Om de oude wereldzee - pagina 29

HET AZIATISCH GEVAAR. ooit gelukken zal.

onarissen

leidslieden

is

onder de Buddhisten machtig, en dien invloed zullen ze zich

vooral niet

De invloed dezer kundige

15

ontrooven,

laten

zoolang

geen dieper motief, gelijk dat

bij

hun de macht over het volksgemoed ontneemt. En wat den zeker zwakkeren invloed van de kringen van Kung-futsé en van de Shinto betreft, zoo komt men ook in China en Japan tot de ontdekking, dat hun verguld zedelijk nomisme te weinig verschilt van het ethicisme, dat thans in veel hoogere kringen van Europa de religie verdrong, dan dat er tot prijsgeving van wat zij bezaten, en tot inruiling van dat modern Europeesche ethicisme, aanleiding zou bestaan. Op de ,, wereldcongressen der godsdiensten" is het nu reeds herhaaldelijk gebleken, dat de pleitbezorgers dezer Aziatische religiën veel warmer sjanpathie bij de moderne gedoopten vonden, dan hun eigen orthodoxe geloofsgenooten. De vrees dat zich vroeg of laat in de worsteling van het Oosten met het Westen ook de tegenstelling tusschen het Christendom en het Paganisme zal mengen, zou dan ook zoo goed als uitgesloten zijn, indien men alleen te doen had met de nmnnen, die van beide zijden op zulke congressen samenkomen. Maar die vrees houdt aan en blijft voortduren, nu men bij zulk een worsteling wederzijds, natuurlijk niet met enkele kringen van geleerden en ethicisten, maar met de volkerenmassa te persoonlijke

rekenen

bekeering

werkt,

en in deze,

heeft,

over en weer, het antithetisch beginsel

uitgangspunt van heel het levensbestaan en van de nationale ontwikkeling

is.

worsteling

van dien aard

om

de overmacht wordt

een worsteling tusschen de wederzijds bestaande levenscon-

tegelijk ditiën;

Elke

de

worsteling

zelve

dwingt dan tot een teruggaan op den

historischen en ethnologischen oorsprong van die levensconditiën; en wijl,

over en weer, vooral de religieuse voorstelling op die levens-

conditiën haar stempel heeft gedrukt, behoort althans de mogelijkheid

worden gehouden, dat ook de religieuse tegenstelling zich in die worsteling mengen zal. Als de stam onder het rukken van den stormwind aan het zwiepen raakt, kraakt zoo licht ook de wortel mee. Onzerzijds dient zeer zeker met zorg alles vermeden te worden, wat dit onheilig vuur kon doen opvlammen of voeden, maar voorbij te zien dat de vonk van dit vuur onder de asch van het Oostersche n het oog

leven

te

nimmer

verraden.

Het

ophield te smeulen, is

toch den

zou roekelooze oppervlakkigheid

aard van

het Oostersche leven geheel

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen