VU Magazine 1995 - pagina 559

VLIEGENDE DOKTER ('Aan de grond', meil995)

De redding van de psychoanalyse ('Hoe waar is Preud', november 1995) De psychoanalytische psychotherapie heeft ernstig aan populariteit ingeboet. In de huidige geestelijke gezondheidszorg is de psychoanalyse slechts een van de mogelijke therapievormen, en zeker niet langer de meest vooraanstaande. Een belangrijke reden voor dit populariteitsverlies is de intensiteit van een psychoanalyse: een patiënt behoort vier of vijf maal per week plaats te nemen op de divan. Dat is erg vaal<, en erg duur. Is de psychoanalyse niet langzamerhand aan het verdw^ijnen uit de geestelijke gezondheidszorg? In enkele artikelen in zijn boek 'Is alles geoorloofd als God niet bestaat?' (Uitgeverij Booin), probeert de psychiater A. van Dantzig een antwoord te geven op die vraag. Hij vindt dat de betekenis van Freud voor diverse hedendaagse vormen van psychotherapie moeilijk kan worden onderschat. Op het eerste gezicht vallen vooral de verschillen op. De psychoanalyse is een relatief kalme en bedaagde vorm van therapie,- liggend op de divan, met een luisterende en interpreterende psychiater achter zich, vertelt de patiënt over zichzelf. Op een vrij rationele wijze wordt over emoties nagedacht. Bij veel hedendaagse vormen van psychotherapie, zoals de Gestalttheiapie of de bio-eneigetica, gaat het er veel heftiger, emotioneler en lichamelijker aan toe. Die Gestalttherapie is geen individuele therapie, zoals de psychoanalyse, maar een

stoornissen. Alleen de gedragstherapie pal<t het anders aan: gedragstherapeuten proberen mensen ander gedrag aan te leren, zonder zich buitengewoon te bekommeren om de oorzalcen van geestelijke problemen. Niettemin is Van Dantzig bezorgd. Het zou weleens een aflopende zaalc kunnen zijn met de bevruchtende werking die de psychoanalyse heeft gehad. De setting van het vier of vijf maal op de bank plaatsnemen is het belangrijkste probleem. Door die vorm dreigt de inhoud van de psychoanalyse - het bewustmalcen van innerlijke conflicten - helemaal in de marge te verdwijnen. Als die klassieke setting wordt opgegeven, ziet Van Dantzig weer mogelijkheden voor de psychoanalyse om een bindende rol te gaan spelen in het veld van de psychotherapie. Met een aantal collega's heeft hij al een aantal pralctische voorstellen gedaan om de psychoanalyse meer te integreren binnen het veld van de geestelijke gezondheidszorg. Zo wil hij de eis van de klassieke leeranalyse voor toekomstige psychoanalytici, afschaffen. Zo wordt de opleiding tot psychoanalyticus voor alle therapeuten toegankelijk. Erg succesvol zijn die reddingspogingen tot dusverre niet. Toch wil Van Dantzig niet opgeven want hij ziet de maatschappelijke zorg voor het geestelijk welzijn van het individu als een teken van humaniteit van de samenleving. Hij meent dat de psychoanalyse daaraan een belangrijke bijdrage kan leveren, (KN)

groepstherapie waarbij iedere deelnemer beurtelings op een 'hot chair' wordt geplaatst. De therapeut is daarbij niet terughoudend en spiegelend, zoals de psychoanalyticus, maar treedt actief en krachtdadig

op. De emoties moeten als het ware met geweld worden bevrijd. Dat lijkt wezenlijk anders dan de psychoanalyse, maar voor Van Dantzig is er geen verschil in principe maar een verschil in techniek. Zonder Freud zouden de bedenkers van Gestalttherapie of de Primal Scream Therapy wellicht niet op het idee zijn gekomen dat het nodig is verloren gegane delen van het gevoelsleven weer bewust te malden. Van Dantzig is zelf psychoanalyticus, maar hij erkent dat ook de aanpal<: van de Gestalttherapie zinnig en succesvol kan zijn. Gemeenschappelijk hebben al deze therapieën dat ze proberen te zoeken naar de oorsprong van geestelijke WETENSCHAP,

CULTUUR

et) SAMENLEVING

25

- DECEMBER

199s

Begin volgend jaar wordt in de Verenigde Staten een proef genomen met apparatuur die gegevens over de conditie van vliegtuigmotoren naar de grond doorseint terwijl het toestel in de lucht is. Met de apparatuur is het mogelijk om 'verborgen gebreken' in de motoren tijdiger te signaleren. Tot dusver hadden technici alleen de mogelijkheid het functioneren van vliegtuigmotoren binnen het directe (radio jbereik van een vliegveld te meten, of op de grond. Door tijdens de vlucht technische gegevens via de satelliet door te seinen, kan een veel vollediger 'ziektebeeld' van een vliegtuigmotor worden verkregen. Op bescheiden schaal heeft onder meer de KLM al geëxperimenteerd met het gebruik van satellieten als 'vliegende dokters'. Volgens sommige experts is de behoefte aan het systeem echter niet groot. De meeste ongevallen doen zich immers voor tijdens start en landing, en in die periode wordt het functioneren van de motoren al goed gevolgd. Bovendien zijn vliegtuigmotoren de afgelopen jaren flink verbeterd; het is dus maar de vraag of opsporingsapparatuur tijdens de vluchtfase rendabel is. Het nieuwe systeem heeft echter ook duidelijke voordelen. Doordat de hele 'levensloop' van een vliegtuigmotor in de computer kan worden opgeslagen, kunnen onderhoudstechnici efficiënter werken. En aangezien alle gegevens van alle motoren in een luchtvloot worden verzameld, kan het ene toestel nog wat opsteken van de tekortkomingen van een ander, (MT)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen