De Vrije Universiteit en Zuid-Afrika 1880-2005 ([Deel 2]) - pagina 18

VREEMD

GEWORDEN

bewijzen van het voortbestaan van de verwantschapsgevoelens: 'Is het niet zo, dat een gebeuren "in eigen familie" meer aangrijpt dan als bij een ongekende vreemde?' 24 Halverwege de jaren '90 terugkijkend op de antiapartheidsstrijd in Nederland, wees de schrijver (en immigrantenkind) Henk van Woerden ook op het bijzondere karakter ervan: 'Onze Boerenliefde uit de negentiende eeuw is minstens even interessant als onze Boerenhaat van pakweg honderd jaar later'.25 Nederlands oude en sterke betrokkenheid had de traditionele adhesie doen omslaan in aversie. 26 Maar aan Zuid-Afrikaanse zijde verwachtte men iets heel anders van die familieband. In een gesprek met minister Luns naar aanleiding van Nederlands bijdrage aan het Defence and Aid Fund stelde de Zuid-Afrikaanse ambassadeur in 1965 vast 'dat Zuid-Afrika Nederland als een broedervolk beschouwde en daarom niet begreep waarom Nederland als een der eerste (...) een schenking moest doen'. 27 Dat familiale element is onmiskenbaar wanneer men beziet met hoeveel felheid het Zuid-Afrika-debat in Nederland na 1 9 6 0 gevoerd werd. Inderdaad ontgroeiden Nederlanders en Afrikaners elkaar in ijltempo. De generatiewisseling had daarbij haar invloed, maar zij mag niet gebruikt worden om fundamentele verschillen van inzicht weg te poetsen. Vertegenwoordigers van de typische pro-Boer generaties als Drees en De Gaay Fortman namen bewust en ideologisch kritisch afstand, zoals we zagen. Er was dan ook meer aan de hand. Om te beginnen voltrok zich een sociaal-culturele omwenteling in het naoorlogse Nederland. Twee aspecten daarvan werden reeds genoemd in zijn Ingezonden door Von Bose (oud Nederlands-Indisch bestuursambtenaar, gehuwd met een joodse vrouw en naar eigen mening 'te revolutionair' voor Zuid-Afrika in 1967 2 8 ). De Nederlanders kenden een grote gevoeligheid voor het begrip 'ras', als gevolg van de gebeurtenissen in de bezettingsjaren. En zij waren nog niet geheel in het reine met de Indische kwestie, 'wellicht gekweld door schuldgevoel dat elders compensatie vraagt'.29 Het trauma van de dekolonisatie beheerste Nederland in de jaren '60, ook herkenbaar in de grote belangstelling voor de derdewereldproblematiek, ontwikkelingshulp en de roep om een ander buitenlands beleid. Nederland Gidsland werd de leus, gekenmerkt door de belerend opgestoken schoolmeesterswijsvinger. De politieke discussie had een hoog moralistisch gehalte, met bijvoorbeeld veel aandacht voor de mensenrechten en de strijd

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen