VU Magazine 1995 - pagina 549

daling van andere doodsoorzalcen, zoals infecties, en aan een duidelijke verbetering van de diagnostiek. Ter vergelijking: tussen 1875 en 1879 kon ongeveer 21 tot 24 procent van het aantal sterfgevallen in Nederland niet worden ingedeeld in een diagnosegroep, in 1970 was dat nog slechts zeven a acht procent. De incidentie van borst- en longkanker bij vrouwen, en prostaatkanker bij mannen in de Verenigde Staten is in de periode 1975 tot 1979 tot de periode 1987 tot 1991 respectievelijk toegenomen met 30.1 procent, 65.3 procent en 65.6 procent. Deels is deze trend toe te schrijven aan een veranderd rookgedrag onder vrouwen, maar ook aan een verbeterde diagnostiek en aan een intensiever screeningsonderzoek. Daarnaast is in de afgelopen eeuw de levensverwachting voor zowel vrouwen als mannen met meer dan 35 jaar gestegen, terwijl kanker juist meer voorkomt op oudere leeftijd. Toegegeven moet worden dat aids, hoewel in veel mindere mate, een toename in non-Hodgkin lymfomen en kaposi sarcomen heeft veroorzaalct bij mannen, en ook het zonnebaden bepaalde vormen van huidkanker heeft doen toenemen. Verbetering van preventie is hier geïndiceerd. POSITIEF

WAPENFEIT

Een positief wapenfeit in de strijd tegen kanker is, dat de sterfte onder jongeren tot 55 jaar aan kanker in de afgelopen 25 jaar met 10 tot 32 procent is gedaald. De meest plausibele verklaring hiervoor is een betere medische zorg. De behandeling van bepaalde vormen van kanker, met name op jonge leeftijd, heeft tot grote successen geleid bij vooral kindertumoren, leukemie, lyrafomen en zaadbalkanker. Voor sommige andere vormen van kanker zijn er hoopgevende aanwijzingen dat de prognoses verbeteren. Oorzaak hiervoor is waarschijnlijk enerzijds dat kanker in een eerder stadium wordt ontdekt en anderzijds een gevolg

van de verbeterde aanvullende behandelingen. Een duidelijke vooruitgang is er in ieder geval geboekt in de palliatieve (levensverlengende) behandelingen. Proctor kijkt slechts naar voorkomen en genezen en heeft zodoende geen aandacht voor het feit dat aanvullende behandeling van bijvoorbeeld borstkanker uitgezaaid naar de okselklieren niet alleen het relatieve risico op overlijden aan borstkanker met 26 procent reduceert maar ook het relatieve risico op terugkeer van de ziekte met 34 procent verlaagt.

beert met behulp van bepaalde medicijnen, retinoiden, de celdifferentiatie te beïnvloeden. Overigens heeft het kankeronderzoek naast de successen voor het kankerprobleem zelf ook bijgedragen aan behandeling van andere ziektebeelden, zoals virusziekten, rheuma en hepatitis. Dit laatste is een kenmerk van fundamenteel wetenschappelijk onderzoek, namelijk dat resultaten van onderzoek soins onverwachte toepassingsmogelijkheden bieden. DE

Veel vormen van kanker moeten worden beschouwd als een chronische ziekte, waartegen misschien in de toekomst net zo'n soort behandeling als voor suikerziekte kan worden ontwikkeld. In dat kader moet het werk van prof. Folkman, van het Children's Hospital aan de Harvard University in Boston, zeer zeker worden genoemd, aangezien hij met zijn onderzoeksgroep recentelijk een eiwit heeft aangetoond dat de groei van uitzaaiingen - over het algemeen het meest bedreigende aspect voor de kankerpatiënt, kan onderdrukken. De huidige aanvullende behandelingen bieden niet alleen een levensverlenging, maar ook een verbeterde kwaliteit van leven in vergelijking met 25 jaar geleden. Complicaties van het ziektebeeld en eventuele bijwerkingen van behandelingen zijn tegenwoordig vaak goed te bestrijden. Ik denk daarbij onder andere aan pijnbestrijding en misselijkheidsklachten. Het is zeer belangrijk dat er een enorme vooruitgang is geboekt in de kennis van wat kanker eigenlijk is. De investeringen hiervoor zullen zichzelf uiteindelijk op ruime schaal terugverdienen. Hoewel het niet duidelijk herkenbaar is voor de leek, wordt er ook veel onderzoeksgeld besteed aan fundamenteel wetenschappelijk onderzoek gericht op preventie. De aandacht voor celgroei en differentiatie, en de eventuele beïnvloeding daarvan is een voorbeeld van op preventie gericht onderzoek. Men pro-

WETENSCHAP,

CULTUUR

et) SAMENLEVING

IS

- DECEMBER

PATIËNT

In zijn betoog blijkt Proctor, de statistieken analyserend, voorbij te gaan aan de kankerpatiënt zelf, en de alledaagse pralctijk van de kankerafdeling niet te kennen. Op preventie gericht onderzoek, dat is zeker waar, is van groot belang, maar zal uiteindelijk het kankerprobleem niet oplossen. Het is noodzalcelijk, als het niet voor de wind gaat en slechts geringe successen worden behaald, de handdoek niet in de ring te gooien, maar met vereende krachten de strijd voort te zetten. De resultaten tot nu toe analyserend, is voor een kans op succes in kankeronderzoek een goede interactie tussen de kliniek (patiënten met hun doktoren) en het laboratorium met zijn wetenschappers noodzal<:elijk. Het onderzoek in Nederland loopt wat dat betreft voorop in de wereld en het is dan ook geen toeval dat een Nederlandse klinicus dit jaar de belangrijkste prijs op het gebied van kankeronderzoek krijgt toegekend.

Prof.dr H.M. Pinedo is hoofd van de afdeling geneeskundige oncologie aan het Academisch Ziekenhuis Vrije Universiteit. Op 3 november j.l. werd aan hem in Bern de Josef Steiner Award uitgereikt. Volgens het juryrapport dankt hij deze prestigieuze onderscheiding aan "zijn pionierswerk bij het overbruggen van de kloof tussen laboratorium en kliniek op het gebied van kankeronderzoek."

199s

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen