VU Magazine 1993 - pagina 237

de dag voor je dood rechtop kon staan en dan tjak - ineens weg. Maar meestal gaat het anders." H

Is het verlangen om de eindigheid te willen verschuiven omdat er nog zoveel is dat je wilt doen en meemaken, niet een normaal menselijk verlangen? "De grootmoeder van mijn echtgenoot wilde eerst haar kleinkinderen en later haar achterkleinkinderen groot zien worden. Natuurlijk. Dat verlangen hebben we allemaal. Tegelijk moet je onder ogen zien dat er een grens bestaat. Het bewustzijn dat het ophoudt geeft in die zin een zekere glans aan het leven dat hetgeen we nu aan het doen zijn, een zeker gewicht heeft. Het kan morgen afgelopen zijn. Daarom m o e t j e nu proberen er zoveel mogelijk van te maken." H

Is het voor de medische wetenschap niet belangrijk de eindigheid in zekere zin te ontkennen, wil men enig succes hoeken? "Ik denk dat praktizerende artsen ook wel w e ten dat ze veel niet kunnen. Ze weten dat ze de dood niet langdurig kunnen uitstellen. Hoewel aan de andere kant het vermogen om er mee op ic houden wanneer een behandeling nutteloos is geworden, in onze tijd slecht ontwikkeld is. Het beeld van de medische wetenschap is er een van succes, van geslaagde lever- of harttransplantaties. Maar veel ziektes zijn nauwelijks te bestrijden. Aan zoiets als aids valt op lange termijn waarschijnlijk niets te doen. Kanker idem dito. Al jaren vindt op die gebieden een enorme inspanning plaats, maar de vooruitgang is maar heel beperkt. "Je ziet dat mensen zich heel snel laten meeslepen door fata morgana's: toch nog iets proberen terwijl duidelijk is dat het niet zal helpen. Heel veel mensen doen mee aan onderzoekingen

^^Het bewustzijn dat het leven ophoudt geeft daaraan in die zin glansy dat hetgeen we nu aan het doen zijn, een zeker gewicht heeft. Het kan morgen afgelopen zijn. Daarom moetje nu proberen er zoveel mogelijk van te maken. ^^

naar het effect van medicijnen. In zekere zin is dat verbazingwekkend. Die medewerking komt niet voort uit altruïsme, uit het idee dat andere patiënten er later misschien baat bij kunnen hebben, maar uit de verkeerde verwachting dat het medicijn misschien toch nog wel helpt." H

Misschien omdat mensen de irrationele maar niet onbegrijpelijke neiging hebben zich aan elke strohalm vast te klampen? "Het kan ook zijn dat mensen niet goed voorgelicht worden. Als je, zoals veel ethici onder wie ikzelf, wel eens meegelopen hebt in een ziekenhuis, weet je iets meer over de grenzen van het mogelijke. Ik hoop in ieder geval tezijnertijd zelf niet meegesleept te worden in het irrationele idee dat ik het misschien nog wel haal." Het maken van duidelijke keuzes en het accepteren van de eindigheid, zov/el die van het menselijk leven als van de natuurlijke hulpbronnen, is voor Trudy van Asperen essentieel. Tegelijk constateert ze dat de maatschappeHjke praktijk een andere is. Met enige spijt merkt ze in haar boek op, dat de kritiek op de consumptie-maatschappij, zoals die in de jaren zestig bestond, nagenoeg verstomd is. "Zou het kunnen zijn dat die enorme, dolgedraaide consumptiemachine de remplagant is van de teloorgegane levensbeschouwingen?", vraagt zij zich af. Kritiek op de keuzes die burgers maken, wordt tegenwoordig gezien als onduldbaar, bemoeizuchtig moralisme. W e maken toch zelf wel uit wat goed voor ons is? Maar Van Asperen denkt daar iets anders over; moraal is niet uitsluitend een privé-aangelegenheid. Wat haar betreft is een debat over een publieke moraal geen overbodige luxe. H

De laatste tijd is het zeer in de mode dat politici, zoals Hirsch Ballin en Lubbers, maar ook PvdA-politici, zich uitspreken over de noodzaak van zo'n moraal. Is dat een stap in de goede richting? "Ik kan het ze niet verbieden er iets over te zeggen. Men heeft het over de calculerende burger; de burger die alleen aan zijn eigen voordeel denkt en zich weinig bekommert om moraal en regels. Maar ik denk dat de politiek een grote bijdrage heeft geleverd aan het ontstaan van die calculerende burger. O o k in de politiek denkt men vooral aan geld. Kijk eens naar de W A O . De discussie had moeten gaan over de vraag welke mensen wel en welke mensen niet in de W A O mogen komen." H

In plaats daarvan heeft men de WAO min of meer afgeschaft. "Ja, dat getuigt van een grote lafhartigheid. M e n kijkt alleen naar hoeveel geld een maatregel oplevert. Aan een wettelijke maatregel behoort een inzichtehjk en consistent systeem van rechtsbeginselen en principes ten grondslag te liggen. De overheid kan niet zomaar zeggen:

15

v u MAGAZINE JUNI 1993

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen