Leemten in de wet - pagina 9

11 2 1

kennis. Zonder uitlegging geen rechtskennis ) . Want het wetboek of de overtuiging zijn slechts „teekens", symbolen of bewustzijns­ verschijnselen, die een beteekenis (resp. inhoud) hebben. Soms is deze beteekenis zeer gemakkelijk vast te stellen, ja, het geschiedt bijna onbewust. Dit verandert niets aan het feit, dat er een uit­ legging heeft plaats gejiad. Is uitlegging middel tot de rechtskennis, dan kan deze uitlegging niet zelf voorwerp der rechtskennis zijn. Daarom is een rechtskundig bewijs voor de juistheid eener uitleg­ ging onmogelijk. Men kan geneigd zijn, in dit verband te wijzen op regelen van uitlegging, die de wet zelf geeft, althans kan geven en de opmerking maken, dat hier, in zulk een geval, de rechter toch gebonden is, dat we hier dus met een bestanddeel der wet te doen hebben en der­ halve een op de wet gegrond bewijs kan worden geleverd voor de juistheid eener beslissing. Deze meening berust echter op een dwa­ ling. Hoe worden deze regels van uitlegging, die rechtsregels zijn, gekend ? Toch immers weer zoo, dat wij deze regels van uitlegging uitleggen. Gij ziet het, we staan voor een circulus viciosus ) . 2 2

Het moet ook hier worden uitgesproken, dat elke uitlegging in laatste instantie onderworpen is aan de normen van een orde, die metagesetzlich, ja, metarechtlich is. Over de verbindendheid van deze normen oordeelt de rechter. En geen macht ter wereld kan hem deze vrijheid ontnemen. Dit alles sluit niet uit, dat de vorm of gedaante, waarin de rechtsorde ons verschijnt, de methode van uitlegging ten deele bepaalt. Zoo acht men dan ook vrijwel algemeen de logische en de grammaticale interpretatie onmisbaar ) . Dat is de consequentie van het onmiskenbare feit, dat er logos in het recht is. Hoezeer 2 S

deze logische en grammaticale interpretatie onmisbaar is, ze is daarom nog niet toereikend. Bedenkt men, hoeveel middelen van uitlegging ons nu verder worden aanbevolen, middelen, die ons toch in staat zullen stellen, het recht te leer en kennen,

dus

onmogelijk

zelf recht zijn, dat herhaaldelijk ons meerdere middelen van uit­ legging ten dienste staan, dan spreekt het vanzelf, dat steeds een verschil in uitleggingsresultaat mogelijk is. Welke middelen van interpretatie

(buiten de logisch-grammaticale) den voorrang hébben,

bepaalt noch wet noch logica (methodologie), maar onze rechtskun-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen