Leven en arbeid van Dr. A. Kuyper - pagina 277

DR. KUYPER ALS GELEERDE. het empirisme

komen

Wolff

in

tot hetzelfde resultaat. Zij

Hume

eenerzijds in Wolff anderzijds in

samen

255

het eindpunt,

om dan

vinden in

Kant

te liomen.

Kant vat de twee negaties samen, namelijk dat men noch langs den verstandelijken weg van het rationalisme, noch door zinnelijke ervaring tot kennis van de bovenzinnelijke wereld komen kan. Kant o f f en Hume. In zijn „Kritik is dus de negatieve synthese van der reinen Vernunft" komt hij tot de slotsom, dat men van het „ding

W

1

an sich", dat zich achter de verschijnselen verbergt, langs rationalis-

weg niets kan weten. Het kwamen dan ook tot het resultaat, dat empirisme tischen of empirischen

rationalisme en het

de geheele Christe-

lijke metaphysica niet was te bewijzen, geheel onhoudbaar werd bevonden en hiermede had afgedaan. Beide richtingen die een „Aufklarung" hadden willen zijn, werden een „Ausklarung" zij lieten van de Christelijke wereldbeschouwing niets staan. En nu trachtte Kant wel wat hij in zijn „Kritik der reinen Vernunft" afbrak in zijn „Kritik der praktischen vernunft" weer op te bouwen door middel van zijn „Kategorischen Imperatief", waardoor ;

hij tot

het besluit

kwam,

dat

men

niet twijfelen

mag aan

het bestaan

van God, deugd en onsterfelijkheid O, maar als wij den draad van den ontwikkelingsgang van het rationalistisch-empiristisch denken volgen, bevinden wij, dat het in

gekomen van de

Kant

tegelijk

positievelijk

Christelijke

de scharnier

omslaat

in zijn

is,

Kant

tot

een absolute negatie

wereldbeschouwing, maar

is

ook dat

waar deze negatie zich ombuigt en komt tot een allesomvattend

tegendeel en

systeem met rijken inhoud. Tot Kant was het afbreken geweest. Het rationalisme en de wijsbegeerte der ervaring had slooperswerk verricht om nu eens dit, dan weer dat van de Christelijke wereldbeschouwing af te brokkelen,

fundamenten onhoudbaar bleken, maar om dan, tot een algemeene vernietiging was gekomen, na K a n t, door het subjectivisme van Fichte tot eindelijk zelfs de

als het

met

Kant

den „Alleszermalmende"

*) „Kant's moreel bewijs voor vrijheid, onsterfelijkheid en Godheid is dus geen bewijs der wetenschap, maar des geloofs: de postulaten zijn de voorwaarden voor het zedelijke leven en hunne realiteit moet evenzeer geloofd

worden tisch

als dat leven zelf

voorwerp

evenzeer onkenbaar als

Windelband

in zijn

te

is

des geloofs.

Maar

zij

blijven theore-

voren." Aldus schrijft de hoogleeraar Dr.

„Geschichte der Philosophie,"

p. 438.

W.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen