Uit be Pers.

In de Nederl, kwam onderstaande recensie van ScOLASTiCA II voor, waarop we de aandacht vestigen, en die we hier overnemen, omdat het best in ons blad de gemaakte bedenking ter toetse kan worden gebracht.

De recensie luidt aldus:

Scolastica II. Om het zoeken of het vinden f of Het doel van echte studie, door dr A, Kuyper — Boekhandel voorheen Höveker & Wormser Amsterdam

Dit boekje bevat een rede, onlangs door dr Kuyper tot zijn studenten gehouden bij het openen van den nieuwen cursus

T al, stijl en vooral beeldenkeus zijn machtig en meesleepend, zooajs men dat van dr. Kuyper gewoon is

De strekking van het boekje is 10 aan te toonen, dat het doel van echte studie niet is het zoeken, maar het vinden, en dan 20. uit deze stelling een apologie voor het wetenschappelijk standpunt der Vrije Universiteit af te leiden

Het eerste deel van dit betoog is heel sterk en mooi uitgewerkt. De schrijver erkent het intense genot van het wetenschappelijk zoeken als zoeken

Hij trekt hier analogieën met jagen, visschen, schilderen, ja met allen menschelijken arbeid, die juist aan de besten in zichzelf voldoening geeft, afgescheiden van het doel Hij begroet liierin «dankbaar een stuk van Gods gemeene gratie, " die, na • en zondeval en het gebod tot arbeiden, ons den lust in den arbeid als prikkel heeft meegegeven Maar hij wijst er dan op, dat het doel der studie toch altijd het vinden moet zijn, en dat bij wie het anders is, niet de zucht naar waarheid hoofdmotief is. Gekastijd wordt dan de bekende, zoo vaak ten onrechte bewonderde uitspraak van Lessing, die liever het zoeleen naar "waarheid dan d waarheid zelve uit Gods hand wilde ontvangen, een uitspraak welke de schrijver op intellectueel gebied op één lijn plaatst met de werkheiligheid op zedelijk gebied.

Wanneer dus niet het zoeken, maar het vinden het doel is, dan volgt daaruit, zegt dr Kuyper, drieërlei:

Vooreest, dat ge niet zoek maakt wat ge reeds hebt. Hier bestrijdt de schrijver Descartes en anderen, die expresselijk de onmiddellijke uit spraak van ons bewustzijn onder den voet halen, om quasi heel wetenschappelijk met een zoogenaamd tabula rasa te beginnen.

Ten tweede, dat ge niet zoekt naar wat anderen reeds vóór u gevonden hebben. Hier wordt ver dedigd de aansluiting van het wetenschappelijk onderzoek aan het reeds gevondene door de Gere formeerde vaderen

Ten derde dat ge dankbaar aanvaardt wat u zonder zoeken door openbaring in den schoot wordt geworpen. Hier verdedigt de schrijver het geloof in de Heilige Schrift als grondslag der wetenschap

Ten slotte wordt dan betoogd, dat ondanks dit vooropgestelde nog genoeg terrein voor wetenschappelijken arbeid overblijft, nl. voor constatee ren, deduceeren \A w. z uit het verzamelde conclusie trekken voor het huidige leven en onzen huldigen bewustzijnsvorm) en systematiseeren (d w z. zoowel het verzamelde als het daaruit gededuceerde systematisch rangschikken)

Bij de beide laatste punten staat de schrijver niet stil, daar dit algemeen wordt toegegeven.

Maar dat ook voor constateeren terrein overblijft, betoogt hij nader aldus:

De onmiddellijke uitspraak van het bewust-iijn moet ontward worden uit een heerschende com muitis opinio.

Het gereformeerde beginsel' moet ontdaan worden van tijdelijke omhulseleii; het tijdelijke moet er uit geabstraheerd, het zuurdcesen van de mate meels gescheiden worden

En eindelijk, de volleen juiste inhoud der Schriftopenbaring kan alleen door grondig onderzoek en studie worden gekend

De adstructie van de middelste dezer drie laatste stellingen schijr.t ons het zwakke punt uit het boek Immers daar het (Gereformeerde beginsel niet anders wil zijn dan het Schrift beginsel in zijn zuiversten en volledigsten ^orm, zal het onderzoek naar wkt tijdelijk zuurdeesem en wat essentieel gereformeerd is, samenvallen met dat andere onderzoek, wat de Schri t openbaart en eischt

Want wel is zeer schoon en juist, wat dr Kuyper op blz. 16, 17 en 18 uiteenzet, nl dat het absurd is niet te rekenen met de vruchten der denkkracht van het voorgeslacht en elk op eigen gelegen iieid weer van vorenaf aan t-2 beginnen, daar immers de wetenschap «ver boven het omspanningsvermogen van één enkele eeuw, laat staan van één enkel denker' gaat, zoodat men op die wijs nooit zou vooruitkomen, — maar er bestaat ook geen enkel wetenschappelijk man, die op die wijze studeert Heeft men ooit gehoord van een wijsgeerig denker die zijn boekenkast dicht houdt en zonder andere bron dan zijn eigen gedachte, gaat philosopheeren over de vraagstukken, die gedurende vele eeuwen den menschelijken geest hebben beziggehouden ? Immers neen Een ieder doet zijn voordeel met de ervaring van het voorgeslacht^ zelfs hij zou dit doen, die nergens aansluiting zocht, omdat hij overal grondfouten zag Hij wist da"!! althans welken weg hij niet moest inslaan. Men kan ook profiteeren van de fouten van het voorgeslacht

Het lijkt ons daarom onjuist, als elementen der te vinden waarheid op één lijn te stellen: swat anderen reeds ^óor u gevonden hebben" en »wat u zonder zoeken door openbaring in den schoot wordt geworpen " Immers het laatste is waarheid en er behoeft alleen de inhoud van geconstateerd te worden Van het eerste moet behalve den z/2/iö«i/ ook de waarheid zelve nog telkens door het wetenschappelijk onderzoek worden gelegitimeerd Dit sluit volstrekt niet de hoóge boteekenis van het vroeger «gevondene" uit; dit maakt peenszins het historisch tot stand gebrachte waardeloos »La critique est facile, l'art est difficile» geldt ook op philosophisch gebied. En het is gemakkelijker denken met de vrucht van vroegere denkkracht vóór ons, dan in de ijle lucht van een onontgonnen wijsgeerige atmosfeer.

Wij voor ons nemen dus met Dr. Kuyper aan, dat het doel van echte studie het vinden is Ook, dat wij daarbij de uitspraak van ons bevvust/ijn en de goddelijke Schriftopenbaring dankbaar als grondslagen moeten aanvaarden, naar wier waarheid niet meer gezocht behoeft te worden (alleen naar den inhoud) Ën ook, dat bij het zoeken naar de overige, ons niet geopenbaarde waarheid de resultaten van het geschiedkundig zoeken voor treffelijk materieel, kostbare bakens m zee en handwijzers op den weg zijn Maar wij kunnen dit laatste niet als «gevonden waarheid» op één lijn stellen met het eerste. Noch geheel, wat ook Dr Kuyper niet doet Noch gedeeltelijk, na er eerst het «tijdelijke» (d w z wat wij zelven «z> /als waar heid erkennen uit geabstraheerd te hebben

Deden wij het geheel, wij zouden de vaderen, - deden wij het op de beschreven wijs gedeeltelijk, wij zouden onszelf voor onfeilbaar verklaren

Voor het zomerreces kondigden we het voornemen aan, om dit gewichtig onderwerp nader af te handelen, als vervolg van onze critiek op „Waarheid bovenal!" Nu & ö/a.tóViz/ƒ het buiten ons blad afdeed, achten we ons van die taak ontslagen.

Toch belet dit niet, dat we thans de gedachtenwisseling voortzetten. Te minder, nu de zoo rustige en wetenschappelijke toon van deze recensie nadere bespreking tot een genot maakt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen