De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 2]) - pagina 210

IN GOED

VERTROUWEN

lend bezagen zij de eerste voorstellen voor volledige gescheiden ontwikkeling van de rassen en de pogingen tot rationalisering daarvan in studies als Koers in die krisis en de dissertatie van F. G. Badenhorst. 21 Tijdens de jaren 1940-45 hadden de vu-docenten de racistische ideologie van het fascisme aan den lijve ondervonden, en de eerste verhalen over de pro-Duitse sentimenten onder de Afrikaners werden dan ook met gemengde gevoelens aangehoord. Maar zij lieten zich overtuigen door de stellige verklaringen van geestverwante stamverwanten, dat de pro-Duitse gezindheid in wezen anti-Brits was, en zeker niet pro-nazi. Zij schonken hen dus opnieuw hun vertrouwen. In naoorlogs gereformeerd Nederland deed weliswaar een streven naar vernieuwing en bezinning opgeld, antithetisch en radicaal. 22 Het had bovendien het eigen koloniale trauma nog niet verwerkt. De ontwikkeling van het Afrikanervolk en het optreden van de regering van de Nasionale Party werd in dit kader met belangstelling waargenomen. Inclusief de aankondiging van het apartheidsbeleid. Bovendien, aldus het gezaghebbende tijdschrift Anti-Revolutionaire

Staatkunde in

1948: Bij de nationalisten zit ongetwijfeld de wil voor, de gegronde wensen der gekleurde rassen zoveel mogelijk te bevredigen, hun opleiding te verbeteren, de sociale zorg uit te breiden. 23

Er zat ongetwijfeld in die welwillende en afwachtende houding iets van kortzichtigheid. Van cultureel chauvinisme en blank vooroordeel ook, racisme zelfs. Dit is overigens wel een vaststelling achteraf. 24 Want onze opvattingen en gevoeligheden in dezen zijn sindsdien fundamenteel veranderd. Ras, natie, klasse, stand, ontwikkeling en cultuur: zij zijn vervangen door de gelijkheid van alle mensen, de individuele vrijheid voor allen en de democratie als maatstaf voor alles. Bedacht moet voorts, dat Zuid-Afrika omstreeks 1948 niet gelijk stond aan de apartheid. Immers: niet de apartheid maar de tegenstelling tussen Boer en Brit bepaalde de verkiezingen van 1948, aard en werking van het apartheidsbeleid kristalliseerden zich pas in de loop van de jaren, en in historisch perspectief lijkt zelfs de apartheidsperiode een genuanceerd oordeel te verdienen. Zij bezat, zoals Hermann Giliomee met kracht van argumenten heeft aangetoond, naast onverdedigbare en zelfs stuitende kanten ook elementen van voorbereiding

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen