Bijzondere chemie?! - pagina 71

HET

LABORATORIUM

IN V R E E M D E

HANDEN

over de gehele inventaris van het natuurkundig laboratorium. Böttcher wilde meteen het hele laboratorium verzegelen en iedereen daaruit verwijderen. Sizoo wees hem erop dat het laboratorium een t n o laboratorium was, waarin diverse bedrijven werkten en dat het al door twee 'äusserst kriegswichtige Wehrmachtsdienststellen' was gevorderd. Sizoo kreeg Böttcher zo ver dat alleen enkele kamers op de tweede verdieping werden verzegeld. In deze kamers bevond zich echter de trots van het laboratorium, de neutronengenerator van de Afdeling Natuurkunde, waar Böttcher het speciaal op gemunt had. De neutronengenerator bestond uit een kolossale installatie, die uiterst moeilijk te demonteren en op te bergen was. Dit was ook de voornaamste reden dat de neutronengenerator niet net als het overige instrumentarium ergens anders kon worden ondergebracht. Later zou blijken dat Böttcher de volgende dag naar Leiden was gegaan, om daar beslag te leggen op de inventaris van het Kamerlingh-Onnes-Laboratorium en het Anorganisch-Chemisch-Laboratorium. Gelukkig voor het laboratorium aan de De Lairessestraat wilden de zaken in Leiden niet echt vlotten. Hierdoor was er tijd om te redden wat er te redden viel. Op zondag werd er door het personeel van het laboratorium zeer hard gewerkt om uit de verzegelde kamers de instrumenten die er nog waren weg te smokkelen en ergens anders te verbergen. Kostbare boekwerken werden uit de bibliotheek verwijderd en opgeborgen in de Valeriuskliniek, terwijl de bibliotheekassistent J.L. Yntema in een dag en een nacht een geheel nieuw kaartsysteem verzorgde om de lacunes aannemelijk te maken. Door het wrijven over de vloer kregen de kaarten een 'gebruikt' aanzien. 12 Dankzij tussenkomst van TNO kon veel uit de handen van Böttcher en de zijnen worden gehouden. Ook t n o kon echter niet voorkomen dat er beslag gelegd werd op de neutronengenerator. De instrumentmakers hadden van Sizoo de strikte opdracht gekregen niet te helpen bij de demontage toen de Duitsers het apparaat kwamen halen. Het verhaal wil dat op de vraag of de elektroden ingevet moesten worden, de instrumentmaker J. Knol antwoordde dat dit wel beter zou zijn. De elektroden werden vervolgens flink in het vet gezet. Hiermee was de kans dat de Duitsers het apparaat ooit aan de praat zouden krijgen, voorgoed verkeken. Het vetvrij krijgen van de neutronengenerator was namelijk essentieel voor het creëren van het zeer hoge vacuüm dat nodig was voor de werking. Tijdens het transport naar Duitsland per trein werd de neutro-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen