Ad Valvas 2006-2007 - pagina 150

W E T E N S C H A

PAGINA 6

>Weetjes

P

Nieuwe geldbron redt zieltogende universiteiten

Witte anjer voor wetenschappen Florerende filantropie

Schuilstad

Om in oorlogstijden mensen tegen luchtaanvallen te beschermen, ontwikkelde de Nederlandse overheid tussen 1930 en 1990 min of meer een ondergrondse samenleving. VU-hoogleraar architectuurgeschiedenis Koos Bosma noemt dat de Schuilstad, zo luidt ook de utel van zijn nieuwe boek. Die stad bestond niet alleen uit bunkers en schuilplaatsen, maar beschikte ook over een compleet ambtenarenapparaat dat in tijden van luchtaanvallen de ondergrondse samenlevmg voor zover mogelijk in goede banen moest leiden. De ambtenaren moesten zorgen voor water, voedsel, beschermende kleding en het handhaven van orde. Ook werd besloten wie wel en niet over een schuilplaats mocht beschikken. Volgens Bosma ligt de oorsprong van de huidige organisatie tegen rampen en terrorisme in de luchtbescherming. (DdH)

Theo Schuyt (57) is in 1993 op eigen initiatief l)egonnen met het project 'Geven in Nederland'. Hij wertete toen al jaren als socioloog bij de faculteit Sociale Wetenschappen. In Amerika zag hij hoe de wetenschap van de filantropie een bloeiend bestaan leidt. Al geruime tijd verschijnt daar jaariijks het rapport GMag USA, waarin een overzicht staat hoeveel giften de verschillende goede doelen ontvangen. Samen met de branchevereniging van landelijk wervende goede doelen (VFI) en de Vereniging van Fondsen in Nederianden (FIN) publiceerde hij in 1995 het eerste Nederiandse overzicht dat nadien iedere twee jaar een update kreeg. Ondanks enig verzet van het toenmalige faculteitsbestuur zette hij toch door en richtte de werl^jroep RIantavpie op. Naast onderzoek verzorgt die werkgroep ook een postacademische opleiding Philanthropie Studies. In 2001 werd Schuyt bijzonder ho<^eraar filantropie op voordracht van de gezamenlijke fondsenwervers in Nederiand. in de loop der jaren heeft hij de werkgroep ui^bouwd tot een onderzoek^pvep met zo'n vijftien medeweriters die voor een groot deel draait op gekl van buiten de universiteit. Inmiddels doet de groep ook onderzoek in Europees verband. Vanwege haar succesvolle activiteiten en veel aandacht in de media is de weri^roep nu omgevormd tot een Center for the Study of Philantropy, waarin ook de faculteiten Recht^eleerdheid en Economische Wetenschappen en Bedrtjfekunde participeren. Schivt is gewoon hoogleraar filanfavpie geworden. De VU is de enige unh^ersiteit in Nederiand met een dergelijke leerstoel. Woensdag 1 november hield hij zijn oratie, waarin hij een speciale filantropieschaal presenteerde. Daarin zijn tien items opgenomen die het geefgedrag van de ondervraagde voorspellen, zoals 'ik heb weinig met mensen aan de andere kant van de wereld' en 'de wereM vraagt om verantwoorde burgers'. Volgens de meest recente g^evens werd in Nederiand in 2003 door particulieren, fondsen en bedrijven samen voor ruim vijf miljard euro aan goede doelen gegeven. Schuyt stelt dat het belang van de filantropie in de samenleving sterk zal toenemen, mede door de stijging van het aantal rijke ouderen dat graag aan goede doelen geeft.

Afrikaanse media In de internationale publieke opinie ontbreken geluiden uit Afrika, vindt professor Guy Berger, directeur van de Hogeschool voor Journalistiek in Grahamstown (ZuidAfrika). Hij hield afgelopen week een lezing aan de VU over media en democratie in Afrika. Er zou meer aandacht moeten komen voor Afrikaanse bijdragen aan internationale debatten. Berger zet zich ervoor in dat die bijdragen dan ook aan internationale journalistieke standaarden moeten voldoen: hij leidt jonge journalisten op en hij heeft een netwerk opgezet van zelfstandige Afrikaanse media. Berger was jarenlang journalist en zat tijdens het apartheidsregime tussen 1980 en 1983 in de gevangenis. Tussen 1985 en 1990 werd hl) verbannen uit Zuid-Afrika. (WV)

Biertje? Om de export van Heineken-bier naar de Verenigde Staten makkelijker te maken, wordt als experiment het bier in speciaal beveiligde containers verscheept. Normaal wordt zo'n transport uitgebreid door de douane gecontroleerd. Nu verzegelt hel bedrijf het bier in speciale containers. Wanneer de container toch tijdens het vervoer geopend is, gaat een signaal af Wanneer dit signaal niet afgaat, mag het transport sneller door de douane. VUhoogleraar electronic business en bednjfskionde Yao Hua Tan hielp de Nederlandse douane door de douaneprocedure te herontwerpen. "Wanneer je een dergelijke procedure versimpelt, loop je het nsico dat de controlekracht ervan te laag wordt. Maar met behulp van een speciale methodologie (e3-controle) hebben wij ervoor gezorgd dat de procedures van de Nederlandse en Amerikaanse douane eenvoudiger zijn geworden, maar toch nog voldoende veiligheid bieden." (PB)

Oermens Door te achterhalen welke klimaatveranderingen er in de prehistorie hebben plaatsgevonden, komen we meer te weten over de verspreidmg van oermens homo erectus vanuit Afnka naar de rest van de wereld. Klimaatveranderingen zijn vaak de aanleiding voor migraties. VU-paleontologen onderzoeken daarom in Kenia de samenstelling van het gesteente, de groeilijnen van fossiele schelpen en de chemische samenstellmg van versteende fossielen van reuzenschildpadden, krokodillen en olifanten. Daaraan valt af te lezen hoe lang een moesson m een bepaalde periode heeft geduurd, of er een lange penode van droogte is geweest en of een naburige rivier in een bepaalde periode is overstroomd. De onderzoekers nemen monsters en onderzoeken ze in Amsterdam, waardoor een 'cruciaal hoofdstuk in de evolutie' wellicht scherper in beeld komt. (Bron: De Telegraaf, 4 november) (PB)

AP VALVAS 9 NOVEMBER 2006

Theo Schuyt: 'Bang voor beren op je weg? Zoi% dat je zo vroeg op weg bent dat de beren nog slapen'

Geld voor goede doelen wordt een belangrijkere financieringsbron in de samenleving. Daar moeten de universiteiten meer gebruik van gaan maken, vindt hoogleraar filantropie Theo Schuyt.

driehonderd miljoen euro. Ter vergelijking: Harvard heeft een eigen financiële reserve van zo'n twee miljard dollar, bijeengebracht door afgestudeerden en bedrijven. D'Hondt vindt het plan van Schuyt om in Nederland geld te werven voor de wetenschap een goed idee, mits dat geen excuus vormt voor de overheid om extra te bezuinigen. Dat wilde mmister Van der Hoeven, die op het congres aanwezig was, wel toezeggen.

TEKST: DIRK DE HOOG FOTO: AVC/YVONNE COMPIER

Onsterfelijk

"Tien jaar geleden was Theo Schuyt een roepende in de woestijn. Nu is elke universiteit bezig met sponsoring en fondsenwerving", stelde de voorzitter van de vereniging van samenwerkende universiteiten m Nederland (VSNU) Ed d'Hondt vorige week op het congres 'Geven voor Weten'. Dat vond plaats aan de VU ter gelegenheid van de oratie van Theo Schuyt, die hoogleraar filantropie is geworden. Volgens D'Hondt moeten de universiteiten op zoek naar nieuwe geldbronnen omdat de overheid steeds meer bezuinigt. Hij schat dat de komende tien jaar alleen al aan erfenissen tien miljard euro beschikbaar komt, dat deels aan goede doelen zal worden besteed. Een mooie geldbron voor de zieltogende universiteiten. In Nederland is wetenschap m tegenstellmg tot bijvoorbeeld de Verenigde Staten geen belangrijk doel voor gulle gevers. In 2003 ging zes procent van het geld bestemd voor goede doelen naar onderwijs en onderzoek, oftewel

Inmiddels is al de nodige ervaring opgedaan met het werven van donateurs en sponsors voor de universiteit. Zo is het nieuwe containergebouw bij het VUmc voor onderzoek naar kanker grotendeels door rijke ondernemers betaald. D'Hondt stelde voor dat de VSNU het voortouw neemt bij de oprichting van een landelijk fonds voor de wetenschappen, vergelijkbaar met het Prins Bernhard Cultuurfonds. De directeur van dat fonds Adriana Esmeijer vond dat een prima idee. Volgens haar schenken nu al heel wat donateurs aan het Cultuurfonds met de bedoeling het geld aan onderwijs en wetenschap te besteden. Zo verstrekt het fonds beurzen aan allerlei pas afgestudeerde talentvolle mensen om verder te studeren. Dat kutmen goede pianisten zijn, maar ook getalenteerde natuurkundigen. Wat volgens Esmeijer een succesvolle methode is om rijke mensen geld te laten geven, is het instellen van fondsen op naam. Zo bestaat het Hugo van Win Glasfonds. Deze rijke Nederlander heeft een deel van zijn vermogen onder-

Een typische Theo Schuyt-uitspraak tijdens zijn oratie: "Bang voor beren op je weg? Zorg dat je zo vroeg op weg bent dat de beren nog slapen." Volgens de site 'geveninnederiand.nl' kan men al vanaf half zeven 's morgens een afspraak met professor Schuyt maken.

gebracht bij het Bernhard Cultuurfonds, dat inmiddels circa tweehonderd fondsen op naam kent. "Mensen vinden het leuk om zo onsterfelijk te worden", aldus Esmeijer.

Bange wetenschappers Veel universiteiten hebben inmiddels fondswervers in dienst. Wim Koning werft fondsen voor de UvA. Hij vertelde dat het geen eenvoudige baan is. "Heel wat wetenschappers willen geen geld hebben van sponsors en donateurs. Ze zijn bang hun onafhankelijkheid te verliezen en hebben geen zin om energie in geldwerving te steken. Soms moet ik echt leuren om een donatie zinvol te kunnen besteden." Hij wees erop dat het bij fondsenwerving niet alleen om het ophalen van geld gaat. "Wij vinden het belangrijk om een goede band met onze afgestudeerden op te bouwen, want zij vormen een belangrijk netwerk en draagvlak in de samenleving, waar je als universiteit verder op kunt voortbouwen. De kost gaat voor de baat uit. Je moet eerst vrienden maken voor je fondsen kunt werven." De fondsenwerver van de Universiteit Maastricht Maurice Oliviers had ook de ervaring dat fondsen werven niet meevalt. "We hadden geld ingezameld onder afgestudeerden om talentvolle arme studenten uit de derde wereld hierheen te halen. Bleken we in eerste instantie helemaal geen geschikte kandidaten te kunnen vinden. Dat was natuurlijk een enorme blamage." Reageren? Mail naar: redactie@advalvas.vu.nl

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen