VU Magazine 1994 - pagina 117

Prof.dr.ir. H. Tennekes: een sprookje goed afloopt.

dat

Dat brengt me op een derde metafoor die het ecologisch debat bemoeilijkt. Door sommigen wordt de mens gezien als de van godswege aangestelde rentmeester van de natuur. Deze beeldspraak is in flagrante tegenspraak met de feiten. H o m o sapiens heeft meer schade aangericht aan het planetaire ecosysteem dan welke diersoort ook. De metafoor van het rentmeesterschap schrijft de mens een superieure intelligentie toe. Dat lijkt me een roekeloze onderschatting van de wijsheid van mijn berkeboompje. Het idee dat wij slimmer zouden zijn dan de biosfeer is onvoorstelbaar hoogmoedig. Maar met mopperen schiet je niet veel op. Een metafoor die heel wat minder schade aanricht aan de zindelijkheid van de discussie over de miheucrisis, is die van de mens als tuinman. Wie 'Being there' vanJerzy Kosinski gelezen heeft, of de gelijknamige film met Peter Sellers m de hoofdrol kent, weet wat ik bedoel. Een tuinman hoeft geen intellectueel te zijn om wijs te wezen. Een bijkomend voordeel is dat deze beeldspraak rechtstreeks naar de relatie tussen cultuur en natuur verwijst. Wat wij cultuur noemen is een leenwoord uit het tuindersvak; een woord dat verwijst naar het cultiveren van planten op een eigen lapje grond. Natuurlijk omvat die tuin met de hele Schepping. De Hof van Eden is een tuin, geen tropisch regenwoud. De volgende hoofdstukken van het boek dat ik m gedachten heb, gaan over de ecologische syntaxis: de regels die in acht genomen moeten worden voor een rationele ecologische zinsbouw. Een van die regels is het terugkoppelingsprincipe; een principe dat bepaalt dat de resultaten van ecologische argumentatie gebruikt moeten worden om de geldigheid van de voorondersteUingen te controleren, en dat de argumentatie volledig genoeg moet zijn om die terugkoppeling mogelijk te maken. De argumentatie als zou het fileprobleem opgelost kunnen worden door meer snelwegen te bouwen, houdt geen rekening met de vele niveaus waarop ecosystemen zichzelf bijstu-

27

v u MAGAZINE MAART 1994

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen