in onze geen strafbepaling geformutijd bij de mislukte putschis- leerd. Was Van O, ontrouw

geweest aan de Unie die hij sinds 1586 had gediend, hij die na de dood van de Zwijger in 1584 de belangrijkste kracht in de nieuwe staat was geworden? In criminele zin was hij dat niet. Zijn fouten, als ze dat waren, waren politiek, In onze dagen zou hij slechts tot aftreden zijn gedwongen, met eventueel verkiezingen toe. Toen echter formuleerden de rechters aan de hand van de feiten die zij meenden waar te nemen zelf het recht op grond waarvan Van O, vervolgens veroordeeld werd, In zijn gezaghebbende blografie van Van Oldenbarnevelt (verkorte versie, 1980) vermeldt mr dr Jan den Tex laconiek dat dit arbitraire rechtspraak was, in

De zaak Johan van 0. die dagen, tot de Franse Revolutie toe, gebruikelijk. De rechters deden, denk ik, niet meer dan de wensen der Staten-Generaal uitvoeren, zonder twijfel repesenteerden zij de overheersende publieke opinie van die dagen. En de hoogste rechtsmacht lag Immers bij Haar Hoogmogenden, Leven en daden van onze twee grootste staatslieden uit de Republiek, Johan van Oldenbarnevelt en Johan de Witt (ook vermoord, in 1672), bieden grif stof tot groot drama. Die drama's stellen de rol van de stadhouderlijke familie niet in een goed daglicht, reden waarom In 1876 het onderwerp bij orangisten niet populair was. Maar ook nu zien wij nog niet eens kans om aan hen, bij voorbeeld, twee mooie televisieseries te wijden. De Britten doen dat zelfs voor de vrouwen van Hendrik de Achtste,,,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen