VU Magazine 1998 - pagina 430

deden. Massale inentingen leidden niet meteen tot verdwijning van de pokken. Er moest nog heel wat worden geleerd over vaccins, bijvoorbeeld dat één inenting niet tot levenslange bescherming leidt. Ook de beste manier om ze te maken en te bewaren moest nog worden ontdekt. Uiteindelijk, 176 jaar later, werd het allerlaatste geval in Somalië gesignaleerd. Sindsdien is de aardbol pokkenvrij. Niet alleen dankzij het vaccin, maar mede door de bereidheid van overheden overal ter wereld om massale inentingsprogramma's op te zetten, opduikende besmettingen rigoureus aan te pakken door de zieke te isoleren, en iedereen die ermee in contact kwam nauwlettend in de gaten te houden en te vaccineren. Toen de gevreesde ziekte bij de Somaliër geconstateerd werd, trokken wekenlang speciale teams door de straten van zijn dorp op zoek naar nieuwe besmettingen. Alle inwoners werden ingeënt, net als de ruim vijftigduizend voorbijgangers die strategisch opgestelde controleposten passeerden. Poliovrij Vaccinatie bleek de grote doorbraak in de strijd tegen heel wat meer microorganismen, met name tegen virussen. In de jaren na de introductie van het pokkenvaccin, kwam de Fransman Louis Pasteur erachter dat verzwakte ziekteverwekkers de mens ook konden beschermen tegen besmetting. Een belangrijke

54

wcs

NOVEMBER/DECEMBER

1998

vondst, aangezien er niet voor ieder micro-organisme een onschuldige tegenhanger bij dieren te vinden is. Zo kwamen vaccins tot stand tegen de bacteriële aandoening cholera, tegen het virus dat hondsdolheid veroorzaakt en tegen polio. Later volgden inentingen tegen tetanus, difterie, kinkhoest, mazelen, de bof en rode hond. "De volgende infectieziekte die uit de wereld moet verdwijnen, is polio", vertelt pro/, dr ƒ. Huisman, emeritus hoogleraar epidemiologie en bestrijding van infectieziekten aan de universiteiten van Rotterdam en Delft. Officieel streeft de Wereldgezondheidsorganisatie ernaar om in het jaar 2000 het aantal besmettingen met deze ziekte, die in de volksmond kinderverlamming wordt genoemd, tot nul terug te brengen, zegt hij. "Maar het zal wel iets later worden omdat de Afrikaanse landen niet helemaal meewerken." In Noord- en Zuid-Amerika komt polio helemaal niet meer voor, aldus Huisman. "Met name voor Latijns-Amerika is dat vrij bijzonder. We hebben het namelijk over een virus dat via de ontlasting wordt overgedragen, wat dus goede sanitaire omstandigheden vereist. In Europa tref je nog steeds besmettingen met polio aan. Vorig jaar waren er zeven gevallen in Turkije. Er is dan ook een risico dat de ziekte naar poliovrije landen wordt geïmporteerd, zodat je daar moet blijven vaccineren. "Nederland noemt zichzelf eveneens poliovrij, al kijkt de rest van de Europese Unie met argusogen naar ons omdat hier enkele honderdduizenden mensen niet zijn ingeënt. De meesten weigeren om religieuze redenen. Dat is niet erg als je verder raaar omringd wordt door mensen die wél beschermd zijn", meent Huisman, die onlangs op een congres in Kopenhagen was onr zijn collega's daarvan te overtuigen. Resistentie Na polio staan nog enkele ziekten op de nominatie om te worden uitgeroeid, maar of dit lukt, hangt van vele factoren af. Geld bijvoorbeeld, is belangrijk. In westerse landen als Nederland staan de gezondheidszorg en de sanitaire voorzieningen op een hoog peil. We kunnen

het ons veroorloven om de bevolking in te enten tegen de meest risicovolle ziekteverwekkers. Hierdoor zijn aandoenmgen als difterie, kinkhoest, rode hond, mazelen en de bof, in deze contreien niet of nauwelijks meer aanwezig. Daarnaast beschikken we over de middelen en de infrastructuur om besmettelijke ziekten onder de bevolking te registreren en m de gaten te houden. Voor een aandoening als tuberculose is zo'n aanpak van levensbelang. Het grote probleem bij tbc is namelijk dat heel wat mensen de lange antibioticakuur niet afmaken omdat ze zich beter voelen. Daardoor verdwijnen niet alle bacteriën uit hun lichaam. Erger nog, de overlevende kiemen bouwen resistentie op tegen het gebruikte medicijn en leiden tot moeilijk te bestrijden epidemieën. Daarom zijn er programma's opgezet waarbij mensen onder toezicht een behandeling volgen. Werkt men niet mee, dan kan zelfs gedwongen opname volgen. Elders in de wereld ontbreekt het echter maar al te vaak aan de nodige middelen om een dergelijke aanpak op poten te zetten. Zelfs de meest basale voorzieningen, zoals schoon drinkwater en een goede riolering, zijn afwezig. Om overheden zo ver te krijgen dat ze hier geld in steken, zijn overtuigende argumenten nodig. Bij de pokken was de totstandkoming van een vaccinatieprogramma geen probleem omdat velen doodsbang waren voor de ziekte, maar het is voor een ziekte als de mazelen veel moeilijker om regeringen over de drempel te krijgen. "Iedereen is als de dood voor de pokken en polio, maar er is weinig ongerustheid over de mazelen. In de Derde Wereld sterven jaarlijks echter twee tot drie miljoen kinderen aan de ziekte", stelt Huisman. "Probleem IS dat het mazelenvaccin koel moet worden bewaard, wat in de tropen erg moeilijk te realiseren is. Het zal in ieder geval handenvol geld kosten." Oppervlaktewater Dat is jammer, want in tegenstelling tot andere virusziekten zijn de mazelen vrij gemakkelijk te elimineren. Vaccineer iedereen en het virus is letterlijk de

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen