VU Magazine 1996 - pagina 367

^^mÊEKmi^!& Vechten onder de motorkap

Het zal wel toeval zijn, maar sinds de Gamma open is van acht rot acht bevatten feministische bladen ineens allerlei stukken over gender en techniek. De strekking komt meestal neer op: 'Bij de ontwikkeling van apparaten worden vrouwen buitengesloten, dat houdt oude ideeën over mannelijkheid en vrouwelijkheid in stand, en dat moet anders.' Het zomernummer van 'Savante', kwartaalblad over vrouwen, cultuur en wetenschap, heeft een interview met Ruth Oldenziel van het Belle van Zuylen Instituut voor vrouwenstudies in Amsterdam. In ruim vijftienhonderd woorden vertelt Oldenziel iets over de ontstaansgeschiedenis van de telefoon, de fiets, de auto, de video en de computer, en de rol van vrouwen in die geschiedenis. Omdat vijftienhonderd woorden niet veel is, beperkt de onderzoekster zich tot hoofdlijnen. Volgens Oldenziel heeft zich rond 1910 een strijd tussen de seksen afgespeeld met als inzet de auto. Beter gezegd: wat voor motor erin moet. Aan de ene kant had je de elektrische auto, met als groot pluspunt zijn geringe energieverbruik, Oldenziel: "Deze auto werd voornamelijk in de stad gebruikt door vrouwen uit de beter gesitueerde klassen voor het onderhouden van sociale netwerken, winkelen en verzorging van kinderen." Tegenover de elektrische auto stond de auto met benzinemotor. "Deze laatste werd binnen de mannelijke coureurstraditie ontwikkeld. De nadruk lag daarbij op zogenaamd mannelijke waarden als snelheid, lawaai en stoerheid." Zoals bekend verloor het duo vrouw & elektrisch. Onbegrijpelijk, meent Oldenziel. "De voorkeur van de benzinemotor boven de elektrische motor valt niet te verklaren. Het had wel tot gevolg dat mannen als doelgroep serieuzer werden genomen." Even gebeld met Gijs Mom, docent aan de HTS Autotechniek in Arnhem en bezig aan een proefschrift met als werktitel 'Het keuzeprobleem tussen de elektro- en de benzine-auto tussen 1880

en 1920'. Onbegrijpelijk, zegt Mom, waar Oldenziel haar conclusie vandaan haalt. "Nergens blijkt uit cijfers dat de elektro-auto begin deze eeuw typisch een auto voor vrouwen was. Ik weet wel dat er in de vs in 1911 circa dertigduizend elektrische personenauto's rondreden. Slechts een zeer klein percentage daarvan werd bestuurd door vrouwen,het maximum dat ik heb gevonden is twintig procent, in Zuid-Californië. Vrouwen reden überhaupt weinig, ook niet in benzine-auto's. Maar wacht, vervolgt Mom, misschien weet hij toch een verklaring: "Luie geschiedschrijving". Wellicht heeft Oldenziel wat feiten bij elkaar gesprokkeld bij Virginia Scharff, maar draait ze Scharffs conclusie om. In haar boek 'Taking the Wheel' heeft de Amerikaanse feministische historica het eveneens over een man/vrouw-gevecht onder de motorkap, ook zo rond 1910. Ook in dit geschrift het bekende rijtje voordelen van de elektrische auto: lange levensduur, schoon, geen trillingen, ideaal voor in de stad, geen gesleutel. Mom: "Maar Scharff probeert juist aan te tonen dat vrouwen niet zo stom waren om zich in elektro-auto's te laten stoppen. Want de elektro-auto, dat was toch min of meer

een truc van de benzine-autobouwers om vrouwen af te houden van avontuur. Boodschappenwagens! Tien kilometer buiten de stad en je accu's stonden leeg! Inferior technology'. Nee, dan de benzine-auto, daar kon je de stad mee uit, ver weg, zonder dat je wist waar je uitkwam! Een avonturenmachine! En als-ie weer 's kapotging, kon je er aan sleutelen, met andere woorden: macht uitoefenen over de wereld om je heen!" Gelukkig, aldus Scharff-in-de-woordenvan-Mom, was de vrouw anno 1910 zo snugger om de truc te doorzien en zo zelfbewust om te kiezen voor avontuur. Rijst de vraag wie er nou gelijk heeft in dit femitechniek-debat. Lieten vrouw & elektrisch zich van de weg drukken door man & benzine? Of ging de elektro-auto onderdoor aan de vrouwelijke zucht naar avontuur? Mom: "Er zijn allerlei redenen aan te wijzen waarom de benzine-auto op den duur won. 'Benzine' stond inderdaad sterk voor 'avontuur'. Maar belangrijker is dat de benzine-auto in de praktijk universeler bleek. Je kon er zelfs een Wereldoorlog mee winnen, zonder dat je middenop het slagveld je accu's moest opladen. Na 1918 werd de elektrische auto-industrie dan ook weggevaagd." (PVDB)

WCS SEPTEMBER

1996

7

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen