Algemeene taalwetenschap en subjectiviteit - pagina 25

23

beluste onrustig maal<t. Immers het vertrouwen in de menschelijl<e subjectiviteit als laatsten grond van het kennen is terecht ongerechtvaardigd. De exacte wetenschappen bewijzen het. Het verstaan van den taalkunstenaar, ja reeds van het eenvoudigste gesprel< sluit vraagstelling uit. Juist in de genieting van het taalproduct als verstaanbaar en zinvol geheel is de subjectiviteit vol van overgave en zonder theoretische bijgedachte. Wat zich ten dien opzichte achteraf in de reflectie aandient, treedt hoogstens op als stemming van bewonderende vraagstelling. Evenwel is dit niet meer dan de mogelijl<e toegang tot een theoretisch weten aangaande den taalscheppende geest. De objectiviteit is hier volledig zoel<. Hoe dichter wij bij ons zelf I<omen, hoe minder ze zichtbaar wordt. "Jeder steht sich selbst am fernsten?" De velden, die geen individueeIe subjectiviteit tot bewusten drager hebben, m.n. die der historische taalontwikkeling, vertoon en de regelmaat der continuïteit. Toch is er 001< een wetmatigheid in de individueele spraal<uiting aanwijsbaar. De menigvuldige onderzoel<ingen over de echtheid van bepaalde geschriften steunen hierop. Het vinden van wetmatigheid is een kostelijk doel van het theoretische kennen. Wat de taaluitingen aangaat, onderscheiden we meerderlei. Er is bijv. een wetmatigheid van het zich herhalende. Bepaalde uitdrukkingsvormen genieten voorkeur. Maar de wet hiervan is uit den aard der zaak ondergeschikt aan die van het geheel. Het geheel van een taal, hetzij collectief, hetzij individueel, is daar bovenuit. Ook hier is het ontoelaatbaar, de wet van het geheel als som van de partieele wetmatigheden te beschouwen. De eigen wetmatigheid van het geheel noemen we in het collectieve geest, in het individueele stijl Ze mogen door voorbeelden genomen uit het geheel, voor oogen gesteld kunnen worden, de voorbeelden zelve zijn noch de stijl. noch de geest, die er in zichtbaar wordt. Het is een vreemde verhouding, want het gezochte is er niet in en niet buiten. Dit is een beheerschende wet, die den taalinhoud niet schept, maar ook niet ongemoeid laat. Ver van alle exacte fixeering grondt zich het kennen ervan op on-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen