Geen duimbreed?! - pagina 38

VOORSPEL

wezen de gereformeerden de aanvallen op het Oude Testament en de verheerlijking van het ras van de hand, maar velen vonden wel dat de vermeende economische, culturele en politieke invloed van de joden tot 'juiste proporties' moest worden teruggebracht. Al in een vroeg stadium wees Schilder er met nadruk op dat men niet zo naïef moest zijn te verwachten, dat de antisemitische excessen wel spoedig zouden ophouden. 43 De beperking van de burgerrechten van joden in het Derde Rijk werd door sommige gereformeerden niet afgewezen of zelfs goedgekeurd. Zo meende de vu-hoogleraar F.W. Grosheide in 1933 in De Heraut, dat een soort van 'gastrecht' voor de joden dat hen in een aparte positie zou plaatsen, niet onacceptabel was, waarbij hij zich op Abraham Kuyper beriep. 44 Inderdaad had Kuyper zich ooit voor iets dergelijks uitgesproken. Grosheide verwierp echter de idee, dat de christelijke joden ook in de kerk een tweederangs positie zouden moeten innemen. De vu-hoogleraar in de theologie dr. H . H . Kuyper, zoon van Abraham Kuyper, sloot zich eveneens in De Heraut hierbij aan, al betreurde hij het wel dat joden in Duitsland voortaan uit overheidsposities zouden worden geweerd. 45 Hij was van mening, dat de joden in Duitsland lange tijd een te overheersende positie hadden ingenomen. Deze gematigde vorm van antisemitisme die bij veel gereformeerden, hervormden en katholieken te bespeuren viel, kwam, zo betoogde Van Klinken, voort uit het simpele feit dat de joden nu eenmaal een aparte groep in de samenleving vormden, die alleen maar door bekering tot het christendom volledig in de samenleving zouden kunnen worden geïntegreerd. Abraham Kuyper was van mening geweest dat de joodse emancipatie te ver was doorgevoerd. 46 Grosheide vond dat Kuyper hierin gelijk had gekregen, wat wel bleek uit het feit dat juist zoveel joden zich bij revolutionaire stromingen hadden aangesloten. Het antisocialisme dat bij zoveel gereformeerden speelde, kon gemakkelijk een antisemitisch trekje krijgen. 47 Van Klinken wijst er overigens terecht op, dat de ARP veel duidelijker was in zijn afwijzing van het Duitse antisemitisme dan de Gereformeerde Kerken. Colijn verwierp onomwonden in De Standaard de manier waarop de joden in Duitsland werden gediscrimineerd. 4 8 Toen de nazi's zich steeds meer ook tegen het Oude Testament begonnen te keren als joods gedachtegoed, oordeelde Grosheide, net als eerder Diepenhorst: 'Het OudeTesta-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen