VU Magazine 1995 - pagina 441

kaanse Vereniging voor Kankerbestrijding, is de behandeling, sinds president Richard Nixon de ziekte in 1971 openlijk de oorlog verklaarde, nauwelijks verbeterd. De gangbare prognoses, zoals het overlevingspercentage na vijf jaar, zijn voor de meeste soorten kanker (long-, darm-, borst-, en maagkanker bijvoorbeeld) de afgelopen twintig jaar zo goed als onveranderd gebleven. Wie zich met zulke sombere uitkomsten geconfronteerd ziet, kan nauwelijks ontkennen dat we bezig zijn de strijd tegen kanker te verliezen. Een jaar of tien geleden constateerden twee medici, John Bailar en Elaine Smith, in The New England Journal of Medicine: "Het resultaat van vijfendertig jaar hard werken, eerst en vooral om een effectievere geneeswijze te vinden, kan als een vrijwel complete mislukking worden beschouwd". In 1977 wond Donald Kennedy, hoofd van het Regeringsbureau voor Voedings- en Geneesmiddelen, er nog minder doekjes om. Hij noemde de Amerikaanse campagne tegen kanker "een medisch Vietnam". Volgens fames Watson, een van de ontdekkers van de structuur van het D N A en een van Amerika's meest vooraanstaande onderzoekers, is het resultaat van al die krachtsinspanningen gewoon "een puinhoop".

"Ik heb mij voorgenomen te spreken over een monster dat gulziger is dan de guillotine, bedreigender voor leven en gezondheid dan het machtigste leger dat ooit ten strijde trok, en angstaanjagender dan willekeurig welke plaag die ooit het bestaan van de menselijke soort bedreigde. Het monster waarover ik spreek ... heeft zich rond en vet gegeten aan het vlees en het bloed, de hersenen en de botten van mensen en kinderen in elk land. Dit afschuwelijke, onverzadigbare en dodelijke monster heet 'kanker'." Een uitspraalc van Matthew Neely, lid van de Amerikaanse Senaat uit West Virginia, al in 1928 gedaan, in een rede voor het Amerikaanse Congres. Senator Neely slaagde er toen echter niet in de toenmalige regering ervan te overtuigen dat ze er als Sint Joris op uit moest trekken om de draalc te doden. Maar binnen tien jaar had het snel toegenomen aantal kankerslachtoffers het publiek zo verontrust dat het Neely's apocalyptische visie begon te delen, met als gevolg dat het Nationale Kankerinstituut werd opgericht. Maar hoewel dat instituut in de daarop volgende jaren meer dan 29 miljard dollar in het kankeronderzoek heeft gepompt, heerst Neely's monster afschrikwekkender dan ooit. Bijna zeventig jaar geleden, toen er in Amerika minder dan 100.000 mensen per jaar aan kanker overleden, klonken Neely's woorden schromelijk overdreven, maar tegenwoordig zijn ze beangstigend toepasselijk. Kanker heeft zich ontwikkeld tot de pest van de twintigste eeuw: alleen al in de Verenigde Staten zal een op de drie nu levende Amerikanen deze ziekte krijgen en zal een op de vijf eraan overlijden. Terwijl de meeste andere ziekten zeldzamer werden of verdwenen, eist kanker een steeds hogere tol. In 1899 constateerde Roswell Park, een arts uit Buffalo, dat kanker de enige ziekte was die "steevast toenam". In dat jaar kostte kanker ongeveer 30.000 Amerikanen het leven. Volgens schattingen van de Amerikaanse Vereniging voor Kankerbestrijding overleden in 1994 538.000 Amerikanen aan kanker - tweemaal zoveel als er in de Tweede Wereldoorlog werden gedood. EEN

MEDISCH

EEN

Wat is hier aan de hand? Hoe is het mogelijk dat een van de grootste medische projecten in onze geschiedenis, uitgevoerd door zo'n beetje de allerknapste koppen ter wereld, op zo'n volslagen fiasco is uitgelopen? Een deel van de oorzaalc zit hem juist in de overtuiging dat er één enkele en universele geneeswijze zou bestaan. Aan het eind van de negentiende eeuw legden medici, gewend als ze waren om afschuwelijke infectieziekten te lijf te gaan, zich toe op een speurtocht naar een 'kankerbacil' waartegen een kankertherapie zou kunnen worden ontwikkeld. Per slot van rekening had de negentiende-eeuwse Duitse bacterioloog Robert Koch laten zien dat tuberculose wordt veroorzaalct door de tuberkelbacil, miltvuur door de miltvuurbacil en cholera door de bacterie Vibrio cholerae. In de strijd tegen die ziektekiemen werden antibiotica ingezet, en uiteindelijk konden, dankzij krachtige nieuwe vaccins, miljoenen mensen leven zonder de angst voor polio, pokken en andere dodelijke ziekten. Van de onderzoekers die aan kanker werkten werden vergelijkbare heldendaden verwacht. Nog in de jaren vijftig en zestig had men goede hoop dat er kankervirussen zouden worden ontdekt waartegen een kankervaccin zou kunnen worden ontwikkeld. Maar kanker verschilt fundamenteel van infectieziekten, zowel in de manier waarop de ziekte ontstaat en zich vervolgens soms dertig jaar lang of nog langer binnen het lichaam verspreidt zonder dat symptomen zichtbaar worden, als in het vermogen om de normale verdedigingsmechanismen van het lichaam te omzeilen. En zelfs al was kanker een infectieziekte, dan nog zou een speurtocht naar 'het' medicijn vergeefs blijken.

VIETNAM

Dit alles wordt nog tragischer door het vrijwel algemeen gedeelde besef dat kanker te voorkomen is. De oorzaken van de ziekte zijn grotendeels bekend, en waren dat al langer. Sigaretten en asbest veroorzalcen kanker. Vet, vezelarm en te zout eten kunnen kanker veroorzaken. Het is gevaarlijk de huid lang aan de zon bloot te stellen, of voedsel te nuttigen dat met bestrijdingsmiddelen is behandeld. Stof in de longen is slecht, of dat nou komt van een vloer die geveegd wordt, van de hobby, of van het materialen waarmee werknemers in hun arbeidssituatie in contact komen. Zelfs industriële produktie kan kanker veroorzalcen zolang er geen voorschriften zijn die dat verhoeden. Kanker is het gevolg van slechte gewoontes, van tekortkomingen bij de overheid, van een falend bedrijfsleven, maar is ook het gevolg van domme pech - men kan het bijvoorbeeld simpelweg slecht getroffen hebben met het toebedeelde genetisch materiaal en met de cultuur waarin men opgroeit. Kennis over de oorzalcen van kanker heeft verbazend weinig aan de bestrijding ervan bijgedragen. Ondanks veel enthousiaste verklaringen van bijvoorbeeld de AmeriWETENSCHAP,

CULTUUR

Laten we eens kijken naar de ervaringen die medici de afgelopen eeuw opdeden met ziekten als cholera en tuberculose. Hoewel de antibiotica en vaccins die tegen deze ziekten ontwikkeld zijn, miljoenen het leven redden, werden die ziekten uiteindelijk overwonnen door meer alle-

&) SAMENLEVING 15

'^^^SÊ^XÊSA

KANKERVACCIN

- OKTOBER

1995

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen