VU Magazine 1996 - pagina 167

ses dhea kregen als middel tegen kanker of aids, tot nu toe geen leverschade opgelopen. En zelfs al hadden ze dat wel dan nog zouden ze dat risico wellicht graag nemen. Als oncoloog die regelmatig kanker behandelt in vergevorderde stadia, is Regelson eraan gewend om in experimentele behandelingen potentieel dodelijke medicijnen te geven. Hij vraagt zijn patiënten om een verklaring te tekenen waarin ze aangeven de gevaren te onderkennen van een behandeling met een geneesmiddel dat nog niet is goedgekeurd. Maar de meeste artsen zijn bezorgd dat zo'n verklaring geen garantie biedt tegen een rechtszaak. "Ik heb een oude vriend van 87 met een chronische hartkwaal die ik graag dhea zou geven, maar zijn arts is daar veel te bekrompen voor", zegt Regelson. "Je hebt een patiënt die bezig is dood te gaan en die zegt 'dokter, help me alstublieft'. En dan wachten sommige lieden tot een geneesmiddel geregistreerd is. Nou, ik niet!" Veroudering, vindt Regelson, zou m o e t e n worden erkend als een levensbedreigende ziekte, en anti-verouderingsmiddelen m o e t e n een versnelde goedkeuringsprocedure krijgen. "Iedereen wil een veilige samenleving, maar je moet het zien als een oorlog: slachtoffers zijn onvermijdelijk", zegt hij. "Als mensen muizen waren hadden we het middel tegen kanker al vijftig jaar geleden gevonden". Al dan niet bewust geuit, weerklinkt in Regelsons slagzinnen de echo van alarmkreten van mensen die hun sterfelijkheid wel zeer aan den lijve ervaren: aids-patiënten. In vergevorderde stadia van aids hebben patiënten vrijwel geen dhea meer in hun lijf. Herstel van het hormoon lijkt op dat moment niet veel meer te helpen, maar veel mensen die seropositief zijn gebruiken dhea om h u n afweersysteem te versterken, vermoeidheid te verlichten en spierweefsel op te bouwen vóór de

ziekte dat doet wegteren. "In mijn geval geven de resultaten goede hoop", aldus een patiënt in 1993, "maar ik denk dat het nog wel een paar maanden vergt voor ik besluit dat het door de dhea komt". De schrijver is inmiddels overleden zonder dat echt duidelijk is of het hormoon zijn ziekte vertraagd of versneld heeft. Als voorzitter van het anti-viruscomité van een belangengroep voor aids-patiënten in de stad New York, heeft Spencer Cox zeven jaar lang alle jubelcampagnes over nieuwe geneesmiddelen van dichtbij meegemaakt. "Op een gegeven m o m e n t heb je hét middel steeds opnieuw aan de horizon gezien", zegt hij. "En een aantal keren is er forse paniek uitgebroken." Toen fialuïidine in 1993 werd onderzocht als middel tegen chronische leverontsteking (de aandoening waaraan aidspatiënten veelal lijden) leek het aanvankelijk betrekkelijk veilig. "Een paar maanden later gingen de gebruikers de een na de ander dood omdat h u n lever het begaf", herinnert Cox zich. "De uiteindelijke boodschap was: nieuwe geneesmiddelen k u n n e n gevaarlijk zijn." De ervaring heeft geleerd dat de resultaten uit kleinschalig onderzoek niet altijd betrouwbaar zijn. Medici kunnen bewust of onbewust patiënten uitzoeken die bijzonder goed op een nieuw middel reageren; of ze kunnen concluderen dat een middel een hele reeks aandoeningen geneest terwijl het in werkelijkheid slechts één symptoom bestrijdt. Gelouterd door hun ervaringen met middelen als fialuridine vragen aids-activisten om grondiger onderzoek.

geldt niet alleen de overheid maar ook de geneeskunde. Omdat dhea niet kan worden gepatenteerd maar wel goedkeuring behoeft om op ruime schaal te k u n n e n worden verkocht, onderzoeken geneesmiddelenfabrikanten synthetische varianten die de bekende neveneffecten van het natuurlijke hormoon missen. Uiteraard kunnen zulke varianten zelf weer neveneffecten teweegbrengen die pas op lange termijn zichtbaar worden. En omdat geen enkele fabrikant tijd of geld heeft voor een vijftig jaar durend onderzoeksproject om te zien of een middel het leven verlengt, is de kans groot dat dhea voor specifieke toepassingen, als middel tegen lupus bijvoorbeeld, zal worden goedgekeurd. Met andere woorden, de een of andere vorm van dhea zou over een paar jaar geregistreerd en op ruime schaal beschikbaar kunnen zijn. Maar de mensen die het gebruiken om jong te blijven, doen dat clandestien. Anti-verouderingsmiddelen moeten m e n s e n helpen gezond te blijven of langer te leven. Maar niemand weet zeker of dat lukt, voordat de meeste mensen die nu leven overleden zijn. Gegeven die paradox rest dhea-onderzoekers, en de patiënten die zij adviseren en voorlichten, niets anders dan te vertrouwen op muizenproeven en op onderzoek zonder definitieve uitkomst. Raymond Daynes is vijftig voor zijn gevoel te jong om dhea te gebruiken, maar oud genoeg om collega's als Regelson met enige bewondering nauwlettend te volgen. "Sommige onderzoekers hebben het hormoon al lange tijd geslikt, en het zijn behoorlijk kwieke en slimme jongens", zegt hij. "Ze zijn bijna tachtig, maar ik zou niet graag tegen ze squashen."

SQUASHEN

De strengste regels kunnen echter leiden tot de meest woeste pogingen om mazen in die wet te vinden. Dat

WETENSCHAP,

CULTUUR

eO SAMENLEVING

41

- APRIL

Burkhard Bilger is redacteur van The Sciences. © The Sciences, tweemaandelijks tijdschrift van The New York Academy of Sciences, september/oktober 1995. Vertaling: Bart Voorzanger.

1996

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen