VU Magazine 1989 - pagina 244

Onder de brandende zon neemt Darrow alle tijd om de wonderverhalen van het Oude Testament met hem door te nemen. Hoe kon de walvis Jona verzwelgen? Draaide de zon om de aarde toen Jozua hem stil liet staan? Waar vond Kain zijn vrouw? De duizenden toeschouwers zien hun held aarzelen, nuances aanbrengen. Langzaam maar zeker spint Darrow zijn web. "Denkt u dat de zon gemaakt werd op de vierde dag?" Bryan (ongemakkelijk): "Ja." "En dat er avond en morgen geweest is zonder zon?" - "Ik zeg gewoon dat het een periode was." Ongerust gemompel in de menigte. Voor een boer uit Tennessee is een dag vierentwintig uur, punt uit. Darrow slaat gelijk toe: "De schepping zou zeer lang hebben kunnen duren?" - "Misschien." "Miljoenen jaren?" - "Ja." Onder doodse stilte haast Bryan zich eraan toe te voegen dat hij niemand zal tegenspreken die het anders ziet.

N

a deze bekentenis heett Darrow gemakkelijk spel. Werd de slang in het paradijs veroordeeld om voortaan op zijn buik te kruipen? - "Ik geloof de bijbel zoals die is." Vraag: "Weet u of hij daarvoor op zijn staart liep?" Hilariteit. Lijkbleek en bezweet staat Bryan op. "Uw enige belang is de bijbel te honen en te bespotten!" "Mijn enige belang is uw dwaze ideeën op te blazen die geen intelligent christen gelooft!", stuift Darrow op. Enkele ruige kerels uit het publiek nemen een dreigende houding aan. Eentje grijpt naar zijn geweer. Net op tijd heft Raulston de zitting op. Het vonnis is nog maar een formaliteit. Verdedigers en aanklagers overstelpen de rechter en elkaar met vriendelijke woorden. Op het grote slotfeest oogst Darrow bewondering voor zijn sierlijke walsen met de meisjes uit Scopes' school. Zelf ziet de schuldige leraar zich beloond met een forse studiebeurs. De werkelijke veroordeelde is Bryan. Zijn aanhangers voelen zich verward, in de steek gelaten. Onafgebroken werkt hij verder aan het grote slotpleidooi, dat hij op de zitting

'Mijn enige belang is uw dwaze ideeën op te blazen die geen intelligent christen gelooft!' niet meer kon houden. "Ik voel dat dit de bergtop is van mijn levensinspanning". Die inspanning wordt hem funest. Vijf dagen later sterft hij aan een beroerte. "Als wij de heer Bryan kunnen begrijpen kunnen we het Fundamentalisme begrijpen", had de liberale pers geschreven. Voor Darrow blijft het onbegrijpelijk hoe de oude voorvechter van het 22

gewone volk was veranderd: "In plaats van zijn vijand te ontwapenen met een glimlach en een grapje zoals hij eens gewend was, snauwde en schold hij nu op iedereen die zijn dromen in de weg stond." De dromen van de overwegend blanke, angelsaksische protestanten, Het voortbestaan van hun beloofde land Amerika, drager van de christelijke beschaving, wordt van alle kanten bedreigd. Moeten ze nu de bijbel zien in het licht van de moderne cultuur? Of juist de veranderende werkelijkheid in het licht van de Schrift? Dit dilemma vormt de werkelijke inzet van de confrontatie tussen Darrow en Bryan, modernisme en fundamentalisme.

B

eroofd van hun grote woordvoerder trekken de fundamentalisten zich verder terug in een geïsoleerde, diffuse subcultuur. Met het besef van dreiging als voornaamste bindende factor. Zo suggereert voikprediker Billy Sunday dat duistere figuren de wereld op z'n kop zetten: "Ons land zit vol met een socialistische, /.lA/.lA/. (internationalistische vakbond -MvH), communistische, radicale, wetteloze, anti-Amerikaanse, anti-kerk-, anti-God-, anti-huwelijk-bende (). Als dit radicale element zijn gang kon gaan, vrienden, dan zouden de wetten van de natuur herroepen worden, of zij zouden die omkeren." Deze 'wetten van de natuur' zijn, net als de 'bijbelse feiten', goddelijk geïnspireerd en toegankelijk voor het 'gezond verstand' van elke gelovige. Die wereld wordt inderdaad op z'n kop gezet. Veel mensen krijgen het gevoel dat ze, om het dagelijks leven nog te kunnen begrijpen, aangewezen raken op de nieuwe intellectuele elites. De modernistische keuze kan de aan traditie gehechte plattelandsbevolking nauwelijks overtuigen. Zeker niet sinds de beurskrach van 1929. In het Amerika van de crisisjaren is de jungle, de harde strijd om het bestaan, voor velen dagelijkse realiteit - maar dan zonder enig vertrouwen in

VU-MAGAZINE—JUNI 1989

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen