Jaarboek 1927 - pagina 38

45 na hoe Groen poogde de souvereiniteit der autonome cultuur-kringen, kerk en school, tegenover den Napoleontischen staat te vindiceeren. Juist echter, wanneer de tijd nadert om vruchten te plukken, wordt hem in 1848 den pas afgesneden door Thorbecke's 'grondwetsherziening, die de Liberalen aan de hegemonie helpt en den neutralen staat vestigt op de basis van het anorganisch kiesrecht. Nu eerst openbaart zich Groen's genialiteit als staatsman in de wijze waarop hij, met onwrikbaar vasthouden aan eigen beginselen, het standpunt van den tegenstander aanvaardt als datum. Want ""ondanks zijn voorliefde voor Plato, heeft Groen niets van een fil^isoof; uitgangspunt is altoos de oogenblikkelijke staatkundige realiteit. Het is te danken aan dit inzicht, dat Groens' beginsel, ondanks de tijdelijke overwinning van Thorbecke's staatsregeling, tenslotte het sterkste gebleken is en in de critisohe periode die wij thans doormaken, opnieuw wordt erkend als een der krachten, wellicht als de kracht bij uitnemendheid, van de toekomst. Want de staatkundige impetus, die Thorbecke gegeven heeft, raakt uitgewerkt; de staat van Thorbecke moet uit zijn voegen raken, zoodra het logisch eindpunt der ontwikkeling, algemeen anorganisch kiesrecht plus misschien referendum, is bereikt. Uit de absolute volksregeering moet noodzakelijkerwijze wederom de dictatuur geboren worden. Deze heeft dan ook reeds in een groot deel van Europa het parlementarisme vervangen. Men zij' over de toekomst in Nederland niet "al te gerust; het heeft nog geen vuurjjroef doorgemaakt. Er is geen reden tot zelfvoldane achteloosheid, eerder tot scherpe waakzaamheid. Het waggelend gebouw van den staat van Thorbecke dient te worden gestut. Een inwendige reconstructie volgens Groen's beginselen is noodzakelijk. Gelukkig behoeven vsrij daaraan niet nog eerst te beginnen. Integendeel! In de jaren, dat de liberalen alleen het staatsbestel hadden, hebben de Groenianen zich schadeloos gesteld op maatschappelijk gebied. Omtzag'lijk is het werk door 'hen verTiöht. In bet centrum staat als stamburcht de autonomie der School. Maar ook op eoo'no'misch gebied, in de vakvereeniging werkt Groen's beginsel. In, maar ook 'buiten Ghr. Hist, of Antirevolu'tionairen kring. Het is echter taak ai deze organen onderling èn met den staatkundigen bovenibouw te verankeren. Geschiedt dit 'intijds, dan kan Nederland de stormen, die Europa nO'g te vreezen beeft, met vertrouwen afwachten. Daartoe is echter een grondige kennis van Groen's beginsel noodig. Spr. eindigt met een beroep op 'de Vrije Universiteit om de kennis dezer beginselen -steeds meer te verdedigen en te verspreiden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen