Peter Bak__Historische Reeks Deel 14 - pagina 198

‘power and prayer’

‘power and prayer’ In het deelprogramma religie, of voluit ‘religieuze symbolische systemen en religieuze regimes’, stond de relatie tussen zingevingsprocessen en processen van machtsvorming en machtsuitoefening centraal. Het programma bestond uit vier projecten: religieuze wereldbeelden, religieuze regimes, volksreligiositeit en etnische groeperingen. De eerste twee projecten hingen nauw samen. Religieuze wereldbeelden kregen vorm en inhoud in – al dan niet expliciete – geloofsleren, mythische verhalen en rituele handelingen. Dit was al meer dan vijftien jaar het onderzoeksterrein van docent symbolische antropologie Reimar Schefold, Zwitser van geboorte en in 1965 gepromoveerd aan de Universiteit van Bazel. Schefold verbleef lange tijd op Siberoet, een eiland voor de westkust van Sumatra waar hij te midden van de Sakoeddai leefde, een geïsoleerd levende bevolkingsgroep. De Sakoeddai leefden vanuit het geloof dat de ziel via de fontanel in en uit het lichaam glipte. Keerde ze niet terug, dan waren je dagen geteld. ‘Je moet dus een leven leiden waarbij je aantrekkelijk blijft voor je ziel,’ vertelde Schefold naderhand. Zelfzucht joeg haar weg. ‘Je moet naar vermogen bijdragen in de groep.’ Wie verzuimde werd terechtgewezen. De samenleving van de Sakoeddai was hier een spiegelbeeld van: sterk egalitair en harmonieus. Vergeleken met menig andere ‘primitieve’ samenleving, waarin religieuze voorstellingen de vigerende machtsorde verheerlijkten of verwierpen, ging van de symbolische orden op Siberoet een dempende en samenbindende werking uit.50 Behalve in mythes en riten konden religieuze wereldbeelden ook neerslag krijgen in organisaties. Waren binnen dergelijke organisaties leiders actief, met substantiële invloed op hun volgelingen en de buitenwereld, dan kon van ‘religieuze regimes’ worden gesproken. Gezichtsbepalende onderzoekers in dit discours waren de cultureel antropologen Matthieu Schoffeleers en Mart Bax. Schoffeleers was een voormalige, in het Limburgse Beek geboren priester die jarenlang onder de Mang’anja leefde, een volk in Malawi waar hij in de jaren vijftig en zestig als missionaris had gewerkt. Zijn ervaringen legde hij op schrift vast waarna van het één het ander kwam. De priester ging antropologie studeren, in Kinshasa en Oxford, en promoveerde in 1968 op Symbolic and social aspects of spirit worship among the Mang’anga. Vier jaar nadien werd Schoffeleers lector aan de universiteit van Malawi.

197

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen