Jaarboek 1986-1987 - pagina 55

Mijnheer de Rector, Dames en Heren, De titel van deze rede heeft wel enige toelichting nodig: Geneeskunde zonder mystiek is niet direct duidelijk. De moderne geneeskunde wordt wel omschreven als een vertechniseerde geneeskunde. Geneeskunde zonder mystiek is naar mijn mening een betere formulering dan deze veel gebruikte uitdrukking. De moderne geneeskunde is met name in de Tweede Wereldoorlog in een versnelde ontwikkeling gekomen. De ontdekking van de antibacteriële chemotherapeutica en de vondst van de antibiotica geven eindelijk de artsen een echt, en vaak afdoend wapen tegen vele infecties in handen. Fysica en chemie, niet in de laatste plaats gestimuleerd door de ruimtevaart-projecten, droegen aan deze ontwikkeling veel bij. Veel technische apparatuur werd voor toepassing in de geneeskunde ontwikkeld. Zo is het mogelijk om daarmee vrijwel alle vitale functies van de mens voortdurend te bewaken. En waar we in de veertiger jaren nog moesten gissen naar eventuele afwijkende morfologie van het zieke menselijk lichaam, stelt de techniek thans de arts een fraaie afbeelding in doorsnee van het levende menselijk lichaam ter hand. En dat met behulp van een niet invasief en nauwelijks belastend onderzoek (CT-scan', NMR-). Ook het verloop van een functioneel proces, de synthese van stoffen in het lichaam, de afbraak daarvan en van in het lichaam opgenomen stoffen, kan met geavanceerde technieken worden vastgesteld bij de levende mens (PET'). De ernstig zieke mens wordt met behulp van veel apparatuur, zelfs op afstand gecontroleerd en behandeld. Soms is het daarbij moeilijk de mens, dat wil zeggen de patiënt, te midden van deze apparatuur te ontdekken. Dit alles heeft er toe geleid, dat men van een vertechniseerde geneeskunde is gaan spreken. De arts wordt gezien als de deskundige, die veel belangstelling heeft voor allerlei getallen en grafieken en die de gezondheidstoestand van de patiënt afleidt uit de vele gegevens die apparatuur hem levert. Maar die dan ook tengevolge hiervan, de mens, op wie al die gegevens betrekking hebben, nauwelijks meer schijnt te zien. En zo is welhaast vanzelf de uitdrukking gedehumaniseerde geneeskunde ontstaan. Geneeskunde wordt dan beoefend zonder het object daarvan als mens te herkennen en te erkennen. Tussen dokter en patiënt is de apparatuur geschoven, zodat een geweldige afstand tussen hen beide schijnt te zijn ontstaan. De term 'gedehumaniseerd' suggereert, dat voorheen de geneeskunde wel humaan is geweest. Het is de vraag nu of dit in deze zin wel zo was. Verondersteld wordt dat de arts vóór de vertechnisering van de geneeskunde de patiënt wel als mens in zijn totaliteit zag en benaderde. In feite werd in die tijd het verschil tussen arts en patiënt in maatschappelijk en deskundig opzicht als zo groot ervaren, dat het de patiënt niet paste, anders te zijn en anders te doen dan de dokter vaststelde en 53

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen