VU Magazine 1993 - pagina 57

In het DNA van stier Herman werd een menselijk gen ingebouwd dat een eiwit produceert waarmee In de toekomst wellicht infecties te bestrijden zijn. Herman vestigde althans enige aandacht op het fenomeen genetische modificatie, al brachten de meeste kranten het nieuws In twee-kolommertjes.

dat het een erfeHjke ziekte krijgt? En als het niet om een ziekte gaat maar om maatschappehjk minder gewenste eigenschappen als een beperkt I Q of rood haar? Stofte over, kortom, voor eenjaren durend maatschappehjk debat, voor verhitte discussies in vergaderzaaltjes, scherpe vragen aan deskundigen en doorwrochte stukken op de opiniepagina's. Maar nee. Werd er in de jaren zeventig nog wel eens een stevige boom opgezet over de risico's van de toen net opkomende nieuwe technologie, tegenwoordig is de grote stilte ingetreden. Het knutselen met genen is een non-issue ge•worden, een abstracte, ingev/ikkelde kwestie voor ingewijden, ver van het bed van de gemiddelde Nederlander. "Verknipte organismen alom en Nederland slaapt" luidde de enigszins gefrustreerde kop boven een stuk in het maandblad van M i lieudefensie vorig jaar, waarin nog eens aUe mogehjke bezwaren tegen genetische manipulatie werden o p gesomd. Baten deed het niet: N e derland lijkt niet -wakker te krijgen. Het gevolg is dat de antwoorden dreigen uit te blijven.

Herman O o k het beroemdste stiertje van N e derland kon daarin geen verandering brengen. In december debatteerde de Tweede Kamer over Herman, de genetisch gemanipuleerde stier van het biotechnologische bedrijf GenePharming Europe, die inmiddels geslachtsrijp is. In het D N A van Herman is een mensehjk gen ingebou-wd. Dat gen draagt zorg voor de produktie van ladoferrine, een eiwit dat wellicht zal kunnen helpen infecties te bestrijden. D e hoop is dat bij koeien die het extra gen met zich meedragen, lactqferrine uit de melk kan worden gewonnen. Maar stieren geven geen melk, dus kan de vraag pas beantwoord worden als Herman dochters krijgt, die op hun beurt

eerst moeten kalven. De Kamer moest de vraag beantwoorden of met het zaad van Herman verder gefokt mag worden. NatuurHjk was er meer in het geding dan alleen Herman en zijn eventuele kroost; de besUssing zou ongetwijfeld richtinggevend zijn voor de verdere regelgeving over genetische manipulatie (of modificatie zoals het tegenwoordig meestal genoemd wordt) bij dieren. Toch leidde de kwestie nauwelijks tot een openbaar debat. Geen moment verdrong Hermans sperma de illegalen, de bijstandsfraude of de veihgheid van het vHegverkeer van hun prominente plaats op de krantepagina's.

Voorllchtlngsfolder van de Stichting PWT over voedselproduktie en technologie.

Overrompeld Dat was ook de parlementariërs zelf opgevallen. Door het gebrek aan maatschappehjke belangsteUing leken zij in een soort vacuüm te m o e ten opereren. De scheidsHjn tussen voor- en tegenstanders van verder fokken (de laatsten vormden een minderheid) hep dan ook dv/ars door de partijen heen. Verschillende partijen drongen er bij staatssecretaris Gabor op aan de maatschappehjke discussie op te porren. "De poHtiek loop bijna altijd ontzettend achter de feiten aan in dit soort zaken", verzucht Ria Beckers, fractieleidster van Groen Links en tegenstandster van het fokken met Herman. "Daarom vind ik het zo b e langrijk dat er breed over gediscussieerd wordt." Waarom gebeurt dat zo weinig? Beckers: "Eén van de oorzaken is dat er in de biotechnologie enorme belangen op het spel staan. Bedrijven zitten helemaal niet te wachten op een maatschappehjke discussie. Het blijkt bijvoorbeeld ontzettend moeihjk om stukken uit hun vingers te krijgen." Beckers -wijst in het geval van Herman voorts op de dubbelrol van het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij, dat enerzijds verantwoordehjk is voor het beleid, maar tegehjk zelf (via het Instituut voor Veeteeltkundig Onderzoek in Zeist) aan het project deelneemt. Maar ook onderzoekers krijgen van haar een veeg uit de pan: "Ik vind in het algemeen dat de wetenschappers wat meer hun verantwoordehjkheid zouden moeten nemen, door kwesties tijdig aan te kaarten. Daar ontbreekt het nogal eens aan. De pohtiek, die toch al moeite heeft de ont-

wikkelingen te volgen, wordt soms overrompeld door de gebeurtenissen."

Sceptisch O o k Beckers' PvdA-collega Servaas Huys, die na een lange persoonhjke ^vorstehng instemde met verdere experimenten, wacht met smart op een breed maatschappelijk debat. "Het is voor veel mensen bhjkbaar allemaal te veraf, het is een ver-van-m'nbed-show", zegt Huys. Niettemin stemt het hem tevreden dat Herman in elk geval enige aandacht gevestigd heeft op het fenomeen genetische modificatie - al brachten de meeste kranten het nieuws in twee-kolommertjes op pagina drie, vier of vijf. "Veel krantelezers en televisie-kijkers zijn toch even met het onderwerp in aanraking gekomen. Dat is winst. Ik denk dan ook dat we van deze zaak kunnen leren, dat het al een stuk interessanter wordt als het over een concreet geval gaat: een beest, een koe in dit geval, een aansprekend dier. Als de discussie zo abstract bhjft als hij tot nu toe vaak was, zal het zeker niet lukken om de zaak breed te maken." "In feite is de discussie over Herman me meegevallen. Dat de Kamer er zo uitgebreid over heeft gepraat, is al opmerkehjk. Meestal vindt men het allemaal wel goed, als er geen maatschappehjke oppositie is." Dat zegt dr. George van Overheeke, die uitgebreid onderzoek deed naar de manier waarop de reageerbuisbevruchting, of in-vitro-fertüisatie (IVF), in

11 v u MAGAZINE FEBRUARI 1993

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen