De Nuts Beweging - pagina 28

,

24

ÜE „NUTS"-BF,WKG1NG.

van dat geloof aan de toekomst van dien kennen, die, al was ook zijn streven het onze niet, hem recht geven op onzen dank. Toch wachte men zich voor te hoogen dunk van Nieuwenhuizen's genialiteit. Wie meende, dat het ,,Nut" gelijk wij dit kennen, met zijn gecompliceerd raderwerk reeds den stichter voor oogen had gezweefd zou zich schromelijk vergissen. Zoo weinig is het „Nut" uit Nieuwenhuizen's brein voortgekomen dat in zijn oorspronkelijk plan de bemoeing met het volksonderwijs, zelfs in 't minst niet was opgenomen. Van die gedachte komt het vaderschap aan zijn zoon Martinus toe. ^) De grondtrekken voor de betere inrichting der Maatschappij zijn evenmin door den stichter zelven ontworpen. En zoo we Nieuwenschen zin

moed

,

,

tot initiatief

,

,

,

huizen's verdiensten in dit opzicht tot

hun

juiste even-

hem alleen de eer van deze gedachte toe: om door het stichten een er Maatschappij kennis en beschaving te verspreiden onder de mindere volksklassen. Een man van zijn tijd, dweepte hij met het krielend redigheden willen terugbrengen, komt

van het toen zoo letterlievend Holgeijkte middel om door prijsvragen de ietwat trage en schroomvallige geniën aan het schrijven te helpen was ook hem geheel naar 't hart.

heir genootschapjes land.

Het toen vooral zoo

Van

genootschappelijke

,

voorlezingen

en genootschap-

ook Jan Nieuwenhuizen en zie hier de opmerking die

pelijke verhandelingen wachtte

Holland's het

meest

heil.

Maar,

—

hart

eer

zijn

aandoet

,

en de vruchtbare

moeder werd van de gedachte die tot stichting der Maatschappij leidde, van die lezingen en verhande-

—

lingen genoot het mindere volk niets. Alleen de meer-

gegoeden hadden

bij

die lezingen toegang.

Men moest om die

reeds op zekeren trap van ontwikkeling staan,

hoogdravende „taai-saai"-verhandelingen met heur verzilvering van geleerdheid te kunnen slikken. Wat het ')

Zie

1809, p.

Gedeukscliriftcu 5.

der

maatschappij

op

haar

25jarig bestaan

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen