VU Magazine 1998 - pagina 17

slaat de schrik je om het hart. Wat zal er met mijn tante, of later met mijzelf, gebeuren? Wat gebeurt hier allemaal in een land waar euthanasie al toegestaan is, en waarin levensbeëindigend handelen zonder verzoek ook voorkomt? Dat soort gevoelens zijn niet zo verwonderlijk, maar anderzijds denk ik dat hetgeen we met een rotwoord 'versterving' noemen, een veel voorkomende praktijk is, waar weinig mis mee is. "Wij hebben al onderzocht hoe vaak die versterving - dat wil zeggen het niet kunstmatig toedienen van voedsel en vocht wanneer een patiënt uit zichzelf niet meer eet en drinkt - in Nederland voorkomt. Dat blijkt zo'n vier procent van de gevallen in de huisartspraktijk en de ziekenhuizen, en meer dan twintig procent van de verpleeghuispraktijk te zijn. Dat is behoorlijk veel. Op verzoek van het ministerie zal onze vakgroep nu onderzoeken wat er eigenlijk gebeurt wanneer je afziet van vocht- en voedseltoediening. Is dat inderdaad mooi sterven, zoals de meeste mensen denken?

"Er is de afgelopen eeuw natuurlijk heel wat afgecrepeerd op straat, in huis, of in het gasthuis."

Of brengen honger en dorst een lijdensweg teweeg, zoals een minderheid beweert? En bovendien willen we de coramunicatie tussen hulpverlening en familie onderzoeken. Wanneer ga je als hulpverlener zeggen: die meneer of mevrouw wil niet meer? Een ander moet dat voor die persoon zeggen, en dat is altijd een moeilijk besluit. Daar is ook in 't Blauwbörgje in Groningen waarschijnlijk iets mis gegaan."

Euthanasie als een luxe die niet ieder land zich kan permitteren!"Het is een verschijnsel dat bij een bepaalde stand van de maatschappelijke ontwikkeling hoort. In een samenleving waarin gebrek heerst, of waarin de rijkdom zeer ongelijk verdeeld is, waardoor mensen bankroet kunnen gaan wanneer een familielid ziek is, zou ik het heel gevaarlijk vinden als er zulke mogelijkheden waren. Ik zeg niet dat het verboden zou moeten zijn, maar het is wel een stuk gevaarlijker." Toch is zelfs in Nederland de toestand in verpleeghuizen niet altijd erg florissant. "Er valt iets voor te zeggen om de toestand in verpleeghuizen niet altijd zo geweldig te vinden. Daarom is het juist opmerkelijk dat de vraag naar euthanasie in verpleeghuizen betrekkelijk weinig wordt gesteld. Maar ook de beoordeling van de toestand in verpleeghuizen is betrekkelijk. De mensen hebben het over het algemeen veel beter dan vijftig of honderd jaar geleden. Er is de afgelopen eeuw natuurlijk heel wat afgecrepeerd op straat, in huis, of in het gasthuis als daar plaats was. Verpleeghuizen waren er helemaal nog niet, en ook vroeger werden de mensen gebrekkig en soms heel oud. Toch denk ik dat vroeger veel minder verzoeken om euthanasie voorkwamen en dat minder vaak euthanasie-handelingen plaatsvonden, dan tegenwoordig. "We zeggen vaak dat er in verpleeghuizen zo weinig privacy bestaat en dat het daar geen leven is. Maar dat komt omdat we steeds hogere eisen aan het leven zijn gaan stellen. Je zou ook kunnen zeggen dat men een bepaalde situatie steeds sneller als ontluisterend is gaan ervaren." Maar de vrees voor een ruwere behandeling van bejaarden is niet terecht. "Nee, ik zie dat echt niet. Ik hoop dat ik mij niet vergis."

Heeft de commotie mogelijk als achtergrond de angst dat wij het vergrijzingsprobleem en de betaalbaarheid van de gezondheidszorg in toenemende mate via versterving en euthanasie zullen gaan oplossen' "Dat is mogelijk de onderstroom geweest en ik kan mij daar iets bij voorstellen. Maar je moet er ook nuchter in zijn. Veel mensen in Nederland en daarbuiten denken dat bij een acceptatie van euthanasie de ouderen gevaar lopen. De feiten wijzen echter uit dat relatief gezien euthanasie vaker voorkomt bij jongeren dan bij ouderen; dat euthanasie in verpleeghuizen een zeldzaam verschijnsel is. Er wordt niet zomaar wat gedaan met onze oudjes. "Er is ook geen druk van buitenaf. Het zou kwalijk zijn wanneer een patiënt in uitpuilende verpleeghuizen zo snel mogelijk plaats zou moeten maken voor de volgende, of wanneer de familie de kosten van de verzorging niet meer kan betalen en daarom aandringt op stopzetting van de behandeling. Dat is in Nederland niet echt een probleem. Ik zeg dat ook altijd wanneer ik met buitenlanders spreek. Ze vragen wel eens: wat zou je ons adviseren over euthanasie en versterving? Dan antwoord ik dat ons systeem niet zomaar te exporteren valt omdat bij ons ook de bekostiging van langdurige zorg verzekerd is. Ik vind dat als in een land zo'n systeem ontbreekt, er geen plaats kan zijn voor euthanasie."

fotografie: Lenny Oosterwijk

wcs

JANUARI/FEBRUARI 1998

17

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen