1906-1907 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 128

114 van het monisme gedekt kan worden, is me niet duidelijk en wanneer ik Haeckel daarover lees, denk ik aan de woorden van Alf. Bilharz : Der vielgerühmte moderne Monismus ist nur ein neues Mantelchen für eine uralte, als ungenügend und unlogisch vollstandig anerkanute Weltanschauung, deren schandliche Blösse ein Phrasennebel zudecken soil. Kann Materie mit Recht Empfindung haben und spontan sich bewegen." In naam van het Monisme of 't psychisch parallellisme zijn er bezwaren tegen de wisselwerking theorie ingebracht en wel deze dat ze in strijd is met de „geslotenheid der natuureausaliteit" en 2e met het behoud der energie. Nu dat is ook zoo. Maar Busse i) heeft terecht de kracht dier bewering ontzenuwd. Wat 't principe der ,geslotenheid" betreft, dit is niet inductief verkregen, 't is geen feit der ervaring, waarvoor men zwichten moet, ook voor 't denken volgt niet, dat dit noodzakelijk zoo moet zijn. Op het gebied van het physische geldt: geen physische werking zonder physische oorzaak. Doch deze wet mag nu niet zonder meer aangenomen worden, op 't gebied van het organische, waar noch alleen physische oorzaken, nóch alleen psychische oorzaken aantetoonen zijn, waar 't juist 't punt in quaestie is. Eu toch wordt dit gedaan door Wundt en König (zie Busse, pag. 400 etc). Eerst wordt gezegd de „geslotenheid" is een feit en dit vastgesteld, wordt een psychisch ingrijpen ongerijmd verklaard. Doch feit is, dat de geslotenheid op 't gebied van het organische niet is vastgesteld,^ en dus volgens Busse hier overwegingen van algemeeneu aard gelden. Wel kan men zeggen, zooals Busse, dat of 't principe geldig is, maar dan ook geen psychisch ingrijpen kan aangenomen worden of dat wisselwerking plaats grijpt, maar dat dan ook de geslotenheid der causaliteit moet opgegeven worden. De beslissing zelf, zegt hij, volgt uit overwegingen van algemeenen aard. 't Principe dat van een bepaalde hoeveelheid gebruikte physische energie weder evenveel in een anderen vorm optreedt, (aequivalenz principe) is geen bezwaar voor de wisselwerking theorie. Wel echter is zij in strijd met 't ,Konstanz principe," d. w. z. 't principe dat 1) Busse, Geist und Körper, Leib und Seele 1903.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen