Levend onderzoek aan de Vrije Universiteit - pagina 69

ONTWI K K E L I N G S G E N ETICA

DNA en zich ergens anders in het DNA weer kunnen vestigen om voor onbepaalde tijd te blijven zitten. Z e kunnen daarbij midden in een gen terecht komen. Als dit gen van levensbelang is, sterft de cel waarin het gebeurt; als het gen minder belangrijk is, verliest de cel de functie waarvoor het onderbroken gen verantwoordelijk was, meestal de aanmaak van een eiwit. Als dat eiwit nodig was voor het aanmaken van een pigment, wordt de cel wit. Z o kunnen kleurmutanten ontstaan, in dit geval met witte bloemen. Als daarin het transposon in een bloembladcel wegspringt tijdens de ontwikkeling van dat bloemblad, krijgen de betreffende cel en haar dochtercellen weer een normale kleur. Z o ontstaat een 'spetje': een V-vormig vlekje op het bloemblad. De betreffende petunia is een 'spetjesmutant'. Elk voorjaar zaait Ronald Koes vijf- tot tienduizend petunia's op een veld. Als ze bloeien overziet hij op een trapje het veld, op zoek naar kleurmutanten. Als hij een spetjesmutant vindt, komt de mutatie waarschijnlijk door een transposon. 'We lokaliseren het transposon en weten dan waar het gen zit dat de abnormale kleurvorming teweeg bracht.' Commercieel Trots laat Mol een collage zien die aan de muur van zijn werkkamer hangt. Het zijn vijf voorpagina's van toptijdschriften, met elk een grote afbeelding van een gemuteerde petunia. De coverstory's waarnaar de foto's verwijzen gaan elk over een spannende ontdekking die de afdeling deed aan de ontwikkeling van bloemkleur. Een van de foto's toont een petunia met een rode linkerhelft en een witte rechterhelft. Mol legt uit hoe dat kan: 'In 1 9 9 7 vonden we een gen dat codeert voor het enzym glutathion s-transferase oftewel GST. Glutathion bindt aan heel veel toxische stoffen, waaronder het rode pigment anthocyaan. Alle pigmenten zijn namelijk toxisch. Gebonden aan glutathion kunnen die stoffen naar de vacuole worden getransporteerd, waar ze geen kwaad kunnen. In een plant kan het gst-gen defect raken, bijvoorbeeld doordat er een transposon middenin gaat zitten. Dan kunnen de gifstoffen, dus ook het pigment, niet in de vacuole komen. Pigmentmoleculen worden dan afgebroken, zodat de bloem wit blijft.' 'Het transposon dat het gst-gen onderbreekt, kan ook weer wegspringen, zodat de bloemcel waarin dat gebeurt en haar dochters toch

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen