VU Magazine 1995 - pagina 172

Zoals de Duitse berichtgeving over hersendood. Wanneer de hersenfuncties definitief zijn uitgevallen is iemand 'hersendood'. In feite is hij dan overleden. Voor transplantatie is het echter noodzal<:elijk om de hersendode donor kunstmatig te blijven beademen, totdat de organen kunnen worden uitgenomen. Persijn: "In Duitsland weigerden achter eU<:aar tien van de twaalf nabestaanden hun toestemming voor het uitnemen van organen bij de overledene. Ze verwezen daarbij naar de evangelische en katholieke bisschoppen die op televisie gezegd hebben dat hersendood een alibi is van transplantatiechirurgen om hun werk te kunnen doen."

EURODiSNEY

Angst voor snijgrage artsen leeft niet alleen onder de golfplaten van Zuidamerikaanse krottenwijken, maar ook achter het dubbele glas van Nederlandse doorzonwoningen. Al staat hier alles op een lager pitje, ook in Nederland gonst het van de geruchten over gestolen lichaamsdelen. In 1990 dook het verhaal op over een zal<:enman of toerist, die in Brazilië (Tunesië, Turkije) door kidnappers verdoofd wordt en als hij weer bij bewustzijn komt, een nier mist. Sinds 1992 doet een variant de ronde met een kind in de hoofdrol. De laatste die me het verhaal vertelde was Stan Meuwesse van Defence for Children International, met het commentaar: "Soms hoor je ook in Nederland verhalen waarvan je niet weet wat je ervan moet denken." Een gezin is een dag uit in EuroDisney bij Parijs, waar een van de kinderen zoekraalct. Enige tijd later wordt het jongetje teruggevonden op een bankje, witjes en versuft, en met een groot litteken op de plaats waar een nier uit zijn lichaam is verwijderd. Identieke verhalen doken al op twee weken na de opening van EuroDisney in 1992. Ze jagen niet alleen Nederlandse ouders de stuipen op het lijf: ook Duitse, Zwitserse, Oostenrijkse en Zweedse ouders vrezen voor de veiligheid van hun kind in het Parijse pretpark. Namen van slachtoffers zijn nergens bekend, EuroDisney ontkent dat het ooit gebeurd is, de Centrale Recherche Informatiedienst weet ook van nietS; een zuiver broodje aap. Ook de Parijse nierenrovers leveren hun slachtoffers netjes af op de plek van het misdrijf, maar in tegenstelling tot hun Mexicaanse collega's geven ze hen nooit een paar duizend dollar zal<;geld mee.

WEERLOOS

CULTUUR

COMA

Zelfs soapseries zoals 'Goede Tijden Slechte Tijden' kunnen een funeste invloed hebben. Toen in december 1993 misdadige artsen aasden op de organen van GTST's populaire dokter Simon, die weerloos in coma lag, vertaalde zich dat in weigeringen van nabestaanden die over orgaandonatie werden benaderd. Persijn: "Je hoort de zotste verhalen. In september 1994 stond er op de voorpagina van Bild: drieduizend kinderen gekidnapt in Zuid-Amerika. Die zouden allemaal naar Italië gaan. Wat moet je met zesduizend nieren van kinderen? Die kun je niet eens gebruiken." Dezelfde drieduizend kinderen komen voor in het rapport van Schwartzenberg, "dat van geen kant deugt". Persijn spant zich in om ook op Europees niveau klaarheid te scheppen over het waarheidsgehalte van verhalen over orgaandiefstal. Op 2 en 3 maart 1995 heeft hij in een adviesorgaan van de Raad van Europa, het Select Committee of Experts on Organisational Aspects of Organ Transplantation, aangedrongen op onderzoek naar orgaanhandel en -roof. "Er moet een boven alle partijen staande commissie komen van specialisten, wijze vrouwen en mannen, om die zaal<; te onderzoeken."

"Je kunt natuurlijk mensen ontvoeren, verdoven en van een nier beroven, maar daar moet je ook een ontvanger voor hebben. En die moet passen qua bloedgroep, qua weefselgroep, er moet een kruisproef gedaan worden... En weet je wel of meneer X die je van de straat geroofd hebt een goede nierdonor is? Had hij geen nierziekte, geen cyste-nieren, geen HIV? Je moet daar zo'n geweldige organisatie voor hebben dat zich dat niet loont." Guido G. Persiin ergert zich aan alle indianenverhalen over transplantaties. Persijn is medisch directeur van Eurotransplant, een instelling die bemiddelt bij de toewijzing van donororganen en de uitwisseling van organen coördineert in de Benelux, Duitsland en Oostenrijk. Om het schaarse aanbod optimaal te gebruiken, selecteert Eurotransplant de best passende ontvanger van de wachtlijst. Die wachtlijsten worden langer en het aantal beschikbare organen neemt af. In 1993 werden in Nederland nog 426 transplantaties met een nier van een overledene uitgevoerd, in 1994 maar 387. In dezelfde jaren groeide de wachtlijst van 1518 tot 1644 nierpatiënten. Ook de landen waarmee Eurotransplant samenwerkt (met uitzondering van België) noteerden de afgelopen jaren minder donaties en transplantaties. Vanwaar die plotselinge daling, die begon in 1994? Hard malcen kan hij het niet, maar Persijn heeft sterke vermoedens over de rol die negatieve publiciteit hierbij speelt.

WETENSCHAP,

IN

De angsten die transplantatie oproept zitten diep, bevestigt mevrouw R.A. van Netten, directeur van de Stichting Donorvoorlichting. Ook zij maakt zich zorgen over negatieve publiciteit. "Misschien geloven mensen die verhalen niet echt, maar ze reageren er heel emotioneel op. Ze gebruiken programma's zoals die documentaire over de orgaanmaffia als bevestiging van hun eigen angstgevoelens." Als gast in RTL 4's '5 Uurshow' zag Van Netten zich onder andere geconfronteerd met een man die geen donorcodicil droeg, "omdat ze dan de stekker er eerder uittrekken." Van Netten: "Zo iemand verwoordt de gevoelens van een heleboel mensen. Ze gebruiken die programma's als excuus, dan zijn ze er vanaf. En hoe meer mensen zo reageren, hoe groter het tekort aan organen wordt, en hoe meer je malafide pral<:tijken krijgt. Schaarste werkt dat in de hand." Met dank aan Véronique Campion-Vlncent. Van Peter Burger verschijnt dit jaar bij uitgeverij Prometheus 'De gebraden baby: Sagen en geruchten uit het moderne leven'.

e) SAMENLEVING

34

- APRIL

1995

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen